Test HP dạ dày là gì? Có những phương pháp nào? Khi nào cần?

Test HP dạ dày hay xét nghiệm HP dạ dày giúp phát hiện bạn có bị nhiễm vi khuẩn HP hay không – một nguyên nhân chính gây loét dạ dày tá tràng và nguy cơ ung thư dạ. Bốn xét nghiệm có thể phát hiện các dấu hiệu của vi khuẩn HP gồm: xét nghiệm hơi thở urê, xét nghiệm phân, xét nghiệm máu và nội soi trên. Kết quả xét nghiệm dương tính có nghĩa là bạn sẽ cần dùng thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn và loại bỏ nhiễm trùng.

I. Xét nghiệm HP dạ dày là gì? Tại sao cần thực hiện? 

Helicobacter pylori (H.pylori/HP) là một loại vi khuẩn phổ biến gây nhiễm trùng niêm mạc dạ dày và phần đầu của ruột non. Hầu hết những người bị nhiễm H. pylori không bao giờ có triệu chứng. Nhưng ở một số người, vi khuẩn có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa.

H.pylori là nguyên nhân phổ biến nhất gây loét dạ dày tá tràng, là những vết loét hình thành chủ yếu ở dạ dày và phần trên của ruột non. H.pylori cũng có thể gây viêm dạ dày (viêm và kích ứng niêm mạc dạ dày). Nếu không được điều trị, viêm dạ dày do H.pylori có thể kéo dài suốt đời và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.

Các nhà nghiên cứu không chắc chắn mọi người bị nhiễm vi khuẩn này như thế nào. H.pylori có thể lây lan từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc với chất nôn, phân (phân), hoặc nước bọt (nước bọt) từ người bị nhiễm bệnh. Vi khuẩn này cũng có thể lây lan qua thực phẩm và nước bị ô nhiễm.

Bất kỳ ai tiếp xúc với H.pylori đều có thể bị nhiễm H.pylori. Nhưng nhiễm H. pylori thường gặp nhất ở trẻ em. Xét nghiệm vi khuẩn có thể tìm ra H.pylori có gây viêm dạ dày hay các tình trạng khác gây ra chứng khó tiêu kéo dài hay không. Nếu có, việc điều trị có thể tiêu diệt vi khuẩn để niêm mạc dạ dày của bạn có thể lành lại.

Có nhiều cách khác nhau để xét nghiệm nhiễm trùng HP dạ dày. Các xét nghiệm phổ biến nhất sử dụng mẫu hơi thở hoặc phân của người bệnh. Trong một số trường hợp, xét nghiệm được thực hiện trên mẫu mô được lấy từ bên trong dạ dày của bệnh nhân.

Test HP dạ dày và xét nghiệm HP dạ dày được sử dụng để:

• Tìm hiểu và xác định xem nhiễm trùng HP có phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng tiêu hóa không. 
• Tìm hiểu và xác định xem liệu phương pháp điều trị có chữa khỏi nhiễm trùng HP hay không.

Vì có nhiều nguyên nhân có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa nên bác sĩ thường yêu cầu xét nghiệm các rối loạn tiêu hóa khác cùng với xét nghiệm HP dạ dày.

II. Test HP dạ dày gồm những phương pháp nào?

Có nhiều cách khác nhau để test HP dạ dày và xét nghiệm H.pylori dạ dày. Sau khi thăm khám triệu chứng lâm sàng, nếu cần thiết bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm dưới đây:

1. Xét nghiệm hơi thở urê

Xét nghiệm hơi thở kiểm tra HP dạ dày còn được gọi là xét nghiệm hơi thở urê (Urea Breath Test). Xét nghiệm này thường bao gồm các bước sau:

– Bước 1: Đầu tiên, bệnh nhân sẽ thở vào một bình chứa để lấy mẫu hơi thở của mình.

– Bước 2: Người bệnh nuốt một viên thuốc hoặc chất lỏng có chứa urê. Urê là một sản phẩm thải bình thường có trong máu. Urê được sử dụng để xét nghiệm có chứa các nguyên tử cacbon đặc biệt. Nếu bạn bị H. pylori, vi khuẩn sẽ biến urê thành carbon dioxide bao gồm các nguyên tử cacbon này. Cơ thể bạn sẽ loại bỏ carbon dioxide trong không khí bạn thở ra (thở ra).

– Bước 3: Vài phút sau khi nuốt urê, người bệnh sẽ được cung cấp một mẫu hơi thở khác.

– Bước 4: Hai mẫu hơi thở sẽ được thử nghiệm và so sánh với nhau. Nếu bạn có vi khuẩn H. pylori trong dạ dày:

• Các nguyên tử cacbon đặc biệt trong urê sẽ xuất hiện trong mẫu hơi thở thứ hai của bạn.
• Mẫu hơi thở thứ hai sẽ chứa nhiều carbon dioxide hơn mẫu đầu tiên.

Lưu ý: Trong vòng 2 tuần trước khi xét nghiệm, bạn cần ngừng dùng thuốc kháng sinh, thuốc có chứa bismuth như Pepto-Bismol và thuốc ức chế bơm proton (PPI).

2. Xét nghiệm phân

Có nhiều cách khác nhau để kiểm tra mẫu phân của người bệnh tìm vi khuẩn H.pylori. Cụ thể gồm:

– Xét nghiệm kháng nguyên phân: Đây là loại xét nghiệm phổ biến nhất đối với HP dạ dày. Kháng nguyên là một loại protein. Xét nghiệm này kiểm tra mẫu của người bệnh để tìm kháng nguyên có nguồn gốc từ H.pylori .

– Xét nghiệm PCR: Là phương pháp kiểm tra mẫu của người bệnh để tìm vật liệu di truyền từ H. pylori .

Khi thực hiện xét nghiệm kiểm tra HP dạ dày này, bác sĩ sẽ cung cấp cho người bệnh một hộp đựng hoặc bộ dụng cụ có hướng dẫn về cách lấy mẫu phân. Có nhiều cách khác nhau để lấy mẫu nên hãy làm theo hướng dẫn cẩn thận. Nhìn chung, bạn sẽ cần:

• Ghi nhãn thùng chứa mẫu phân tên bạn, ngày và giờ thu thập.
• Thu thập mẫu phân theo hướng dẫn. Việc này thường bao gồm sử dụng hộp đựng sạch, khô hoặc giấy hoặc màng bọc thực phẩm đặc biệt phủ lên bồn cầu để hứng phân.
• Đảm bảo phân không bị lẫn với nước tiểu, giấy vệ sinh hoặc nước từ bồn cầu.
• Đậy chặt nắp hộp đựng.
• Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước.
• Trả lại hộp đựng mẫu phân theo hướng dẫn.

Trường hợp lấy mẫu từ tã, bạn sẽ nhận được hướng dẫn đặc biệt về cách sử dụng màng bọc thực phẩm bên trong tã sạch. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng tăm bông để lấy mẫu phân từ trực tràng.

3. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được sử dụng để đo kháng thể đối với HP dạ dày. Kháng thể là protein do hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra khi phát hiện các chất có hại như vi khuẩn.

Xét nghiệm máu tìm HP chỉ có thể cho biết cơ thể người bệnh có kháng thể HP hay không. Xét nghiệm này không thể cho biết bạn có bị nhiễm trùng hiện tại hay đã bị nhiễm trùng trong bao lâu. Lý do là vì xét nghiệm có thể cho kết quả dương tính trong nhiều năm, ngay cả khi nhiễm trùng đã được chữa khỏi. Do đó, xét nghiệm máu không thể được sử dụng để xem nhiễm trùng đã được chữa khỏi sau khi điều trị hay chưa.

Về xét nghiệm máu tìm vi khuẩn HP, một số báo cáo khác cũng cho rằng, xét nghiệm máu để tìm HP kiểm tra một số protein (kháng thể) mà hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra để chống lại HP. 

Tuy nhiên, loại xét nghiệm thường không được sử dụng để chẩn đoán HP. Đó là vì xét nghiệm không thể cho biết liệu các kháng thể có phải từ nhiễm trùng HP đang hoạt động mà bạn đang mắc phải hay từ một bệnh nhiễm trùng trước đây mà kháng thể của bạn đã chống lại thành công hay không.

Nhưng nếu xét nghiệm máu tìm vi khuẩn HP dạ dày cho thấy bạn không có bất kỳ kháng thể nào chống lại vi khuẩn HP thì thường có nghĩa là bạn không bị nhiễm trùng khi lấy mẫu máu.

4. Nội soi đường tiêu hóa trên EGD

Nếu các xét nghiệm trên không cung cấp đủ thông tin để chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một thủ thuật gọi là nội soi đường tiêu hóa trên (EGD/Esophagogastroduodenoscopy). Bác sĩ sẽ sử dụng ống soi để quan sát thực quản (ống nối miệng và dạ dày), niêm mạc dạ dày và một phần ruột non của người bệnh.  

Trong quá trình thực hiện:

– Bệnh nhân sẽ nằm trên bàn khám bệnh.

– Người bệnh được bác sĩ cho dùng thuốc giúp thư giãn và làm tê cổ họng để không cảm thấy đau. Nếu chọn nội soi gây mê, người bệnh sẽ được gây mê và ngủ trong suốt quá trình thực hiện nội soi. 

– Bác sĩ từ từ đưa một ống mỏng (ống nội soi) qua miệng và vào dạ dày. Ống này có đèn và camera để bác sĩ kiểm tra tình hình bên trong dạ dày.

– Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể lấy sinh thiết để lấy các mẫu mô nhỏ từ niêm mạc dạ dày. Mô sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để xét nghiệm H. pylori và các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng. Đây là cách chính xác nhất để biết bạn có bị nhiễm HP dạ dày hay không.

Để lấy mẫu mô, bạn sẽ phải trải qua một thủ thuật gọi là  nội soi thực quản dạ dày tá tràng  (EGD). Thủ thuật này được thực hiện tại bệnh viện hoặc trung tâm ngoại trú.

Thông thường, sinh thiết được thực hiện nếu cần EGD vì những lý do khác. Lý do bao gồm chẩn đoán loét, điều trị chảy máu hoặc đảm bảo không có ung thư.

– Sau khi thực hiện thủ thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi một hoặc hai giờ cho đến khi thuốc hết tác dụng.

Mỗi loại test HP dạ dày sẽ có những ưu và nhược điểm khác nhau. Sau khi khám, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện xét nghiệm HP dạ dày phù hợp nhất.

III. Khi nào cần kiểm tra HP dạ dày?

Bạn có thể cần test HP dạ dày nếu có triệu chứng bị viêm dạ dày hoặc loét dạ dày. Những tình trạng này thường do vi khuẩn HP gây ra. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau ở vùng bụng trên.
• Đầy hơi (cảm giác đầy bụng hoặc sưng ở bụng).
• Cảm thấy no quá sớm khi đang ăn.
• Buồn nôn và nôn.
• Ợ hơi hoặc ợ chua.
• Mất cảm giác thèm ăn.
• Giảm cân.

Viêm dạ dày có thể dẫn đến loét, đây là tình trạng nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng của loét có thể trở nên nghiêm trọng nếu bạn gặp biến chứng. Hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức nếu bạn có:

• Các dấu hiệu chảy máu dạ dày bao gồm: Phân đen hoặc phân hắc ín; máu đỏ trong chất nôn hoặc chất nôn trông giống bã cà phê
• Đau bụng đột ngột, dữ dội hoặc dữ dội không khỏi.
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu.
• Nhịp tim nhanh hoặc các triệu chứng sốc khác.
• Các triệu chứng trở lên nghiêm trọng hơn. 

Nếu đã được điều trị nhiễm trùng H. pylori, bạn có thể cần xét nghiệm để xem liệu phương pháp điều trị có hiệu quả để loại bỏ tất cả vi khuẩn hay không. Nếu H.pylori vẫn còn trong cơ thể bạn, nó có thể phát triển và gây ra các triệu chứng trở lại.

IV. Cần chuẩn bị gì cho cuộc kiểm tra HP dạ dày? 

Để chuẩn bị cho cuộc kiểm tra HP dạ dày, người bệnh cần chú ý tuân thủ một số hướng dẫn dưới đây của bác sĩ:

1. Ngừng dùng một số loại thuốc 

Trước khi xét nghiệm HP dạ dày, người bệnh có thể cần ngừng dùng một số loại thuốc trong hai tuần đến một tháng tùy theo phương pháp kiểm tra HP sử dụng. Điều này bao gồm nhiều loại thuốc bạn đang dùng để điều trị các triệu chứng của mình. Hãy chắc chắn trao đổi với bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng. 

Một số loại thuốc có thể dẫn đến kết quả âm tính giả. Điều này có nghĩa là xét nghiệm của bạn sẽ cho kết quả âm tính (không nhiễm trùng) ngay cả khi bạn bị nhiễm trùng. Vì vậy, bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng dùng:

• Thuốc kháng sinh hoặc Pepto-Bismol® (bismuth subsalicylate dạng uống).
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI) không kê đơn (OTC) hoặc theo toa , chẳng hạn như omeprazole (Prilosec®), lansoprazole (Prevacid®), pantoprazole (Protonix®), rabeprazole (AcipHex®) hoặc esomeprazole (Nexium®), dexlansoprazole (Dexilant®).

2. Nhịn ăn 

Riêng đối với nội soi, bạn có thể cần nhịn ăn (không ăn hoặc uống) trong vài giờ trước khi thực hiện thủ thuật. Người bệnh cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ dựa trên xét nghiệm sắp thực hiện.

Người bệnh cũng có thể buồn ngủ sau đó (nếu lựa chọn nội soi có gây mê), vì vậy hãy lên kế hoạch nhờ người thân hoặc ai đó đưa về nhà.

V. Xét nghiệm HP dạ dày có rủi ro nào không?

Không có rủi ro nào được biết đến và báo cáo khi khi kiểm người bệnh thực hiện kiểm tra HP dạ dày qua xét nghiệm hơi thở, máu hoặc test phân.

Trong quá trình nội soi đường tiêu hóa trên, người bệnh có thể cảm thấy hơi khó chịu khi ống nội soi được đưa vào, nhưng các biến chứng nghiêm trọng rất hiếm gặp. Có một nguy cơ rất nhỏ là ruột có thể bị rách. Nếu thực hiện sinh thiết lấy mẫu mô, có một nguy cơ nhỏ là chảy máu ở nơi lấy mẫu. Nhưng thường thì nó sẽ tự ngừng.

VI. Kết quả test HP dạ dày có ý nghĩa gì?

Kết quả kiểm tra HP dạ dày thường có trong vòng một đến ba ngày. Kết quả xét nghiệm có thể là dương tính hoặc âm tính, cụ thể như sau:

1. Kết quả test HP dạ dày âm tính 

Kết quả xét nghiệm HP dạ dày âm tính (bình thường) có nghĩa là bạn có thể không bị nhiễm H. pylori. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để tìm ra nguyên nhân gây ra các triệu chứng bạn đang gặp phải.

2. Kết quả test HP dạ dày dương tính 

Kết quả xét nghiệm HP dạ dày dương tính có nghĩa là bạn bị nhiễm H.pylori. Bác sĩ thường sẽ kê đơn một hoặc nhiều loại thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. 

Người bệnh thường sẽ dùng các loại thuốc khác để làm giảm các triệu chứng và giúp chữa lành dạ dày theo hướng dẫn của bác sĩ. Sau khi bạn kết thúc quá trình điều trị, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm lại để đảm bảo rằng tất cả vi khuẩn H.pylori đã biến mất.

VII. Thắc mắc khác về test HP dạ dày 

Những câu hỏi thường gặp khi test HP dạ dày của người bệnh sẽ được thuốc dạ dày chữ Y giải đáp ngay sau đây:

1. Test HP dạ dày được thực hiện như thế nào?

Người bệnh có cần một xét nghiệm hoặc kết hợp nhiều xét nghiệm HP dạ dày. Tùy theo phương pháp xét nghiệm HP mà cách thực hiện sẽ khác nhau.

– Xét nghiệm hơi thở HP: Người bệnh sẽ thở ra vào một túi giống như quả bóng bay, bác sẽ ghi lại lượng carbon dioxide có trong đó. Tiếp theo, bệnh nhân sẽ uống dung dịch có urê. Sau khoảng 15 phút, người bệnh tiếp tục thở ra vào một túi thứ hai và bác sĩ sẽ ghi lại lượng carbon dioxide. Lượng carbon dioxide nhiều hơn vào lần thứ hai có nghĩa là bạn bị nhiễm H. pylori .

– Xét nghiệm phân HP: Bạn sẽ lấy mẫu phân trong hộp đựng do bác sĩ cung cấp. Người bệnh cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ về địa điểm và thời điểm mang mẫu đến để xét nghiệm.

– Xét nghiệm máu HP: Bác sĩ sẽ lấy một mẫu máu nhỏ trong lọ. Quy trình sẽ giống như khi bạn làm xét nghiệm máu thường quy .

– Nội soi trên: Bạn sẽ được dùng thuốc an thần hoặc gây mê để không cảm thấy đau. Bác sĩ sẽ nhẹ nhàng đưa một ống soi mỏng có gắn camera từ miệng  đến dạ dày hoặc tá tràng. Ống soi cho phép họ nhìn thấy và tiếp cận lớp niêm mạc. Họ sẽ sử dụng các công cụ nhỏ bên trong ống soi để lấy mẫu mô để xét nghiệm.

2. Có cần nằm ở viện theo dõi sau xét nghiệm HP dạ dày không? 

Hầu hết người bệnh sẽ được về nhà ngay trong ngày làm xét nghiệm kiểm tra HP dạ dày. Nhưng bạn sẽ cần ai đó đưa bạn về nhà sau khi nội soi có gây mê.

Bệnh nhân có thể tiếp tục các hoạt động bình thường sau khi xét nghiệm hơi thở, phân hoặc máu để tìm HP. Bạn có thể cần nghỉ ngơi trong 24 giờ đầu sau khi nội soi dạ dày. Nhưng hầu hết mọi người sẽ tiếp tục thói quen của mình vào ngày hôm sau.

3. Khi nào có thể biết kết quả xét nghiệm?

Kết quả xét nghiệm HP dạ dày thường có trong vòng một đến ba ngày. Trước khi rời khỏi bệnh viện, hãy hỏi bác sĩ khi nào bạn sẽ nhận được kết quả và cách bạn sẽ nhận được kết quả.

4. Xét nghiệm nào chính xác nhất để tìm H.pylori ?

Xét nghiệm chính xác nhất để phát hiện H. pylori là nội soi dạ dày trên, nhưng xét nghiệm tốt nhất cho bạn tùy thuộc vào tình trạng của bạn. Sau đây là một số điều cần cân nhắc:

– Nội soi trên là xét nghiệm chính xác nhất, nhưng cũng là xét nghiệm xâm lấn và tốn thời gian nhất. Nếu bác sĩ chỉ cần biết bạn có bị nhiễm trùng hay không, họ có thể sẽ bắt đầu bằng một xét nghiệm đơn giản hơn.

– Xét nghiệm hơi thở tìm vi khuẩn H.pylori là xét nghiệm không xâm lấn chính xác nhất, nhưng không phải nơi nào cũng có thể thực hiện được.

– Xét nghiệm máu H. pylori là một thủ thuật đơn giản, nhưng kết quả chỉ cho biết bạn đã từng bị nhiễm H. pylori ở một thời điểm nào đó. Nó không thể cho biết bạn hiện đang bị nhiễm hay không.

Thống kê cho thấy, có tới 50% dân số thế giới bị nhiễm vi khuẩn HP nhưng 80% người nhiễm loại vi khuẩn này hoàn toàn không có triệu chứng. Nhiễm HP kéo dài không được điều trị có thể gây ra bệnh loét dạ dày tá tràng và nguy cơ ung thư dạ dày. Test HP dạ dày cho phép bác sĩ xác định xem nhiễm trùng HP có gây ra các triệu chứng khó chịu như đau bụng hay không. Nếu bạn bị nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc bạn cần để tiêu diệt vi khuẩn và làm dịu các triệu chứng trong khi niêm mạc dạ dày hoặc ruột non của bạn lành lại.

Để được tư vấn kỹ hơn về sức khỏe dạ dày, bạn vui lòng gọi đến hotline miễn cước 1800 1125 nhé!

Tài liệu tham khảo:

https://medlineplus.gov/lab-tests/helicobacter-pylori-h-pylori-tests/#:~:text=There%20are%20different%20ways%20to,removed%20from%20inside%20your%20stomach.

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4385167/

https://careplusvn.com/en/how-do-you-get-hpylori-symptoms-test

https://www.vinmec.com/eng/article/4-ways-to-test-for-hp-bacteria-en

https://medlineplus.gov/ency/article/007501.htm

https://www.ucsfhealth.org/medical-tests/tests-for-h-pylori

https://www.creative-diagnostics.com/blog/index.php/how-to-test-helicobacter-pylori/

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/5217-h-pylori-tests