Uống thuốc dạ dày có hại gan không? Cách uống giảm tác động xấu lên dạ dày

Uống thuốc dạ dày có hại gan không? Một số loại thuốc dạ dày dùng trong điều trị bệnh dạ dày có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe của gan như: làm tăng men gan, viêm gan, viêm gan vàng da, rối loạn chức năng gan, viêm gan ứ mật, nhiễm độc gan, thậm chí là suy gan. Cùng Yumangel tìm câu trả lời chi tiết hơn trong bài viết dưới đây.

I. Tìm hiểu những bệnh dạ dày phổ biến và triệu chứng

Bệnh dạ dày xảy ra khi quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng bởi nhiễm trùng hoặc rối loạn. Chúng có thể phá vỡ chức năng bình thường của bất kỳ bộ phận nào trong dạ dày, chẳng hạn như niêm mạc, tế bào, cơ hoặc dây thần kinh.

Nguyên nhân gây ra bệnh dạ dày rất nhiều, trong đó phổ biến nhất có thể là nhiễm trùng, viêm, bệnh tật hoặc tình trạng bệnh tiềm ẩn. Theo báo cáo, gần 10% dân số thế giới gặp phải các vấn đề về sức khỏe dạ dày.

1. Các bệnh dạ dày phổ biến

Trong số nhiều loại bệnh về dạ dày, phổ biến nhất là:

• Viêm dạ dày.
• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP).
• Loét dạ dày.
• Trào ngược dạ dày thực quản.
• Chảy máu dạ dày.
• Hẹp môn vị.
• Thủng dạ dày. 
• Ung thư dạ dày.

Trong khi một số vấn đề chỉ có thể gây khó chịu cho cơ thể trong thời gian ngắn thì các vấn đề dạ dày mãn tính hoặc nghiêm trọng, chẳng hạn như loét dạ dày và ung thư dạ dày có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bạn, thậm chí đe dọa tính mạng (1).

2. Các triệu chứng thường gặp

Các triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh dạ dày gồm:

• Đau bụng/đau dạ dày. 
• Buồn nôn/nôn mửa.
• Cảm giác nóng rát, ợ hơi, ợ nóng. 
• Táo bón hoặc tiêu chảy.
• Khó tiêu.
• Mất cảm giác thèm ăn.
• Đầy hơi hoặc cảm thấy no.
• Có máu trong phân.
• Nôn ra máu.

Đọc thêm: Top 11+ thuốc giảm axit dạ dày phổ biến và hiệu quả 2024

II. Các loại thuốc dạ dày thường dùng và tác dụng phụ

Thuốc dạ dày là các loại thuốc dùng trong điều trị các bệnh lý về dạ dày. Theo tìm hiểu có 5 nhóm thuốc dạ dày chính được sử dụng để điều trị các bệnh dạ dày gồm: thuốc kháng axit, thuốc đối kháng thụ thể H2, thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng sinh và thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày.

2.1. Thuốc kháng axit

Thuốc kháng axit được sử dụng để trung hòa axit dạ dày và làm giảm các triệu chứng ợ nóng. Có nhiều loại thuốc OTC (Over The Counter – thuốc bán không cần đơn) có sẵn cho mục đích này, chẳng hạn như canxi cacbonat, nhôm hydroxit và magie hydroxit. 

• Cơ chế hoạt động: Thuốc kháng axit trung hòa axit dạ dày và nâng cao độ pH của dạ dày. Độ pH tăng cũng làm bất hoạt pepsin, một loại enzyme tiêu hóa.
• Chỉ định: Thuốc kháng axit được dùng để làm giảm chứng ợ nóng, khó tiêu do axit và đau dạ dày.
• Tác dụng phụ: Tác dụng phụ thường gặp của canxi cacbonat bao gồm táo bón và tăng axit hồi phục khi ngừng sử dụng.

2.2. Thuốc đối kháng thụ thể H2

Một chất đối kháng thụ thể H2 phổ biến là famotidine. Thuốc này có bán không cần đơn và cũng thường được kê đơn uống hoặc tiêm tĩnh mạch trong bệnh viện. 

Các chất đối kháng thụ thể H2 khác bao gồm cimetidine và ranitidine. Cimetidine có nguy cơ tương tác thuốc cao, đặc biệt là ở những bệnh nhân lớn tuổi vì nó liên kết với  các enzyme cytochrome P450  trong gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa các thuốc khác.

• Cơ chế hoạt động: Thuốc đối kháng thụ thể H2 ngăn chặn tác dụng của histamin tại thụ thể H2 của tế bào thành, do đó làm giảm sản xuất axit clohydric.
• Chỉ định: Trào ngược dạ dày thực quản (GERD), loét dạ dày tá tràng, viêm thực quản trợt loét và các tình trạng tăng tiết dịch vị. Thuốc đối kháng thụ thể H2 không kê đơn cũng được dùng để điều trị chứng ợ nóng hoặc đau dạ dày.
• Tác dụng phụ: 

-Thường gặp: Nhức đầu, chóng mặt, táo bón và tiêu chảy.
– Ít gặp: Tăng enzym gan tạm thời, mày đay, tăng creatinine huyết.
– Hiếm gặp: Mạch chậm, mạch nhanh, nghẽn dẫn truyền nhĩ – thất, tiêm nhanh tĩnh mạch có thể gây loạn nhịp tim và giảm huyết áp, trầm cảm, kích động, bồn chồn, ảo giác, mất phương hướng, viêm gan ứ mật, viêm gan vàng

2.3. Thuốc ức chế bơm proton

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) phổ biến là pantoprazole. Thuốc này có thể được kê đơn theo nhiều đường khác nhau, bao gồm đường uống, qua ống thông dạ dày hoặc tiêm tĩnh mạch trong bệnh viện. Các PPI khác bao gồm esomeprazole, lansoprazole và omeprazole. PPI mạnh hơn thuốc kháng axit và thuốc đối kháng thụ thể H2.

• Cơ chế hoạt động: PPI liên kết với hệ thống enzym hydro-kali ATPase của tế bào thành, còn được gọi là “bơm proton” giúp ức chế tiết axit clohydric và tác dụng chống tiết kéo dài hơn 24 giờ.
• Chỉ định: Điều trị tổn thương do bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) ở người lớn và trẻ em từ 5 tuổi trở lên,  hội chứng Zollinger-Ellison ở người lớn. PPI cũng có thể được dùng kết hợp với kháng sinh để điều trị nhiễm trùng H. Pylori, một nguyên nhân phổ biến gây loét tá tràng.
• Tác dụng phụ: 

– Thường gặp: Quá mẫn, phản vệ và phản ứng da nghiêm trọng, dễ bị thiếu kẽm, magiê và B12, đau đầu, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón…
– Ít gặp: Mệt mỏi, tăng mức gastrin huyết thanh, tăng enzyme gan, hematocrit, hemoglobin, acid uric và protein niệu.
– Hiếm gặp: viêm gan, viêm gan kèm vàng da hoặc không vàng da, bệnh não – gan ở người suy gan, bồn chồn, chóng mặt, dị cảm, buồn ngủ, run, mất ngủ, ảo giác, lú lẫn, thiếu máu, rối loạn thị giác, nhiễm nấm candida thực quản, viêm tụy, rối loạn vị giác, ban xuất huyết, rụng tóc, hồng ban đa dạng, nhạy cảm với ánh sáng,…

2.4. Thuốc kháng sinh

• Cơ chế hoạt động: Kháng sinh hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển hoặc tiêu diệt vi khuẩn, giúp loại bỏ nguyên nhân gây viêm loét, từ đó hỗ trợ quá trình lành niêm mạc dạ dày.
• Chỉ định: Thuốc kháng sinh được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân mắc bệnh dạ dày khi bị nhiễm khuẩn HP. Bác sĩ có thể sẽ kê toa hai loại thuốc kháng sinh để giữ cho vi khuẩn không hình thành sức đề kháng với một loại thuốc cụ thể. Amoxicillin, clarithromycin (Biaxin), metronidazole (Flagyl), tetracycline (Sumycin), tinidazole (Tindamax), Levofloxacin có thể là những lựa chọn tốt để điều trị HP.
• Tác dụng phụ: 

– Thường gặp: Mệt mỏi, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tức ngực, khó thở, rối loạn nhịp tim, ảo giác, mất trí nhớ.
– Ít gặp: Phát ban, mày đay, rối loạn chức năng gan, vàng da, sốt phát ban, tăng bạch cầu ái toan, điếc tạm thời (liều cao).
– Hiếm gặp: Suy gan, viêm gan, suy thận, nhiễm độc gan, kích động, mất ngủ, lú lẫn, viêm đại tràng cấp, thiếu máu, giảm tiểu cầu.

2.5. Thuốc bảo vệ niêm mạc

Sucralfate là chất bảo vệ niêm mạc dạ dày được sử dụng để che phủ và bảo vệ các vết loét đường tiêu hóa.

• Cơ chế hoạt động: Sucralfat bao phủ tại chỗ vết loét trong đường tiêu hóa và bảo vệ vết loét khỏi sự tấn công tiếp theo của axit, pepsin và muối mật. Thuốc được hấp thu tối thiểu qua đường tiêu hóa.
• Chỉ định: Sucralfate được sử dụng để điều trị loét.
• Tác dụng phụ: Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, ăn khó tiêu, đầy bụng, đầy hơi, khô miệng; Tác dụng ngoài da như ngứa, nổi ban đỏ; Hoa mắt, chóng mặt; Mất ngủ hoặc buồn ngủ; Đau lưng, đau đầu.

III. Uống thuốc dạ dày có hại gan không?

Từ những thông tin trên có thể thấy, một số loại thuốc dùng trong điều trị bệnh dạ dày có thể gây hại gan. Cụ thể là:

• Thuốc kháng sinh: Một số thuốc kháng sinh có thể gây ra các ảnh hưởng tiêu cực lên gan, tăng men gan, suy gan, viêm gan, tăng enzyme gan, độc với gan, nhiễm độc gan liên quan đến gan nhiễm mỡ…
• Thuốc PPI: Một số thuốc PPI dùng trong điều trị bệnh dạ dày có thể gây tăng enzym gan, viêm gan, viêm gan kèm vàng da hoặc không vàng da, bệnh não – gan ở người suy gan…
• Thuốc H2: Một số tác dụng phụ ít gặp và hiếm gặp xảy ra trên gan khi dùng thuốc dạ dày H2 đó là tăng enzym gan tạm thời, viêm gan ứ mật, viêm gan vàng da, tăng enzyme gan, rối loạn chức năng gan…

Tổn thương gan không phải lúc nào cũng đi kèm với các triệu chứng. Bạn có thể không biết thuốc của mình đang ảnh hưởng đến gan cho đến khi xét nghiệm máu cho thấy các LFT (xét nghiệm chức năng gan) bất thường. Nhưng nếu bạn phát triển các triệu chứng về gan, chúng có thể bao gồm:

• Đau bụng hoặc đau nhức.
• Bụng sưng hoặc chướng.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Buồn nôn hoặc nôn.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Vàng da và mắt (bệnh vàng da ).

Nếu bạn đang dùng một loại thuốc có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ liên quan đến gan và bạn phát triển các triệu chứng viêm gan kéo dài hơn một ngày, bạn nên thông báo ngay cho bác sĩ. Bác sĩ có thể sẽ đánh giá các xét nghiệm chức năng gan (LFT) của bạn và quyết định xem bạn có cần ngừng dùng thuốc hay không. 

IV. Cách làm giảm tác dụng phụ của thuốc dạ dày lên gan

Uống thuốc dạ dày là điều cần thiết trong điều trị bệnh lý dạ dày khi người bệnh được chỉ định từ bác sĩ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân gặp nhiều tác hại đến gan nói riêng và các tác dụng không mong muốn khi uống thuốc dạ dày thì có thể áp dụng các biện pháp dưới đây để giảm thiểu nguy cơ:

1. Trước khi uống thuốc

• Trao đổi với bác sĩ về tình trạng sức khỏe, dị ứng, các loại thuốc đang dùng.
• Lập danh sách thuốc (kể cả kê đơn, không kê đơn, thực phẩm bổ sung) để tránh tương tác nguy hiểm.
• Hỏi về lối sống ảnh hưởng đến thuốc, tránh rượu bia, thực phẩm có thể gây tác dụng phụ.
• Tìm hiểu thông tin thuốc qua nhãn, hướng dẫn sử dụng để dùng đúng cách.

2. Trong khi uống thuốc

• Tuân thủ phác đồ điều trị, không tự ý thay đổi liều lượng hay kết hợp thuốc khác.
• Theo dõi triệu chứng, đi khám ngay nếu có dấu hiệu bất thường.
• Tránh thực phẩm kích thích dạ dày như đồ chua, cay, dầu mỡ, rượu bia, cà phê.
• Ăn uống khoa học, chia nhỏ bữa, ăn đúng giờ, uống đủ nước, bổ sung rau xanh, hoa quả.
• Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút/ngày để tăng sức đề kháng.
• Giữ tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng bằng yoga, thiền hoặc vận động nhẹ.

Yumangel – Giải pháp hỗ trợ bảo vệ dạ dày

Bên cạnh các loại thuốc trên, Yumangel cũng là lựa chọn hữu ích giúp giảm nhanh triệu chứng đau dạ dày, ợ nóng và trào ngược. Thuốc hoạt động theo cơ chế tạo màng bảo vệ niêm mạc, trung hòa axit nhẹ nhàng mà không gây kích ứng.

Với kết cấu dạng hỗn dịch dễ uống, Yumangel giúp giảm đau nhanh trong 5-10 phút sau khi sử dụng, giảm ợ nóng, trào ngược và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động của axit, hỗ trợ quá trình phục hồi tổn thương hiệu quả hơn.

Tóm lại, uống thuốc dạ dày có hại gan không – câu trả lời là phụ thuộc vào loại thuốc người bệnh sử dụng vì không phải tất cả các loại thuốc dạ dày đều gây ra các tác dụng lên gan. Để giảm thiểu nguy cơ gây hại cho gan, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ về  cách uống, liều lượng và thời gian uống, tránh tự ý thay đổi. 

*Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chỉ định điều trị từ bác sĩ chuyên khoa.

Có thể bạn quan tâm:

• Thuốc huyết áp có ảnh hưởng dạ dày không?
• Tổng hợp các loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày tốt nhất