Đau bụng và sốt: Dấu hiệu bệnh gì? Khi nào cần đi cấp cứu?

Đau bụng và sốt có thể là do cơ thể bị nhiễm khuẩn, nhiễm virus hay nhiễm ký sinh trùng. Nếu tình trạng kéo dài và không tự thuyên giảm, bạn nên đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời. Đọc ngay bài viết dưới đây của Yumangel để có thêm kiến thức về tình trạng này!

I. Đau bụng và sốt là bệnh gì?

Đau bụng và sốt là các triệu chứng thường gặp, xảy ra đồng thời, có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống. Ngoài đau bụng và sốt, cần chú ý đến các triệu chứng đi kèm sau:

• Triệu chứng đường tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, táo bón, phân có máu, phân bạc màu, chướng bụng, đầy hơi.
• Triệu chứng toàn thân: Ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, vàng da, vàng mắt.
• Triệu chứng khác: Đau lưng, đau rát khi tiểu, tiểu ra máu, nước tiểu đục, khó thở.

II. Các nguyên nhân gây đau bụng và sốt

Đau bụng kèm sốt có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

1. Nguyên nhân thường gặp:

a. Nhiễm trùng dạ dày ruột (Viêm dạ dày ruột):

• Nguyên nhân: Chủ yếu do virus (Norovirus, Rotavirus) hoặc vi khuẩn (Salmonella, E. coli) xâm nhập vào đường tiêu hóa qua thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm, hoặc tiếp xúc với người bệnh.
• Triệu chứng: Đau bụng (thường quặn thắt), tiêu chảy (phân lỏng, nhiều nước), nôn mửa, sốt nhẹ (dưới 38.5°C), mệt mỏi.
• Xử trí: Bù nước và điện giải bằng dung dịch oresol, ăn thức ăn lỏng dễ tiêu, nghỉ ngơi. Thường tự khỏi trong vòng vài ngày.
• Khi nào cần đi khám: Sốt cao không hạ, nôn mửa liên tục, tiêu chảy nhiều gây mất nước (khô miệng, da nhăn nheo, tiểu ít), đau bụng dữ dội.

b. Ngộ độc thực phẩm:

• Nguyên nhân: Ăn phải thực phẩm bị nhiễm độc tố của vi khuẩn (Staphylococcus aureus, Bacillus cereus), hoặc các hóa chất độc hại.
• Triệu chứng: Đau bụng (quặn thắt), buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, thường xuất hiện đột ngột sau khi ăn thực phẩm nghi ngờ.
• Xử trí: Gây nôn (nếu có thể), uống nhiều nước, nghỉ ngơi. Thường tự khỏi trong vòng 12-24 giờ.
• Khi nào cần đi khám: Triệu chứng nghiêm trọng, kéo dài, hoặc nghi ngờ ngộ độc hóa chất.

c. Viêm họng:

• Nguyên nhân: Nhiễm virus (Adenovirus, Rhinovirus) hoặc vi khuẩn (Streptococcus pyogenes).
• Triệu chứng: Đau họng, khó nuốt, sốt nhẹ, đau đầu, đôi khi có thể gây đau bụng do nuốt phải dịch tiết chứa vi khuẩn hoặc virus (1).
• Xử trí: Súc họng bằng nước muối ấm, uống thuốc giảm đau hạ sốt (paracetamol), nghỉ ngơi.
• Khi nào cần đi khám: Sốt cao, khó thở, đau họng dữ dội, hoặc nghi ngờ viêm họng do liên cầu khuẩn (cần điều trị bằng kháng sinh để tránh biến chứng).

d. Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) mức độ nhẹ:

• Nguyên nhân: Vi khuẩn (thường là E. coli) xâm nhập vào đường tiết niệu.
• Triệu chứng:Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu nhiều lần, đau bụng vùng hạ vị hoặc thắt lưng, sốt nhẹ.
• Xử trí: Uống nhiều nước, ăn các loại quả lợi tiểu (dưa hấu, bí đao), vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
• Khi nào cần đi khám: Sốt cao, đau lưng dữ dội, tiểu ra máu, hoặc nghi ngờ viêm thận bể thận.

2. Nhóm nguyên nhân cần can thiệp y tế sớm

a. Viêm ruột thừa

• Nguyên nhân: Tắc nghẽn lòng ruột thừa do phân, dị vật, hoặc phì đại mô lympho, dẫn đến viêm nhiễm và nhiễm trùng.
• Triệu chứng: Đau bụng bắt đầu âm ỉ quanh rốn, sau đó di chuyển xuống hố chậu phải (vùng bụng dưới bên phải) và trở nên dữ dội hơn. Kèm theo sốt, buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, ấn đau chói ở hố chậu phải (điểm McBurney).
• Xử trí: Cần cấp cứu ngoại khoa để cắt bỏ ruột thừa. Nếu không được điều trị kịp thời, ruột thừa có thể vỡ gây viêm phúc mạc, đe dọa tính mạng.

b. Tắc ruột

• Nguyên nhân: Có thể do dính ruột sau phẫu thuật, khối u, xoắn ruột, lồng ruột (ở trẻ em), hoặc thoát vị nghẹt.
• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, từng cơn, kèm theo nôn mửa (nôn ra thức ăn, dịch mật, hoặc phân), chướng bụng, bí trung đại tiện.
• Xử trí: Cần can thiệp y tế khẩn cấp để giải phóng tắc nghẽn. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến thiếu máu ruột, hoại tử ruột, nhiễm trùng huyết, và tử vong.

c. Viêm túi thừa

• Nguyên nhân: Túi thừa là những túi nhỏ phình ra ở thành đại tràng. Viêm túi thừa xảy ra khi các túi này bị nhiễm trùng hoặc viêm.
• Triệu chứng: Đau bụng vùng bụng dưới bên trái (vị trí thường gặp nhất), sốt, buồn nôn, nôn mửa, táo bón hoặc tiêu chảy.
• Xử trí: Kháng sinh, chế độ ăn lỏng, nghỉ ngơi. Trường hợp nặng có thể cần phẫu thuật.

d. Viêm vùng chậu (PID) (ở nữ giới)

• Nguyên nhân: Nhiễm trùng các cơ quan sinh sản nữ (tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng) do vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục (Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae).
• Triệu chứng: Đau bụng dưới, sốt, khí hư bất thường (màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi), đau khi quan hệ tình dục, chảy máu âm đạo bất thường.
• Xử trí: Kháng sinh. Điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng như vô sinh, thai ngoài tử cung, và áp xe vùng chậu.

e. Sỏi mật gây viêm túi mật

• Nguyên nhân: Sỏi di chuyển từ túi mật vào ống mật chủ gây tắc nghẽn, dẫn đến viêm nhiễm và nhiễm trùng túi mật.
• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải, lan ra sau lưng hoặc vai phải, kèm theo sốt, buồn nôn, nôn mửa, vàng da.
• Xử trí: Nhịn ăn, truyền dịch, giảm đau, kháng sinh. Phẫu thuật cắt túi mật có thể cần thiết trong trường hợp tái phát hoặc biến chứng.

f. Viêm tụy cấp

• Nguyên nhân: Sỏi mật, nghiện rượu, tăng triglyceride máu, hoặc các bệnh lý tự miễn.
• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội vùng thượng vị, lan ra sau lưng, kèm theo sốt, buồn nôn, nôn mửa, chướng bụng.
• Xử trí: Nhịn ăn, truyền dịch, giảm đau, theo dõi sát các biến chứng (suy hô hấp, suy thận, sốc).

Đọc thêm: Bụng yếu hay đau bụng: Nguyên nhân và giải pháp

III. Khi nào đau bụng kèm sốt là dấu hiệu cấp cứu?

Đau bụng là hiện tượng khá phổ biến nhưng nếu có các triệu chứng đi kèm dưới đây, mọi người cần chú ý đến bệnh viện/cơ sở y tế để thăm khám:

• Giảm cân không tìm ra nguyên nhân.
• Kiệt sức không rõ lý do.
• Thay đổi hoặc rối loạn nhu động ruột: táo bón hoặc tiêu chảy, tiêu chảy mãn tính.
• Chảy máu trực tràng, có máu trong phân.
• Ra dịch âm đạo bất thường.
• Đau mãn tính ngay cả khi dùng thuốc.
• Có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu.

Đặc biệt, cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay khi bị đau bụng và sốt kèm theo các triệu chứng sau:

• Đau bụng kèm theo sốt cao trên 39 độ C.
• Đau bụng đột ngột và dữ dội. 
• Cơn đau không thuyên giảm dù đã nằm nghỉ ngơi. 
• Phân có màu đen hoặc lẫn máu.
• Nôn không kiểm soát, nôn ra máu. 
• Không thể đi tiểu.
• Ngất xỉu, bất tỉnh
• Đau ở ngực, nhất là ở quanh xương sườn, cơn đau có thể lan tới bụng.

IV. Chẩn đoán và điều trị đau bụng kèm sốt

Nếu cơn đau bụng và sốt không thể tự khỏi, cơn đau có xu hướng nghiêm trọng kèm theo sốt cao thì tốt nhất bạn nên đến bệnh viện. Tại đây bác sĩ sẽ thăm khám, kiểm tra và làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán chính xác nguyên nhân, từ đó tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. 

1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng và sốt chính xác, bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng lâm sàng để có những đánh giá ban đầu. Sau đó, tùy vào từng trường hợp bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định làm thêm một số xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để đưa ra kết luận chính xác.

Các phương pháp cận lâm sàng để chẩn đoán đau bụng và sốt bao gồm: xét nghiệm (máu, nước tiểu, phân); nội soi dạ dày – đại tràng, chụp X-quang bụng hoặc đường tiêu hóa, siêu âm tử cung buồng trứng, siêu âm ổ bụng, chụp cắt lớp ổ bụng; điện tim thường, siêu âm tim.

2. Điều trị

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau bụng và sốt mà bác sĩ sẽ đưa phương pháp điều trị thích hợp. Có thể dùng thuốc điều trị, phẫu thuật hoặc chỉ đơn giản là thay đổi thói quen ăn uống hay dùng thực phẩm đúng cách. 

Điều bạn không nên làm khi bị đau bụng và sốt là tự ý mua thuốc về uống khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ. Việc tùy ý dùng thuốc có thể khiến triệu chứng nặng hơn và dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn.

V. Cách chăm sóc tại nhà khi bị đau bụng kèm sốt

Đau bụng kèm sốt có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, viêm đường tiêu hóa hoặc một số bệnh lý nghiêm trọng. Tùy vào nguyên nhân, bạn có thể áp dụng các cách xử lý sau:

1. Đánh giá mức độ triệu chứng

• Nếu đau nhẹ, sốt dưới 38,5°C, có thể tự xử lý tại nhà.
• Nếu đau bụng dữ dội, sốt cao trên 39°C, nôn nhiều, đi ngoài phân lẫn máu, khó thở, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.

2. Biện pháp xử lý tại nhà

• Hạ sốt: Dùng khăn ấm lau người, đặc biệt là trán, nách, bẹn. Nếu sốt trên 38,5°C, có thể uống paracetamol theo liều lượng hướng dẫn.
• Giảm đau bụng:
  • Nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh.
  • Chườm ấm vùng bụng giúp thư giãn cơ trơn, giảm co thắt.
  • Uống nước ấm hoặc trà gừng giúp giảm đau, hỗ trợ tiêu hóa.
  • Nếu bị tiêu chảy, uống oresol để bù nước và điện giải.
• Ăn uống nhẹ nhàng: Chỉ ăn các món dễ tiêu như cháo, súp, tránh đồ cay nóng, dầu mỡ, sữa.

3. Khi nào cần đi khám?

• Cơn đau bụng kéo dài trên 6 tiếng, không thuyên giảm.
• Sốt cao không hạ sau khi uống thuốc.
• Đi ngoài ra máu, phân đen, nôn liên tục.
• Đau bụng dữ dội, lan ra lưng hoặc ngực.

Nếu triệu chứng không giảm sau 1-2 ngày hoặc có dấu hiệu nguy hiểm, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

VI. 10 dạng đau bụng khác cần gặp bác sĩ ngay

Có rất nhiều dạng đau bụng khác nhau. Trong đó, có dạng đau bụng chỉ đơn thuần là do ăn phải thực phẩm không tốt, nhưng cũng có loại đau bụng do cơ thể đang gặp vấn đề nghiêm trọng cần điều trị y tế. Dưới đây là 10 dạng đau bụng người bệnh cần đi gặp bác sĩ ngay. 

1. Đau bụng dưới bên trái: Cơn đau âm ỉ và đột ngột kèm theo sốt, nôn, buồn nôn có thể là do bệnh Crohn, viêm loét đại tràng hoặc viêm túi thừa.
2. Đau bên phải bụng: Cơn đau bụng bên phải lan ra các phần khác của bụng hoặc lưng nguyên nhân có thể là do sỏi mật hoặc viêm túi mật. Cơn đau tăng nặng sau khi ăn thức ăn nhiều dầu mỡ.
3. Đau xung quanh rốn: Có thể kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, chán ăn, cứng cơ bụng, cảm giác muốn đi tiêu có thể là do viêm ruột thừa. Cần điều trị ngay để tránh ruột thừa bị vỡ và rò rỉ chất lỏng bị nhiễm trùng vào các phần khác của bụng. 
4. Đau dưới rốn và đầy hơi: Nguyên nhân có thể xuất phát từ táo bón hoặc đầy hơi. Nếu cơn đau kéo dài hơn 2 tuần, hãy đi thăm khám.
5. Đau dưới rốn: Nguyên nhân có thể là do nhiễm trùng đường tiết niệu, rối loạn đại tràng, viêm vùng chậu.

1. Đau nhói gần phía dưới xương sườn, lan xuống háng: Nguyên nhân có thể do bệnh sỏi thận. Nếu kèm theo triệu chứng sốt thì khả năng cao là viêm thận hoặc bàng quang.
2. Đau bụng tái phát: Đau bụng liên tục tái phát kèm theo tiêu chảy, táo bón, đầy hơi có thể là do bệnh lý mạn tính như hội chứng ruột kích thích, : không dung nạp đường sữa, loét dạ dày, không dung nạp thực phẩm, viêm đường ruột, viêm loét đại tràng. 
3. Đau bụng quằn quại kèm xuất huyết: Có thể là dấu hiệu cảnh báo bị tắc nghẽn trong ruột, thủng ruột thừa, chảy máu từ ruột.
4. Đau ngay dưới xương ức: Nhất là sau khi ăn nhiều có thể là do chứng ợ nóng.
5. Đau bụng ở người già: Đau bụng đột ngột ở người già kèm theo choáng có thể do bị phình động mạch chủ bụng. Bệnh có thể gây chảy máu dẫn đến tử vong, cần cấp cứu ngay lập tức.

Trên đây là những thông tin về đau bụng và sốt mà chúng tôi tổng hợp được kèm theo một số thông tin hữu ích khác về tình trạng đau bụng. Khi triệu chứng đau bụng kèm sốt kéo dài không tự khỏi, hãy thăm khám y tế sớm để được điều trị kịp thời. 

*Thông tin được cung cấp trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế.

Có thể bạn quan tâm:

• Uống thuốc trị HP vẫn bị đau bụng là sao?
• Uống Yakult bị đau bụng do đâu?