Trào ngược dịch mật là gì: Triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị

Trào ngược dịch mật thường liên quan đến rối loạn hoạt động của cơ thắt thực quản và van môn vị. Trào ngược dạ dày và trào ngược dịch mật thường có triệu chứng tương tự nên dễ bị nhầm lẫn với nhau. Cùng Yumangel theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về bênh này có nguy hiểm không và cách chữa nhé!

I. Trào ngược dịch mật là gì?

Trào ngược dịch mật là tình trạng dịch mật, một chất lỏng tiêu hóa do gan sản xuất, trào ngược từ tá tràng (đoạn đầu của ruột non) vào dạ dày và đôi khi lên đến thực quản. Thông thường, dịch mật hỗ trợ tiêu hóa chất béo sau khi thức ăn rời khỏi dạ dày và đi vào tá tràng. Van môn vị, nằm giữa dạ dày và tá tràng, đóng vai trò kiểm soát dòng chảy này.

Tuy nhiên, nếu van môn vị bị suy yếu hoặc không đóng kín hoàn toàn, dịch mật có thể trào ngược trở lại dạ dày. Nếu cơ thắt thực quản dưới, nằm giữa dạ dày và thực quản, cũng bị suy yếu, dịch mật thậm chí có thể trào ngược lên thực quản. Điều này có thể gây kích ứng và viêm niêm mạc dạ dày và thực quản, dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, ợ nóng, buồn nôn và nôn. Trong một số trường hợp, trào ngược dịch mật có thể xảy ra đồng thời với trào ngược axit dạ dày, làm trầm trọng thêm các triệu chứng và gây tổn thương nghiêm trọng hơn.

Van môn vị giữa tá tràng và dạ dày có chức năng đóng mở khi cần thiết để đưa thức ăn xuống ruột. Điều này giúp dịch và thức ăn không thể từ ruột quay lại vào dạ dày. Tuy nhiên, khi van môn vị gặp vấn đề không thể đóng kín sẽ gây ra hiện tượng dịch trào lên dạ dày. Nếu van tâm vị mở thì phần dịch màu xanh vàng cũng sẽ trào ngược lên cả thực quản và ngã 3 hầu họng.

Hình ảnh bệnh nhân bị trào ngược dịch mật

II. Triệu chứng nhận biết trào dịch mật dạ dày

Triệu chứng của trào ngược dịch mật và trào ngược axit dạ dày tương tự nhau và và có thể xảy ra cùng lúc nên rất dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có triệu chứng đặc trưng như sau:

1. Đau họng, ho khan 

Triệu chứng đau họng, ho khan xảy ra khi dịch mật tràn lên trên vùng thực quản gây kích ứng và nóng rát niêm mạc thực quản và vùng cổ họng.

Triệu chứng này nếu kéo dài sẽ gây hiện tượng viêm và các vấn đề về hô hấp. Mặt khác, lớp niêm mạc có thể bị tổn thương do ợ, nôn nhiều gây mất giọng, ho khan.

• Yumangel gợi ý: Trào ngược dạ dày gây nghẹn họng

2. Buồn nôn và nôn 

Dịch mật có vị đắng nên khi trào ngược lên đường tiêu hóa, người bệnh có cảm giác buồn nôn hoặc có thể nôn ra chất dịch màu vàng xanh  cùng vị đắng rất khó chịu.

3. Đau vùng thượng vị

Khi dịch mật trào ngược, người bệnh thường có cảm giác bị đau tức thượng vị, đôi lúc cảm thấy đau âm ỉ, cơn đau thành từng cơn rồi cồn cào vùng ngực.

Đau thượng vị là dấu hiệu trào ngược dịch mật

4. Ợ nóng 

Khi phần dịch tràn lên người bệnh có cảm giác tức nghẹn hoặc nóng rát tại vùng ức, lồng ngực, ăn uống không tiêu. Đôi khi cảm giác nóng rát ở ngực có thể lan lên đến họng, trong miệng có vị đắng.

Triệu chứng ợ nóng do dịch trào lên khác với chứng ợ hơi, ợ chua ở đau dạ dày là có vị đắng.

5. Một số triệu chứng khác 

Khi gặp phải các triệu chứng trào ngược dịch mật ở trên, người bệnh luôn cảm thấy cơ thể mệt mỏi, chán ăn, tiêu hóa kém dẫn tới sụt cân không kiểm soát.

III. Nguyên nhân gây trào ngược dịch mật

Các nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dịch mật gồm: viêm loét dạ dày, phẫu thuật và rối loạn hoạt động các van tiêu hoá. Cụ thể:

1. Viêm loét dạ dày 

Loét dạ dày có thể làm van môn vị mở không đủ lâu để thức ăn trôi xuống tá tràng. Thức ăn bị ứ đọng trong dạ dày có thể dẫn đến tăng áp lực dạ dày, tăng nguy cơ dịch mật và axit dạ dày tràn vào thực quản.

2. Do phẫu thuật 

Biến chứng sau phẫu thuật cắt dạ dày, khiến van môn vị hoạt động không bình thường, đóng không kín, tạo điều kiện cho dịch mật trào ngược lên.

Những người cắt bỏ túi mật để điều trị các bệnh lý như sỏi túi mật, viêm túi mật, u túi mật, viêm teo túi mật… cũng dễ mắc trào dịch mật dạ dày.

Cắt bỏ túi mật do sỏi có thể gây trào ngược dịch mật

3. Rối loạn hoạt động các van tiêu hoá

Cơ vòng môn vị và cơ thắt thực quản dưới là 2 bộ phận giúp thức ăn lưu thông trong ống tiêu hoá theo một chiều nhất định. Nếu hoạt động các cơ này bị suy yếu (đóng không kín) sẽ gây ra hiện tượng trào ngược dịch tiêu hoá.

4. Quá trình tiêu hóa thức ăn

Trường hợp ăn quá no và quá nhiều vượt quá khả năng tiêu hóa của dạ dày sẽ dẫn đến hiện tượng đầy bụng, khó tiêu. Khi đó, thức ăn thừa sẽ bị ứ đọng khiến cho cơ thắt dưới thực quản chịu áp lực, dịch mật từ dạ dày bị trào ngược lên trên thực quản. gây ra tình trạng bệnh.

IV. Phương pháp chẩn đoán trào ngược dịch mật

Sau khi thăm khám và yêu cầu bệnh nhân mô tả về các triệu chứng và cung cấp bệnh sử, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm đánh giá mức độ thương tổn thực quản và dạ dày. Một số xét nghiệm bác sĩ chỉ định gồm:

1. Nội soi

Bác sĩ sử dụng ống nội soi có gắn camera dẫn xuống cổ họng của người bệnh. Từ hình ảnh camera thu được bác sĩ sẽ thấy các vết loét hoặc ổ viêm trong dạ dày và thực quản.

Mặt khác, thông qua nội soi, bác sĩ cũng có thể lấy mẫu mô để kiểm tra ung thư thực quản hoặc bệnh Barrett thực quản.

Nội soi chẩn đoán trào ngược dịch mật

2. Thử nghiệm thăm dò axit ambulatory

Kỹ thuật này sử dụng đầu dò đo acid để xác định khi nào và trong bao lâu thì dịch mật trào ngược lên thực quản của người bệnh. Để làm xét nghiệm này, bác sĩ sẽ dùng một ống thông mỏng dẻo với đầu dò ở đầu luồn qua mũi vào thực quản của bệnh nhân.

Thử nghiệm thăm dò axit ambulatory còn có thể giúp bác sĩ phân biệt trường hợp trào ngược axit dạ dày và trào ngược dịch mật.

3. Đo trở kháng thực quản

Đo trở kháng thực quản là phương pháp sử dụng một đầu dò được đặt vào thực quản bằng ống thông giúp bác sĩ xác định là khí hay chất lỏng trào ngược lên thực quản.

Phương pháp đo kháng thực quản  thường phù hợp với người bị ợ ra các chất không có tính axit (như mật) mà không thể sử dụng đầu dò axit để xét nghiệm.

V. Các phương pháp điều trị trào ngược dịch mật 

Nếu bạn bị trào ngược dịch mật, bạn nên tới khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ tư vấn giúp bạn cách chữa bệnh phù hợp nhất. Dưới đây là một số mẹo chữa hiện tượng bệnh trào ngược phổ biến mà mọi người thường hay dùng:

1. Cách chữa trào ngược dịch mật tại nhà bằng Đông Y

Người bệnh có thể sử dụng các vị thuốc từ đông y để giảm triệu chứng trào ngược như:

• Nhân trần: Nhân trần có thể giải độc, ức chế vi khuẩn gây hại dạ dày. Vì vậy, người viêm dạ dày trào ngược dịch mật có thể sắc nhân trần uống mỗi ngày để làm giảm triệu chứng.
• Rễ cỏ tranh phơi khô (Bạch mao căn): Có tính hàn, trị trào ngược dạ dày. Để trị viêm dạ dày trào ngược, bạn có thể dùng bạch mao căn và kim tiền thảo sắc uống. Sau khoảng 4 – 5 ngày uống liên tục, triệu chứng ợ hơi, buồn nôn sẽ giảm dần.

2. Điều trị bằng thuốc Tây y

Một số loại thuốc trào ngược dịch mật thường được bác sĩ dùng trong điều trị gồm:

• Thuốc ức chế bơm proton: Rabeprazole, Lansoprazole, Omeprazole.
• Thuốc làm giảm hoặc loại bỏ dịch: Questran, Colestid và Cisaprid.
• Thuốc làm giảm triệu chứng đau bụng, buồn nôn: Acid Ursodeoxycholic.

Ngoài ra, bạn có thể uống thêm thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel để hỗ trợ điều trị triệu chứng bệnh. Yumangel sẽ hấp thụ và làm mất hoạt tính của dịch mật. Nhờ đó, hạn chế tối đa tác động của dịch lên dạ dày.

3. Điều trị phẫu thuật 

Phương pháp phẫu thuật được bác sĩ chỉ định với các người bệnh không đáp ứng khi điều trị bằng thuốc hoặc dùng thuốc trị một thời gian nhưng bệnh không thuyên hoặc nghi ngờ có nguy cơ tiền ung thư.

Hiện có 2 phương pháp phẫu thuật chữa bệnh trào ngược dịch mật gồm:

• Phương pháp Antireflux: Phương pháp Antireflux thực hiện bằng cách khâu vòng một phần thực quản nằm gần cơ thắt thực quản, đảm bảo khả năng co thắt của cơ vòng thực quản. Từ đó dịch tiêu hoá không thể trào ngược từ dạ dày lên thực quản.
• Phương pháp Roux-en-Y: Bác sĩ sẽ thực hiện dẫn ống mật nối chung với hỗng tràng (phần sau của tá tràng). Khi gan tiết dịch, phần dịch sẽ được chuyển đến hỗng tràng thay vì đổ trực tiếp vào tá tràng như trước và sẽ ngăn chặn được tình trạng trào ngược từ tá tràng lên dạ dày.

Phẫu thuật điều trị trào ngược dịch mật

VI. Một số câu hỏi thường gặp về trào ngược dịch mật 

Trào ngược dịch mật nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó khi mắc bệnh lý này, người bệnh có rất nhiều thắc mắc cần giải đáp.

1. Trào ngược dịch mật nên ăn gì?

Mặc dù không tác động trực tiếp đến bệnh, nhưng chế độ ăn uống có thể hỗ trợ quá trình điều trị tiến triển tốt hơn. Vì thế, người bị viêm dạ dày dịch mật nên chú ý đến chế độ ăn uống.

Một số thực phẩm bệnh nhân nên tăng cường bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày gồm:

• Rau xanh, trái cây: Giúp cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ cho người bệnh, đồng thời giúp làm giảm axit trong dịch vị.
• Gừng: Có đặc tính chống viêm nên giúp giảm triệu chứng ợ hơi, ợ nóng.
• Bột yến mạch, bánh mì, bánh quy: Giúp hút bớt dịch axit và dịch mật dư thừa trong dạ dày.

Bạn có thể xem chi tiết hơn người bị trào ngược dịch mật nên ăn gì trong bài viết sau của Yumangel để có thêm nhiều hơn thông tin nhé.

2. Trào ngược dịch mật có nguy hiểm không?

Trào ngược dịch mật là một trong những bệnh tiêu hóa rất nguy hiểm. Bởi nếu bệnh không được điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Tình trạng này thường xảy ra khi axit dạ dày dư thừa.
• Barrett thực quản: Tình trạng này xuất hiện khi niêm mạc dạ dày thường xuyên phải tiếp xúc với axit dạ dày và axit dịch mật, khiến các mô ở thực quản dưới bị tổn thương. Tệ hơn, khi tế bào thực quản tổn thương có tiến triển thành ung thư. Có khoảng 10 – 15% người mắc bệnh Barrett thực quản là do biến chứng của trào ngược dịch mật.
• Hẹp thực quản: Trào ngược dịch mật gây tổn thương dạ dày và thực quản. Các vết loét khi lành sẽ để lại sẹo khiến thực quản bị thu hẹp làm cản trở hoặc tắc nghẽn thức ăn đi xuống gây khó nuốt, chèn họng…
• Viêm loét chảy máu thực quản: Thực quản tiếp xúc nhiều với dịch mật và axit trong thức trong thời gian dài có thể gây ra viêm loét và gây chảy máu thực quản.
• Viêm đường hô hấp: Dịch mật trào ngược khiến người bệnh bị đắng miệng, nôn, ho, phù nề dây thanh quản gây mất tiếng, khó thở đặc biệt là một số bệnh liên quan đến đường hô hấp như viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi…
• Ung thư thực quản: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất vì có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

3. Trào ngược dịch mật có tự khỏi không?

Trào ngược dịch mật không thể tự khỏi. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt không có tác dụng trực tiếp, chỉ có tác dụng hỗ trợ.

Do vậy, khi có các triệu chứng bệnh, bạn cần đi khám bác sĩ để có phác đồ điều trị trào ngược dịch mật phù hợp nhất.

4. Trào ngược dịch mật kiêng ăn gì?

Người bệnh nên kiêng ăn các thực phẩm dễ gây kích thích trào ngược như: rượu bia, cà phê; thức ăn chứa nhiều thực phẩm, đồ ăn nhanh, đồ đông lạnh; đồ ăn cay nóng như ớt, tiêu, mù tạt; thực phẩm chua, lên men như xoài, dưa muối, kim chi…

Khi bị trào ngược dịch mật, người bệnh cần tuân thủ đúng theo chỉ định và phác đồ điều trị của bác sĩ. Đồng thời nên xây dựng chế độ sinh hoạt nghỉ ngơi khoa học và ăn uống lành mạnh để sớm đẩy lùi và phòng ngừa bệnh tái phát.

Nếu cần được tư vấn thêm, vui lòng gọi đến hotline 1800.1125 (miễn phí cước) để gặp dược sĩ của Yumangel nhé!

Xem thêm:

• Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh
• Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì