Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là gì – Nguyên nhân và cách chữa trị

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là tình trạng lưỡi có lớp phủ màu trắng xuất hiện ở những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Hiện tượng này có thể gây lo lắng và đặt ra câu hỏi về mối liên hệ thực sự. Bài viết này của Yumangel sẽ đi sâu vào nguyên nhân, triệu chứng nhận biết và cách xử lý phù hợp cho tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng.

I. Tại sao người bị trào ngược dạ dày thường bị lưỡi trắng?

Bệnh trào ngược dạ dày (GERD) có thể làm thay đổi môi trường khoang miệng, dẫn đến hiện tượng lưỡi trắng. Các yếu tố góp phần bao gồm:

1. Tác động của axit

• Theo Medical News Today, axit dạ dày trào ngược lên miệng gây kích ứng niêm mạc lưỡi (1).
• Độ pH trong miệng trở nên axit hơn bình thường.
• Có thể gây khô miệng (do bệnh hoặc thuốc điều trị).
• Cơ thể có thể tăng tiết nhầy để bảo vệ niêm mạc.

2. Hậu quả trên bề mặt lưỡi

• Lớp phủ trắng thông thường: Sự tích tụ của tế bào chết, vi khuẩn, mảnh vụn thức ăn do môi trường miệng thay đổi có thể tạo thành lớp phủ trắng hoặc vàng nhạt. Đây thường là nguyên nhân phổ biến của lưỡi trắng ở người bị GERD và thường lành tính.
• Nấm Miệng (Oral Thrush): Môi trường miệng bị xáo trộn do GERD (axit, kích ứng) có thể tạo điều kiện cho nấm Candida albicans (vốn thường trú trong miệng) phát triển quá mức, gây ra nhiễm nấm miệng. Tình trạng này cũng biểu hiện bằng các mảng trắng, nhưng thường dày hơn và có đặc điểm khác biệt.

Như vậy, trào ngược dạ dày lưỡi trắng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với nhiễm nấm. Việc phân biệt hai khả năng này là rất quan trọng.

Ngoài lưỡi trắng, các dấu hiệu khác ở miệng có thể gặp ở người bị trào ngược dạ dày gây đắng miệng, khô miệng, hôi miệng, cảm giác nóng rát hoặc vướng víu.

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng

II. Triệu chứng của trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Để nhận diện tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng, cần xem xét cả triệu chứng tại miệng và các triệu chứng của bệnh GERD:

1. Triệu chứng tại lưỡi và miệng

• Biểu hiện chính: Lưỡi có lớp phủ màu trắng hoặc hơi vàng, có thể phủ một phần hoặc toàn bộ.
• Nếu nguyên nhân là nấm miệng (Oral Thrush):

• • Các mảng trắng dày, giống sữa đông, bám chắc vào lưỡi, niêm mạc má, vòm miệng.

  • Khó cạo bỏ, khi cạo có thể gây chảy máu hoặc đau rát bên dưới.

  • Niêm mạc dưới mảng nấm thường đỏ, viêm.

  • Cảm giác bỏng rát, đau nhức trong miệng.

• Các triệu chứng khác có thể gặp: Thay đổi vị giác (vị kim loại, đắng), khô miệng, hôi miệng, khó nuốt (nếu nấm lan xuống họng), nứt nẻ khóe miệng.

2. Triệu chứng của GERD đi kèm

• Ợ nóng (cảm giác nóng rát sau xương ức).
• Ợ chua (trớ dịch vị lên miệng).
• Ợ hơi.
• Đau hoặc tức ngực (không do tim).
• Buồn nôn, nôn.
• Khó tiêu, đầy bụng.
• Ho mãn tính, khàn giọng, đau họng (do kích thích của axit).

III. Nguyên nhân và yếu tố gây trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây trào ngược dạ dày lưỡi trắng cụ thể như sau: 

1. Nguyên nhân

Lưỡi trắng là một triệu chứng điển hình của nấm miệng. Trong đó, nấm candida là nguyên nhân hàng đầu gây nấm miệng. Bình thường, nấm candida vẫn tồn tại trên da và chỉ phát triển quá mức khi hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu.

Khi bị trào ngược dạ dày thực quản, axit dịch vị có nguy cơ tràn vào khoang miệng, làm thay đổi môi trường ở đây, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển. Không như thành dạ dày có lớp màng nhầy bảo vệ thì khu vực thực quản, lưỡi và họng thì không có. 

Khi axit dạ dày trào lên thì sẽ kích thích các loại nấm candida phát triển. Và lưỡi trắng chính là một trong những triệu chứng điển hình của nấm lưỡi, nấm miệng.

2. Yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ bị mắc trào ngược dạ dày lưỡi trắng gồm:

• Hệ miễn dịch suy yếu: Hệ miễn dịch bị suy yếu khiến cơ thể sẽ khó chống lại sự tấn công và phát triển của nấm candida.
• Thừa cân hoặc béo phì: Béo phì hoặc thừa cân có thể gây áp lực lên dạ dày, dẫn đến trào ngược dạ dày.
• Mang thai: Nội tiết tố thay đổi khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày ở mẹ bầu.
• Dùng thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong đường ruột, tạo điều kiện cho nấm candida phát triển.
• Dùng thuốc corticoid: Thuốc corticoid có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng nấm men.

Sự phát triển của nấm candida làm tăng nguy cơ lưỡi trắng do trào ngược

IV. Đối tượng dễ bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở người lớn. Các đối tượng có nguy cơ cao bị trào ngược lưỡi trắng gồm:

• Người lớn tuổi.
• Người thừa cân hoặc béo phì.
• Phụ nữ mang thai.
• Người mắc các bệnh mãn tính: ví dụ như tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi,…
• Người đang dùng thuốc: thuốc corticoid hoặc kháng sinh.

V. Cách điều trị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Để trị dứt điểm trào ngược dạ dày lưỡi trắng, người bệnh cần được điều trị nguyên nhân và triệu chứng của bệnh. Quá trình điều trị bệnh thường được thực hiện theo hai giai đoạn cụ thể như sau:

1. Điều trị nấm candida

Điều trị nấm lưỡi do trào ngược dạ dày nhằm ngăn ngừa nấm phát triển và lây lan sang các bộ phận lân cận. Nhiễm nấm có thể được điều trị bằng các phương pháp như:

• Thuốc kháng nấm đường uống: Thuốc kháng nấm toàn thân có thể sử dụng trong trường hợp nhẹ, thông qua đường uống, nhằm ngăn chặn sự lây lan của nấm sang các bộ phận khác. Thuốc kháng nấm có tác dụng toàn thân dùng phổ biến nhất hiện nay là itraconazole.
• Thuốc kháng nấm dạng tiêm: Trường hợp nặng, bệnh nhân có thể được tiêm thuốc kháng nấm như fluconazole. Nếu sau khi hoàn tất một liệu trình điều trị nhưng bệnh không cải thiện, bác sĩ có thể đề xuất chuyển sang thuốc itraconazole, voriconazole hay amphotericin B để điều trị theo liệu trình kéo dài từ 14 -21 ngày. 
• Sử dụng dung dịch sát trùng hỗ trợ điều trị: Súc miệng bằng nước chanh, nước giấm táo hoặc nước muối sinh lý…

2. Điều trị trào ngược dạ dày

Để điều trị dứt điểm trào ngược dạ dày lưỡi trắng, người bệnh cần điều trị dứt điểm bệnh trào ngược dạ dày. Bệnh nhân  nên đến các cơ sở y tế thăm khám, từ đó bác sĩ sẽ chỉ ra phác đồ điều trị thích hợp, có thể điều trị nội khoa/ngoại khoa.

• Trong điều trị nội khoa: Bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân các loại thuốc giúp làm giảm nấm miệng như trung hòa hoặc giảm tiết axit dạ dày, thuốc ức chế cơn trào ngược…
• Đối với điều trị ngoại khoa: Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để khôi phục chức năng của cơ thực quản trên hoặc cơ thực quản dưới. Phương pháp này thường chỉ áp dụng khi bệnh lý này đã tiến triển nặng. Người bệnh sẽ được tạo một chống trào ngược dạ dày, thực quản bằng phương pháp Nissen-Rossetti qua nội soi ổ bụng.

Trong quá trình điều trị trào ngược lưỡi trắng, người bệnh cần lưu ý:

• Việc sử dụng thuốc như thế nào cần có sự chỉ định của bác sĩ hoặc người có chuyên môn.
• Người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng thuốc.
• Trở lại khám bác sĩ nếu các triệu chứng trào ngược dày lưỡi trắng không thuyên giảm hoặc tái phát.

Cần khám bác sĩ nếu các triệu chứng trào ngược dày lưỡi trắng không thuyên giảm

3. Thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống

Bên cạnh đó, bệnh nhân bị trào ngược dạ dày lưỡi trắng cần thay đổi thói quen ăn uống và lối sống sinh hoạt để hỗ trợ điều trị bệnh: Cụ thể:

• Tránh ăn quá no: Ăn quá no có thể khiến dạ dày bị căng và gây áp lực lên thực quản dẫn đến trào ngược. Người bệnh  nên chia khẩu phần ăn thành các bữa nhỏ, không ăn quá no trong 1 bữa chính.
• Không nên nằm, tắm hoặc vận động ngay sau khi ăn: Sau khi ăn không nằm luôn, cũng không nên vận động, làm việc, tắm gội… Vì các hoạt động này đều gây ảnh hưởng tới hoạt động tiêu hóa dẫn tới trào ngược axit.
• Tránh ăn các loại thực phẩm kích thích dạ dày: Người bị trào ngược lưỡi trắng không nên sử dụng các thực phẩm kích thích dạ dày hoặc làm tăng tiết axit như: thực phẩm muối chua, đồ ăn cay nóng, rượu bia, cà phê, đồ uống có gas, đồ ăn nhiều gia vị, thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, socola, hoa quả họ cam hoặc quýt
• Khi ngủ nên kê gối cao đầu: Hãy nâng đầu giường lên 6-8 inch khi nằm sẽ giúp ngăn ngừa dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Hạn chế căng thẳng: Không hút thuốc lá, thức khuya, hạn chế căng thẳng stress để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa.
• Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Cân nặng hợp lý tránh tình trạng gây áp lực lên dạ dày, từ đó hạn chế nguy cơ bị trào ngược.

V.  Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày lưỡi trắng

Bệnh trào ngược lưỡi trắng tuy không quá nguy hiểm nhưng nếu kéo dài sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống. Bạn có thể chủ động phòng ngừa tình trạng lưỡi trắng và đắng thông qua một số cách sau:

1. Vệ sinh răng miệng

Vệ sinh răng miệng không sạch sẽ làm tăng nguy cơ bị trào ngược lưỡi trắng và các bệnh lý nha khoa như viêm nha chu, sâu răng, viêm nướu lợi. Vì vậy, để phòng bệnh, bạn hãy thực hiện những việc sau:

• Đánh răng 2-3 lần/ngày sau mỗi bữa ăn để loại bỏ mảng bám, vi khuẩn hoặc thức ăn thừa còn sót lại. 
• Nên sử dụng thêm nước súc miệng và chỉ nha khoa để làm sạch răng cũng như khoang miệng.
• Sử dụng dụng cụ làm sạch lưỡi chuyên dụng để loại bỏ sạch các mảng rêu ở lưỡi. 

Sử dụng dụng cụ làm sạch lưỡi chuyên dụng để loại bỏ sạch các mảng trắng

2. Chế độ ăn hợp lý

Chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh giúp hỗ trợ phòng ngừa bệnh trào ngược dạ dày lưỡi trắng hiệu quả. Theo đó, bạn nên: 

• Hạn chế sử dụng đồ uống có chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, các đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, thực phẩm có lượng acid cao… 
• Nên uống đủ 2 – 2.5 lít nước/ngày hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh và làm sạch khoang miệng. 
• Tăng cường bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày các thực phẩm có khả năng làm sạch lưỡi như: cà rốt, rau xanh, nha đam, củ cải trắng…
• Mỗi ngày ăn từ 1-2 hộp sữa chua để cung cấp lợi khuẩn tốt cho hệ tiêu hóa, hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh trong khoang miệng. 

3. Bỏ thuốc lá

Bỏ thói quen hút thuốc lá cũng là một trong các biện pháp giúp phòng ngừ trào ngược dạ dày lưỡi trắng và củng cố sức khỏe răng miệng.

Khi các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản nấm lưỡi khiến bạn quá khó chịu, hãy tham khảo thêm thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel. 

Với thành phần chính là hoạt chất Almagate, Yumangel có tác dụng trung hòa axit dịch vị. Đồng thời, Yumangel còn tạo ra lớp màng nhầy, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày. Qua đó, Yumangel giúp giảm nhanh các triệu chứng nấm lưỡi khó chịu do trào ngược dạ dày, thực quản gây ra.

Yumangel trung hòa axit dịch vị, tạo ra lớp màng nhầy, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày

Trào ngược dạ dày lưỡi trắng là một hiện tượng có thể gặp, nhưng nguyên nhân không phải lúc nào cũng là nhiễm nấm. Đó có thể là lớp phủ trắng thông thường do môi trường miệng thay đổi hoặc là nấm miệng được tạo điều kiện bởi GERD.

Việc đi khám bác sĩ hoặc nha sĩ để được chẩn đoán chính xác là vô cùng quan trọng trước khi tiến hành bất kỳ biện pháp điều trị nào. Kiểm soát tốt bệnh trào ngược dạ dày thực quản, kết hợp với vệ sinh răng miệng đúng cách là chìa khóa để xử lý và phòng ngừa hiệu quả tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về các chữa trào ngược dạ dày hoặc các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa, đừng quên gọi đến hotline miễn cước 1800.1125 hoặc bình luận bên dưới để được dược sĩ của thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel giải đáp nhé.

*Thông tin trong bài viết này chỉ nhằm mục đích tham khảo, không thay thế cho lời khuyên từ chuyên gia y tế. 

Tham khảo:

• Hướng dẫn làm sạch họng khi bị trào ngược
• Trào ngược dạ dày vào ban đêm