Tại sao nhiều sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày?

Thức khuya đã trở thành “chuyện thường ngày” trong đời sống sinh viên. Thế nhưng đằng sau nhịp sống đảo lộn ấy, số ca trào ngược dạ dày ở sinh viên đang gia tăng một cách đáng lo ngại. Vậy tại sao nhiều sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày? Đâu là cách xử lý và phòng ngừa bệnh này? Hãy cùng Yumangel tìm hiểu chi tiết dưới đây.

I. Thực trạng trào ngược dạ dày ở sinh viên

Theo thống kê, trào ngược dạ dày ngày càng gia tăng ở sinh viên, với khoảng 10-15% gặp triệu chứng như ợ nóng, đau ngực hay chua miệng. Áp lực học tập khiến sinh viên thường thức khuya, ăn uống thất thường, lạm dụng đồ ăn nhanh, cà phê, nước ngọt có gas. Những thói quen này, cùng với căng thẳng từ việc cân bằng học hành và cuộc sống, khiến tình trạng trào ngược thêm trầm trọng, ảnh hưởng sức khỏe và học tập.

Số ca sinh viên thăm khám vì trào ngược dạ dày tăng 20% trong 5 năm qua, nhất là ở thành phố lớn. Nhiều bạn chủ quan, bỏ qua dấu hiệu ban đầu, dẫn đến bệnh nặng, thậm chí viêm thực quản. Thiếu kiến thức chăm sóc sức khỏe và trì hoãn khám bệnh khiến bệnh tình nhiều sinh viên nghiêm trọng hơn. Do đó, sinh viên cần nâng cao nhận thức, ăn uống lành mạnh và giảm stress để điều trị và phòng ngừa trào ngược dạ dày hiệu quả.

II. Tại sao nhiều sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày?

1. Tăng tiết axit dịch vị, tổn thương niêm mạc dạ dày

Thức khuya là thói quen phổ biến của nhiều sinh viên khi phải hoàn thành bài tập, ôn thi hoặc tham gia các hoạt động giải trí. Hành động này làm rối loạn thời gian nghỉ ngơi tự nhiên của cơ thể, đặc biệt ảnh hưởng đến dạ dày. Thông thường, ban đêm dạ dày giảm tiết axit và tập trung tái tạo để phục hồi sau một ngày dài. Tuy nhiên, khi sinh viên thức khuya, não bộ vẫn điều khiển các cơ quan hoạt động, khiến dạ dày tiết ra nhiều axit dịch vị hơn mức cần thiết.

Nồng độ axit cao này tấn công niêm mạc dạ dày, gây tổn thương như viêm, loét hoặc trào ngược dạ dày. Đây là lý do tại sao sinh viên thức khuya thường xuyên dễ gặp các cơn đau dạ dày, ợ nóng hoặc cảm giác khó chịu ở vùng thượng vị, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và việc học tập.

2. Ăn khuya gây áp lực cho hệ tiêu hóa

Bên cạnh đó, khi thức khuya sinh viên thường cảm thấy đói cồn cào do dạ dày tiết axit mà không có thức ăn để tiêu hóa, nhất là khi học bài hoặc làm việc muộn. Theo phản xạ, nhiều bạn tìm đến đồ ăn khuya như mì gói, bánh snack để xoa dịu cơn đói. Tuy nhiên, hành động này vô tình khiến hệ tiêu hóa phải làm việc ngoài giờ, gây áp lực lớn sau một ngày đã hoạt động liên tục.

Việc tiêu hóa thức ăn vào ban đêm dễ dẫn đến rối loạn tiêu hóa, viêm niêm mạc dạ dày và làm nặng thêm tình trạng trào ngược. Hơn nữa, ăn khuya còn làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ thừa, dẫn đến các bệnh lý như béo phì, cao huyết áp hoặc tim mạch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của sinh viên trong giai đoạn phát triển quan trọng này.

3. Gia tăng hại khuẩn, mất cân bằng hệ tiêu hóa

Thức khuya kéo dài, đặc biệt ở sinh viên với lịch học và áp lực thi cử dày đặc, làm suy yếu hệ vi sinh trong đường ruột, gây mất cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn. Vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP) – tác nhân chính gây viêm loét dạ dày – tá tràng – có điều kiện phát triển mạnh khi cơ thể thiếu ngủ và căng thẳng từ việc học tập hay các hoạt động xã hội.

Loại hại khuẩn này không chỉ làm tổn thương niêm mạc dạ dày mà còn tăng nguy cơ gây ung thư dạ dày. Hệ tiêu hóa mất cân bằng do thức khuya khiến dạ dày của sinh viên trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị kích ứng và khó phục hồi sau tổn thương, làm gia tăng khả năng mắc các bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm.

Tóm lại, thức khuya không chỉ khiến sinh viên mệt mỏi mà còn trực tiếp gây hại cho dạ dày qua việc tăng tiết axit, áp lực từ ăn khuya và sự phát triển của hại khuẩn. Để bảo vệ sức khỏe dạ dày và duy trì hiệu quả học tập, sinh viên cần điều chỉnh thói quen ngủ nghỉ đúng giờ, hạn chế thức khuya và xây dựng lối sống khoa học.

III. Triệu chứng trào ngược dạ dày ở sinh viên

Ợ nóng và cảm giác chua ở miệng:

• Sinh viên thức khuya học bài, ôn thi dễ gặp ợ nóng – cảm giác nóng rát từ dạ dày lan lên ngực hoặc cổ họng.
• Axit dạ dày trào ngược gây vị chua hoặc đắng trong miệng, nhất là sau khi ăn khuya (mì gói, đồ chiên).

Đau tức ngực và khó chịu vùng thượng vị:

• Căng thẳng thi cử, lịch học dày đặc khiến dạ dày tiết nhiều axit, gây đau tức ngực hoặc nặng vùng thượng vị.
• Đau tăng khi bụng đói hoặc sau bữa ăn khuya không lành mạnh, dễ nhầm với vấn đề tim mạch.

Khó nuốt và cảm giác vướng ở cổ họng:

• Axit trào ngược làm viêm thực quản, gây cảm giác khó nuốt hoặc vướng ở cổ họng.
• Thói quen ăn vội giữa các buổi học, kết hợp căng thẳng, làm triệu chứng rõ hơn.

Buồn nôn và đầy bụng:

• Ăn đồ ăn nhanh khi học khuya gây đầy bụng, buồn nôn hoặc no sớm.
• Giờ giấc thất thường khiến hệ tiêu hóa quá tải, thức ăn lưu lại lâu trong dạ dày.

IV. Tác động lâu dài của việc thức khuya với trào ngược dạ dày

1. Tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản

Thức khuya khiến dạ dày liên tục tiết axit dạ dày, làm tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản. Axit trào ngược gây viêm thực quản mãn tính, dẫn đến đau rát, ợ nóng kéo dài, thậm chí loét hoặc Barrett thực quản – tiền ung thư. Những tổn thương này khiến sinh viên khó chịu, giảm khả năng tập trung học tập và ảnh hưởng sức khỏe lâu dài.

2. Rối loạn hệ tiêu hóa và suy yếu chức năng dạ dày

Bên cạnh đó, thức khuya phá vỡ nhịp sinh học, làm rối loạn tiêu hóa ở sinh viên. Ăn khuya khiến dạ dày hoạt động quá mức, gây đầy bụng, khó tiêu. Cơ thắt thực quản dưới suy yếu khiến axit dễ trào ngược, làm trầm trọng bệnh. Lâu dài, hệ tiêu hóa kém hiệu quả, ảnh hưởng sức khỏe và hiệu suất học tập.

3. Gia tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng

Ngoài ra, thức khuya tạo môi trường cho vi khuẩn Helicobacter Pylori phát triển, nhất là ở sinh viên thường xuyên stress thi cử. Vi khuẩn này gây viêm loét dạ dày, thậm chí ung thư nếu không điều trị. Trào ngược mãn tính còn dẫn đến hẹp thực quản, ho mãn tính, tăng chi phí điều trị và tiềm ẩn nhiều vấn đề nguy hiểm khác.

4. Tác động tâm lý và giảm chất lượng cuộc sống

Có thể thấy, trào ngược do thức khuya gây đau ngực, khó nuốt, làm sinh viên mệt mỏi, mất ngủ, dễ lo âu. Triệu chứng kéo dài giảm tập trung học tập, tự tin giao tiếp do hơi thở có mùi hoặc vướng cổ họng. Chất lượng cuộc sống suy giảm, ảnh hưởng học tập và các mối quan hệ.

V. Xử lý và phòng ngừa khi sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày

Nhận thức rõ những tác động lâu dài của việc sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày, từ tổn thương niêm mạc đến nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Do đó, việc xử lý kịp thời và phòng ngừa hiệu quả là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe và nâng cao hiệu quả học tập.

1. Xử lý khi bị trào ngược vào ban đêm

• Uống nước gừng ấm hoặc trà hoa cúc: Khi ợ nóng lúc học khuya, pha nước gừng ấm (1 lát gừng tươi trong 200ml nước nóng) hoặc trà hoa cúc (1 túi lọc) để dịu dạ dày, giảm axit trào ngược. Uống từng ngụm, không quá 150ml để tránh đầy bụng.
• Kê cao gối và nằm nghiêng trái: Nếu nóng rát ngực, kê gối cao 15-20cm hoặc nằm nghiêng trái để ngăn axit trào lên thực quản. Tránh nằm ngửa ngay sau khi ăn khuya như mì gói, snack.
• Nhai kẹo gum không đường: Nhai kẹo gum 10-15 phút sau bữa khuya kích thích nước bọt, trung hòa axit. Chọn loại không đường để không kích ứng dạ dày. Nếu triệu chứng nặng, dùng thuốc kháng axit (Gaviscon, 1-2 viên), nhưng hỏi bác sĩ nếu dùng quá 3 ngày.
• Hít thở sâu để giảm kích ứng: Hít sâu 5-7 lần (hít 4 giây, thở ra 6 giây) để thư giãn, giảm áp lực dạ dày khi căng thẳng học tập gây ợ nóng.
• Ăn một miếng bánh quy giòn: Nếu đói cồn cào lúc nửa đêm, ăn 1-2 miếng bánh quy giòn không đường (như bánh quy lúa mạch) để thấm axit dạ dày, giảm ợ nóng tức thì. Tránh ăn nhiều để không gây áp lực tiêu hóa.

2. Phòng ngừa trào ngược dạ dày khi thức khuya

• Lựa chọn thực phẩm thông minh: Tránh ăn sau 7h30 tối, đặc biệt đồ chiên (gà rán, khoai chiên), cà phê, trà đặc. Nếu đói khi ôn thi, ăn 1 quả chuối, 1 lát bánh mì nguyên cám hoặc 1 hũ sữa chua không đường. Chuẩn bị sẵn các món này trong phòng thay cho mì gói.
• Dùng mẹo quản lý thời gian học tập: Áp dụng Pomodoro (học 25 phút, nghỉ 5 phút) để tránh ôn bài quá khuya. Đặt báo thức ngủ trước 11h30, ngủ đủ 6-8 tiếng. Tắt thông báo điện thoại 1 giờ trước ngủ để dễ vào giấc.
• Tập bài tập thư giãn ngắn: Trước ngủ, làm tư thế yoga em bé (Balasana) 2-3 phút hoặc massage bụng theo vòng tròn (10 lần thuận, 10 lần ngược) để kích thích tiêu hóa, giảm áp lực dạ dày.
• Theo dõi sức khỏe chủ động: Khám tiêu hóa mỗi 6 tháng tại bệnh viện uy tín (như Bạch Mai, Việt Đức nếu ở Hà Nội). Ghi nhật ký triệu chứng (ợ nóng, đau ngực) trong 1 tuần nếu nghi trào ngược để bác sĩ đánh giá. Nếu dùng thuốc (như omeprazole), uống đúng liều, tái khám sau 4-6 tuần.
• Uống đủ nước và bổ sung probiotic: Uống 1.5-2 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước lọc hoặc nước khoáng vào ban ngày để hỗ trợ tiêu hóa. Thêm sữa chua uống probiotic (như Yakult, 1 chai/ngày) vào buổi sáng giúp cân bằng hệ vi sinh dạ dày, giảm nguy cơ trào ngược.

Lời kết: Tình trạng sinh viên thức khuya bị trào ngược dạ dày ngày càng gia tăng đang trở thành lời cảnh tỉnh cho những ai vẫn xem nhẹ sức khỏe bản thân. Vì vậy, mỗi người cần học cách lắng nghe cơ thể, điều chỉnh thói quen sinh hoạt hợp lý và khám điều trị kịp thời. Hãy nhớ, một giấc ngủ không chỉ giúp cải thiện chứng trào ngược dạ dày mà còn là nền tảng để bạn có sức khỏe tốt và chinh phục những mục tiêu trong tương lai.