Đau dạ dày khi mang thai: Nguyên nhân, biểu hiện và cách chữa trị

Bị đau dạ dày khi mang thai khiến nhiều mẹ lo lắng ảnh hưởng đến sự an toàn của bé. Cùng Yumangel.vn tìm hiểu nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách xử trí an toàn và hiệu quả qua bài viết sau!

I. Biểu hiện của đau dạ dày khi mang thai

Các triệu chứng của đau dạ dày khi mang thai dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng ốm nghén. Để nhận biết chính xác mình có bị đau dạ dày khi mang thai không, các mẹ nên tìm hiểu và nắm được các triệu chứng dưới đây:

1. Ợ chua, ợ hơi, ợ nóng

Hầu hết bệnh nhân đau dạ dày đều có gặp hiện tượng ợ chua, ợ hơi và ợ nóng. Nguyên nhân là do luồng hơi từ lượng thức ăn bị tích trữ lâu ngày trong dạ dày trào ngược lên thực quản và qua khoang miệng gây ợ hơi. 

Trường hợp bị đau dạ dày nặng, luồng hơi này còn mang theo cả dịch vị acid trong dạ dày. 

2. Buồn nôn

Không chỉ là dấu hiệu đặc trưng của ốm nghén, buồn nôn cũng là một biểu hiện thường gặp của bệnh đau dạ dày. Vì vậy thai phụ rất dễ nhầm lẫn triệu chứng này với hiện tượng ốm nghén.

Điểm khác biệt của buồn nôn do đau dạ dày khi mang thai so với buồn nôn của ốm nghén là mẹ bầu bị nôn ra nước hoặc thức ăn. Thậm chí một số mẹ nôn quá nhiều gây mất nước, thậm chí là tụt huyết áp.

3. Đau thượng vị, nóng rát dạ dày 

Cơn đau âm ỉ, đau tức hoặc đau dữ dội ở vùng thượng vị kèm theo nóng rát từ từ trên rốn đến mũi xương ức.

4. Chướng bụng

Dạ dày bị viêm loét gây ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa thức ăn. Điều này khiến thức ăn được tiêu hoá chậm hơn, tích tụ và tồn đọng lâu ngày trong dạ dày gây ra tình trạng chướng bụng, khó tiêu và đầy hơi.

5. Chán ăn

Bị đau dạ dày khi mang thai khiến mẹ bầu thay đổi khẩu vị, chán ăn, ăn không ngon. Nếu tình trạng chán ăn kéo dài có thể khiến mẹ mệt mỏi, cơ thể suy nhược, còn em bé bị nhẹ cân.

5. Phân lẫn máu

Trường hợp mẹ bầu bị chảy máu dạ dày, khi đi đại tiện phân sẽ có màu đen hoặc lẫn máu. Triệu chứng này ít khi xuất hiện, nhưng nếu có thì các mẹ cần đi  khám và điều trị ngay.

Đau dạ dày khi mang thai khiến mẹ bầu phải chịu đựng nhiều triệu chứng khó chịu như buồn nôn, ợ hơi, ợ nóng, đau thượng vị, nóng rát dạ dày

II. Lý giải nguyên nhân khiến mẹ bầu bị đau dạ dày khi mang thai

Xác định chính xác nguyên nhân khiến mẹ bầu bị đau dạ dày khi mang thai sẽ giúp bác sĩ có cách điều trị phù hợp cho hiệu quả cao nhất.  Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau dạ dày ở mẹ bầu:

1. Nội tiết tố tăng đột ngột

Trong thời gian mang thai, hormone progesterone trong cơ thể người mẹ có xu hướng tăng đột ngột. Progesterone là hormone có chức năng giữ bào thai trong tử cung và hạn chế nguy cơ sảy thai. 

Tuy nhiên, việc hormone progesterone tăng đột ngột và bất thường có thể khiến nhu động ruột giảm, gây tăng áp lực ổ bụng và kích thích dạ dày. Điều này khiến dạ dày bài tiết nhiều dịch vị hơn, cộng với việc co bóp quá mức nên thường xuyên phát sinh cơn đau.

2. Ốm nghén

Ốm nghén thường xảy ra ở 3 tháng đầu của thai kỳ với triệu chứng đặc trưng buồn nôn hoặc thường xuyên nôn mửa. 

Tuy không ảnh hưởng đến thai nhi nhưng ốm nghén có thể tác động đến hoạt động tiêu hóa, làm kích thích dạ dày co bóp quá mức, gây tăng tiết dịch vị và dẫn đến các cơn đau.

3. Tử cung giãn nở

Tử cung của mẹ bầu giãn nở khi mang thai là điều cần thiết để thai nhi có đủ không gian cho thai nhi phát triển. Từ tháng thứ 4, tử cung của mẹ bắt đầu giãn nở, điều này vô tình khiến ổ bụng bị tăng áp lực,gây kích thích dạ dày và ống hậu môn.

Thống kê cho thấy, có đến 80% mẹ bầu trong giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ gặp phải các vấn đề tiêu hóa, trong đó phổ biến nhất là đau dạ dày và bệnh trĩ.

4. Căng thẳng thần kinh

Nội tiết tố thay đổi đột ngột khi mang thai cộng với lo lắng về vấn đề nuôi dưỡng và chăm sóc con sau sinh khiến nhiều mẹ bầu bị căng thẳng, tress. 

Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể làm tăng áp lực lên dây thần kinh não và cả ruột khiến nhu động ruột giảm, dạ dày co bóp và bài tiết axit quá mức hình thành các cơn đau.

5. Thay đổi thói quen ăn uống

Thai phụ có thể bị đau dạ dày trong thai kỳ xuất phát từ việc lượng thực phẩm trong bữa ăn tăng đột ngột, thường xuyên ăn đêm, ăn quá nhiều trái cây có vị chua, uống cà phê, rượu bia,…

Mẹ bầu bị đau dạ dày khi mang thai do nội tiết tố thay đổi đột ngột, ốm nghén, tử cung giãn nở, căng thẳng thần kinh…

III. Đau dạ dày khi mang thai có nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp đau dạ dày khi mang thai không gây nguy hiểm cho mẹ và không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, triệu chứng này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến công việc và cuộc sống sinh hoạt của thai phụ.

Trong một số trường hợp, đau dạ dày khi mang thai có thể là dấu hiệu của các vấn đề tiêu hóa như trào ngược thực quản, viêm loét dạ dày… Đối với trường hợp này, các mẹ cần đến gặp bác sĩ để thăm khám chẩn đoán nguyên nhân và điều trị y tế phù hợp để cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển theo chiều hướng xấu.

Một số ảnh hưởng của chứng đau dạ dày khi mang thai đó là: 

• Thai phụ mệt mỏi, nhẹ cân, cơ thể suy nhược, xanh xao.
• Trẻ sinh ra ốm yếu, hệ miễn dịch kém.
• Có thể hình thành các ổ viêm loét ở niêm mạc dạ dày, thực quản, tá tràng.

Đặc biệt, đau dạ dày khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng nặng như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày. Các biến chứng này tuy không phổ biến nhưng các mẹ tuyệt đối không nên chủ quan. Mẹ bầu nên chủ động tìm gặp bác sĩ nếu nhận thấy đau dạ dày khởi phát với tần suất dày đặc và mức độ nghiêm trọng. 

Hầu hết các trường hợp đau dạ dày khi mang thai không gây nguy hiểm cho mẹ và không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi nhưng các mẹ không nên chủ quan

IV. Thời điểm mẹ bầu bị đau dạ dày cần đi gặp bác sĩ

Tình trạng đau dạ dày khi mang thai thường thuyên giảm sau khi các mẹ thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Tuy nhiên một số trường hợp, triệu chứng này có thể là dấu hiệu của bệnh viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản…

Do đó, nếu thấy các triệu chứng dưới đây, các mẹ nên đi thăm khám và điều trị ngay:

• Đau dạ dày kéo dài và có xu hướng gia tăng cả về mức độ và tần suất.
• Liên tục nôn mửa.
• Bã nôn có màu cà phê hoặc máu tươi.
• Đại tiện ra máu. 
• Sụt cân trong thời gian ngắn.
• Cơ thể xanh xao, suy nhược.
• Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và cuộc sống.

Bà bầu nên đi khám bác sĩ khi tình trạng đau dạ dày kéo dài và có xu hướng gia tăng cả về mức độ và tần suất.

V. Cách chữa dạ dày cho thai phụ hiệu quả, an toàn 

Khi bị đau dạ dày trong thai kỳ, các mẹ bầu tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc điều trị đau dạ dày vì rất dễ xảy ra tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho thai kỳ.

Đa phần thai bị đau dạ dày đều xuất phát từ thói quen sinh hoạt, ăn uống không lành mạnh, do rối loạn nội tiết và căng thẳng thần kinh. Vì vậy, để loại bỏ đau dạ dày khi mang thai, các mẹ cần thiết lập lối sống khoa học để loại bỏ nguyên nhân.

1. Chế độ ăn uống lành mạnh

Để kiểm soát cơn đau dạ dày khi mang thai, các mẹ nên lưu ý xây dựng chế độ ăn và thói quen ăn uống lành mạnh. Cụ thể:

• Kiêng hoàn toàn thức ăn và đồ uống gây kích thích dạ dày: Ví dụ như: bia, rượu, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas, đồ ăn có tính axit, thực phẩm chua, lên men, gia vị cay nóng như tiêu, ớt, tỏi, mù tạt… 
• Tránh tăng đột ngột số lượng thức ăn: Nên căn cứ vào từng giai đoạn của thai kỳ để bổ sung lượng thức ăn phù hợp với các các thực phẩm lành mạnh và tốt cho sức khỏe.
• Chia nhỏ khẩu phần ăn: Các mẹ nên chia nhỏ khẩu phần ăn thành 4 – 5 bữa thay vỉ chỉ ăn 3 bữa/ngày. Điều này giúp giảm thiểu áp lực lên dạ dày và cơ quan tiêu hóa.
• Ăn uống khoa học: Thai phụ nên tuân thủ nguyên tắc ăn chín uống sôi; ăn chậm nhai kỹ; không vừa ăn vừa xem tivi, điện thoại, làm việc; tránh đi ngủ, nằm, tắm hoặc vận động ngay sau khi ăn.
• Ưu tiên thức ăn mềm: Nên ưu tiên ăn các món ăn mềm, nhuyễn, lỏng, dễ nuốt và dễ tiêu hoá nhưng vẫn đảm bảo dinh dưỡng để giảm áp lực nên dạ dày. 
• Tăng cường bổ sung nước, chất xơ và vitamin: Ngoài công dụng bù nước và cân bằng điện giải, bổ sung đủ nước, chất xơ và vitamin còn giúp trung hòa dịch vị, giảm đau dạ dày và ngăn ngừa táo bón.

Để kiểm soát cơn đau dạ dày khi mang thai, các mẹ nên lưu ý xây dựng chế độ ăn và thói quen ăn uống lành mạnh.

2. Thói quen sinh hoạt khoa học

Bên cạnh chế độ ăn uống lành mạnh, mẹ bầu cũng cần chú ý thay đổi thói quen sinh hoạt khoa học hơn để cải thiện mức độ và giảm tần suất đau dạ dày trong thai kỳ:

• Dành thời gian nghỉ ngơi: Thời gian đầu khi mang thai, các mẹ nên dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể thích nghi với sự thay đổi đột ngột về tâm sinh lý. Sau khi trở lại làm việc mẹ nên cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý để hạn chế bị  stress và lo âu quá mức.
• Nghỉ ngơi hoàn toàn: Mẹ bầu ngưng hẳng công việc khi tử cung phát triển lớn và dành toàn bộ thời gian để nghỉ ngơi. Làm việc nhiều và quá sức ở giai đoạn này dễ khiến mẹ căng thẳng và kích thích đau dạ dày bùng phát mạnh.
• Giải tỏa căng thẳng: Các mẹ có thể ngồi thiền, đọc sách, nghe nhạc, gặp gõ bạn bè, du lịch… để giải tỏa căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc: Các mẹ nên ngủ đủ 8 tiếng/ngày, không đi ngủ sau 22h và dậy trước 5h sáng. Tránh tình trạng thức khuya, ngủ muộn dẫn đến bị thiếu ngủ. 
• Luyện tập nhẹ nhàng phù hợp: Sau giai đoạn 3 tháng đầu, mẹ có thể bắt đầu luyện tập các động tác nhẹ nhàng phù hợp như thiền, yoga, bơi, đi bộ… Điều này không chỉ giúp cải thiện khung xương, nâng cao sức khỏe mà còn có tác dụng điều hòa nhu động ruột và giảm cơn đau dạ dày.

Mẹ bầu cũng cần chú ý thay đổi thói quen sinh hoạt khoa học hơn để cải thiện mức độ và giảm tần suất đau dạ dày trong thai kỳ.

3. Sử dụng thảo dược

Mẹ bầu cũng có thể sử dụng một số thảo dược có tác dụng hỗ trợ giảm đau để thấy dễ chịu hơn như mật ong, nghệ, gừng, nha đam…

• Trà gừng ấm: Uống trà gừng gấm có thể làm giảm nhanh cơn đau dạ dày, cảm giác buồn nôn, nôn mửa… Hoạt chất gingerol cùng các chất chống oxy hóa trong gừng còn có tác dụng giảm viêm, ức chế nấm, vi khuẩn và virus có hại.
• Nghệ và mật ong: Hoạt chất curcumin và beta – carotene trong nghệ có khả năng tái tạo ổ viêm loét, trung hòa dịch vị và thúc đẩy hoạt động của cơ quan tiêu hóa. 
• Mật ong: Mật ong có công dụng chống viêm, kháng khuẩn mạnh và tăng tốc độ tái tạo niêm mạc dạ dày. Để giảm đau dạ dày, mẹ bầu có thể uống 1 cốc mật ong pha với nước ấm. 
• Nha đam: Thai phụ có thể uống nha đam hàng ngày vừa giúp giải độc, thanh lọc cơ thể vừa hỗ trợ kiểm soát cơn đau dạ dày. Nha đam với hàm lượng nước dồi dào có khả năng trung hòa dịch vị, giảm co bóp dạ dày từ đó hạn chế cơn đau phát sinh. Axit amin, polyphenol và dịch nhầy trong nha đam còn có khả năng bảo vệ và phục hồi niêm mạc dạ dày bị viêm loét.

Uống gừng, mật ong hỗ trợ giảm đau dạ dày ở mẹ bầu

Lưu ý: Khi sử dụng các thảo dược chữa đau dạ dày, các mẹ nên dùng với lượng vừa phải, tránh lạm dụng. Tốt nhất nên nhờ bác sĩ tư vấn liều lượng phù hợp để đảm bảo an toàn. 

Đau dạ dày khi mang thai hầu hết được kiểm soát bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Trường hợp cơn đau dạ dày không thuyên giảm, ngược lại xuất hiện với cường độ mạnh hơn và tần suất liên tục, các mẹ nên đến bệnh viện ngay để được can thiệp kịp thời. 

Có thể bạn quan tâm:

• Đau dạ dày sau sinh: Nguyên nhân và cách chữa trị
• Cho con bú uống thuốc đau bao tử được không?