Trào ngược dạ dày gây khó thở: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Trào ngược dạ dày gây khó thở không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn là dấu hiệu cảnh báo bệnh đang trở nặng. Cùng thuốc dạ dày yumangel.vn tìm hiểu cơ chế hình thành, biến chứng và cách xử lý khi bị khó thở do trào ngược qua bài viết sau. 

Tình trạng trào ngược dạ dày gây khó thở ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Vậy tại sao trào ngược dạ dày gây khó thở, mức độ nguy hiểm ra sao và cách khắc phục hiệu quả là gì? Yumangel sẽ cung cấp thông tin chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

I. Tại sao trào ngược dạ dày gây khó thở? Cơ chế và liên hệ

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hay trào ngược axit dạ dày, là tình trạng dịch vị dạ dày (bao gồm axit, pepsin) hoặc thức ăn không tiêu hóa hết bị đẩy ngược từ dạ dày lên thực quản. Nguyên nhân chính thường do sự suy yếu cơ thắt thực quản dưới, tăng áp lực trong ổ bụng, thức ăn ứ đọng hoặc thoát vị cơ hoành.

Khi bị trào ngược dạ dày, có khoảng 45% người bệnh trải qua triệu chứng khó thở (dyspnea). Đây là một con số đáng kể, cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa hai tình trạng này.

Vậy, chính xác thì cơ chế nào khiến trào ngược dạ dày gây khó thở?

1. Kích ứng và chèn ép đường thở: Lượng axit dạ dày dư thừa trào lên thực quản gây kích thích, thậm chí là viêm niêm mạc thực quản. Áp lực và tình trạng viêm này có thể tạo ra sự chèn ép lên khí quản (ống dẫn thở) nằm ngay phía sau, khiến người bệnh cảm thấy khó thở.

2. Tắc nghẽn do dịch/thức ăn trào ngược: Khi dịch vị hoặc thức ăn bị đẩy lên cao đến vùng họng, chúng có thể gây tắc nghẽn đường thông khí tạm thời, dẫn đến cảm giác khó thở và tức ngực.

3. Phản xạ thần kinh co thắt đường thở: Tình trạng viêm niêm mạc thực quản do axit gây ra có thể kích hoạt một phản xạ thần kinh. Hệ thống thần kinh này tác động lên các cơ trong lồng ngực, gây ra phản xạ co rút, tạo áp lực lên đường thở và làm xuất hiện triệu chứng khó thở.

4. Axit xâm nhập phổi và gây sưng đường thở: Đặc biệt khi người bệnh nằm ngủ, axit dạ dày có thể trào ngược và đi lạc vào đường hô hấp, xâm nhập vào phổi. Điều này dẫn đến tình trạng sưng đường thở, gây ra khó thở, ho hoặc khò khè.

Ngoài ra, một số người bị trào ngược dạ dày còn có thể gặp các triệu chứng khác như tăng tiết nước bọt (cơ chế tự nhiên của cơ thể để trung hòa axit) hoặc đắng miệng (do dịch mật trào ngược cùng axit). Đáng chú ý, trào ngược dạ dày và hen suyễn (asthma) thường có mối quan hệ hai chiều: GERD có thể làm khởi phát hoặc nặng thêm cơn hen, và ngược lại, bệnh hen suyễn cũng có thể làm tăng nguy cơ trào ngược.

Tại sao trào ngược dạ dày gây khó thở?

II. Trào ngược dạ dày gây khó thở cảnh báo điều gì?

Sự xuất hiện của triệu chứng khó thở ở bệnh nhân trào ngược dạ dày chính là một dấu hiệu cảnh báo mức độ bệnh đang dần nghiêm trọng hơn. Nếu tình trạng này kéo dài và không được can thiệp, điều trị đúng lúc, người bệnh có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm:

1. Các vấn đề hô hấp dai dẳng: Axit liên tục trào ngược không chỉ gây khó thở mà còn làm tổn thương đường hô hấp trên, dẫn đến viêm họng mạn tính, viêm thanh quản (gây khan tiếng), viêm phế quản, thậm chí là viêm phổi. Những bệnh lý này thường khó điều trị dứt điểm nếu nguyên nhân gốc rễ là trào ngược không được kiểm soát.

2. Viêm loét thực quản: Đây là biến chứng phổ biến khi axit dạ dày bào mòn lớp niêm mạc thực quản, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm. Lâu ngày, tình trạng viêm có thể tiến triển thành các vết loét sâu, gây đau đớn, khó nuốt và có thể chảy máu.

3. Hẹp thực quản: Tổn thương do axit lặp đi lặp lại trên thực quản có thể dẫn đến sự hình thành mô sẹo. Mô sẹo này làm thực quản bị hẹp lại, gây khó khăn nghiêm trọng khi nuốt thức ăn, đặc biệt là thức ăn đặc.

4. Barrett thực quản: Đây là một biến chứng tiền ung thư nghiêm trọng. Khi niêm mạc thực quản tiếp xúc với axit dạ dày trong thời gian dài, các tế bào lót thực quản có thể bị biến đổi cấu trúc và màu sắc (chuyển sản). Bệnh nhân mắc Barrett thực quản có nguy cơ phát triển ung thư thực quản cao hơn gấp nhiều lần (30-125 lần) so với người không mắc bệnh. Khoảng 5% người bị Barrett thực quản có thể tiến triển thành ung thư.

5. Ung thư thực quản: Mặc dù không phải là biến chứng phổ biến nhất, ung thư thực quản là biến chứng nguy hiểm nhất của trào ngược dạ dày kéo dài. Khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn này, việc điều trị trở nên rất khó khăn, tiên lượng xấu và có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Viêm loét thực quản là biến chứng phổ biến khi axit dạ dày

III. Cách khắc phục và kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày gây khó thở

Khi bạn bị trào ngược dạ dày gây khó thở, đặc biệt nếu triệu chứng kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên (nhất là về đêm), việc quan trọng hàng đầu là thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân, đánh giá mức độ nghiêm trọng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Dưới đây là các cách khắc phục và kiểm soát tình trạng này, thường được kết hợp với nhau:

1. Thay đổi lối sống khoa học

• Điều chỉnh chế độ ăn uống:
  • Chia nhỏ bữa ăn, ăn nhiều bữa trong ngày thay vì ăn quá no 1-2 bữa chính.
  • Tránh ăn quá sát giờ đi ngủ (nên ăn trước khi ngủ ít nhất 3 tiếng).
  • Hạn chế các thực phẩm kích thích tăng tiết axit hoặc làm giãn cơ thắt thực quản dưới như: đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chiên xào, cà chua, cam quýt, socola, cà phê, bạc hà, rượu bia, nước ngọt có gas.
  • Tăng cường thực phẩm lành mạnh: rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, yến mạch, gừng, sữa chua (loại ít béo, không đường), thịt nạc, cá.
  • Ăn chậm, nhai kỹ.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực ổ bụng, dễ gây trào ngược. Giảm cân nếu bạn đang thừa cân.
• Từ bỏ thói quen xấu: Ngừng hút thuốc lá và hạn chế tối đa hoặc ngừng hẳn uống rượu bia.
• Nâng cao đầu giường khi ngủ: Dùng gối chống trào ngươc dạ dày thực quản hoặc vật kê để nâng đầu giường cao lên khoảng 15-20 cm (6-8 inches). Việc này giúp trọng lực giữ axit ở lại trong dạ dày, giảm trào ngược khi nằm.
• Mặc quần áo rộng rãi: Tránh mặc quần áo quá chật, bó sát vùng bụng hoặc đeo thắt lưng quá chặt vì sẽ làm tăng áp lực lên dạ dày.
• Quản lý căng thẳng (stress): Căng thẳng có thể làm nặng thêm triệu chứng trào ngược. Tìm cách thư giãn như tập yoga, thiền, nghe nhạc, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý.

Ngủ đúng giờ và nên nâng cao đầu giường khi ngủ

2. Điều trị bằng thuốc (Tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ)

Bác sĩ có thể kê đơn một hoặc kết hợp các nhóm thuốc sau để kiểm soát trào ngược dạ dày gây khó thở (1):

• Nhóm thuốc trung hòa hoặc giảm tiết axit dạ dày:
  • Thuốc kháng axit (Antacids): Giúp trung hòa axit nhanh chóng, giảm triệu chứng tạm thời.
  • Thuốc ức chế thụ thể H2 (H2 blockers – Cimetidin, Famotidin): Giảm sản xuất axit.
  • Thuốc ức chế bơm proton (PPIs – Omeprazole, Lansoprazole, Esomeprazole…): Đây là nhóm thuốc hiệu quả nhất trong việc giảm tiết axit dạ dày, thường được kê đơn cho các trường hợp trào ngược trung bình đến nặng.
• Nhóm thuốc tăng cường nhu động ruột (Prokinetics – Metoclopramide, Domperidone): Giúp ngăn chặn sự trào ngược.
• Nhóm thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày (Alginate, Sucralfate…): Tạo một lớp màng che phủ, bảo vệ niêm mạc khỏi tác động của axit.

Bên cạnh đó, Yumangel hay Thuốc dạ dày chữ Y là một lựa chọn phổ biến, giúp trung hòa axit nhanh, làm dịu cơn đau và hỗ trợ phục hồi niêm mạc thực quản. Sản phẩm phù hợp cho những trường hợp trào ngược nhẹ đến trung bình, đặc biệt tiện lợi cho người cần giảm nhanh cảm giác khó chịu tại nhà.

Thuốc dạ dày chữ Y giúp trung hòa axit nhanh, làm dịu cơn đau

3. Hỗ trợ từ thảo dược thiên nhiên

Một số thảo dược có thể hỗ trợ làm dịu các triệu chứng của trào ngược dạ dày, bao gồm cả cảm giác khó thở liên quan:

• Gừng: Có đặc tính chống viêm, giúp làm dịu dạ dày, giảm buồn nôn. Có thể dùng trà gừng ấm.
• Cam thảo (DGL – dạng đã loại bỏ Glycyrrhizin để tránh tác dụng phụ): Giúp tăng cường lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày và thực quản.
• Hoa cúc (Cúc La Mã): Có tác dụng làm dịu, chống viêm, giảm co thắt và hỗ trợ tiêu hóa. Uống trà hoa cúc ấm có thể giúp thư giãn.
• Các thảo dược khác: Hoàng liên, Curcumin (từ nghệ), Lô hội cũng được nghiên cứu về khả năng hỗ trợ điều trị các vấn đề tiêu hóa.

Trào ngược dạ dày gây khó thở là một triệu chứng đáng lo ngại, không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm cho thực quản và đường hô hấp. Đừng chủ quan, hãy thăm khám định kỳ và gặp bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu bất thường để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe của bạn.

*Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho tư vấn y tế chuyên môn. Việc tự ý điều trị hoặc chậm trễ trong việc khám chữa bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm:

• Trào ngược dạ dày đắng miệng
• Trào ngược dạ dày gây ù tai