Xét nghiệm máu HP dạ dày có chính xác không?

Xét nghiệm máu HP dạ dày có chính xác không? Xét nghiệm máu phát hiện vi khuẩn HP là phương pháp phổ biến, được thực hiện tại hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh. Tuy nhiên, xét nghiệm này không được ưu tiên trong chẩn đoán HP dạ dày vì khả năng dương tính giả khá cao nên độ chính xác thấp.

I. Xét nghiệm máu HP dạ dày là gì?  Khi nào cần thực hiện?

Helicobacter pylori (H.pylori/HP) là một loại vi khuẩn sống trong dạ dày và được biết đến là nguyên nhân chính gây loét dạ dày. Xét nghiệm H. pylori phát hiện tình trạng nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn gây ra nhằm giúp chẩn đoán nguyên nhân gây ra các triệu chứng và/hoặc vết loét.

Nhiễm H. pylori ở đường tiêu hóa rất phổ biến, với khoảng một nửa dân số thế giới bị nhiễm bệnh. Hầu hết những người nhiễm H. pylori không bao giờ có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, nhiễm H. pylori làm tăng nguy cơ phát triển các vết loét (bệnh loét dạ dày), viêm dạ dày dai dẳng (viêm dạ dày) và ung thư dạ dày (dạ dày). Vi khuẩn làm giảm khả năng sản xuất chất nhầy của dạ dày, khiến dạ dày dễ bị tổn thương do axit tiêu hóa và loét dạ dày tá tràng.

Hiện có phương pháp xét nghiệm tìm HP dạ dày gồm: xét nghiệm kháng nguyên phân, xét nghiệm hơi thở, nội soi sinh thiết và xét nghiệm máu. Tùy theo mục đích chẩn đoán và các yếu tố khác, bác sĩ sẽ đề xuất hình thức xét nghiệm phù hợp nhất cho bệnh nhân.

1. Tìm hiểu xét nghiệm máu HP là gì

Xét nghiệm máu kiểm tra vi khuẩn HP trong dạ dày dựa trên việc định lượng kháng thể globulin miễn dịch G (IgG) còn gọi là kháng thể IgG chống lại H. pylori bằng phương pháp xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzyme (ELISA).

Phương pháp này giúp phát hiện cơ thể người bệnh có tạo kháng thể chống lại vi khuẩn HP hay không. Nếu trong máu có kháng thể kháng HP, điều đó có nghĩa là người đó hiện đang bị nhiễm vi khuẩn này hoặc đã từng bị nhiễm vi khuẩn này trong quá khứ.

– Quy trình thực hiện: Nhân viên y tế lấy mẫu máu trên cánh tay bệnh nhân. Sau đó đưa máu vào ống nghiệm rồi mang đi xét nghiệm. Kết quả được phân loại là dương tính nếu hiệu giá kháng thể globulin miễn dịch (Ig) G kháng H pylori >12 U/ml, âm tính nếu chúng < 8 U/ml và không rõ ràng nếu chúng nằm trong khoảng từ 8 đến 12 U/ml.

– Ưu điểm: Phổ biến, được sử dụng rộng rãi; cho kết quả nhanh. Phù hợp với mọi đối tượng, chi phí rẻ. Không gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh. 

– Nhược điểm: Không xác định được tình trạng, mức độ tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa. Không phù hợp với người mắc các bệnh về máu. Không dùng được cho người đang điều trị bằng thuốc kê đơn. Có thể cho kết quả dương tính giả nếu bệnh nhân đang mắc bệnh khác và trong máu có kháng thể.

2. Thời điểm cần thực hiện xét nghiệm máu HP dạ dày

 Xét nghiệm máu tìm HP dạ dày và các xét nghiệm khác được bác sĩ chỉ định bị đau ở đường tiêu hóa và có các dấu hiệu sau: 

• Đau bụng thường xuyên.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Khó tiêu.
• Đầy hơi, ăn nhanh no.
• Ợ hơi liên tục.
• Buồn nôn.
• Táo bón hoặc tiêu chảy. 

Một số người có thể có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng hơn cần được chăm sóc y tế ngay lập tức, bao gồm đau bụng dữ dội, đột ngột, dai dẳng, phân có máu hoặc đen, hoặc nôn ra máu hoặc chất nôn trông giống bã cà phê.

Xét nghiệm H. pylori cũng có thể được yêu cầu khoảng 4 đến 6 tuần sau khi bạn dùng xong thuốc kháng sinh được kê đơn để xác nhận rằng nhiễm trùng đã được chữa khỏi. 

II. Xét nghiệm máu HP dạ dày có chính xác không? Tại sao? 

Khi người bệnh bị nhiễm HP, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể kháng HP. Loại kháng thể này có trong máu và có thể được phát hiện bằng xét nghiệm máu tìm kháng thể. 

1. Độ chính xác thấp

Trang mdpi.com cho hay, xét nghiệm máu HP đo nồng độ kháng thể IgG trong máu chống lại xoắn khuẩn HP bằng xét nghiệm ELISA. Theo thống kê, xét nghiệm có độ đặc hiệu cao ở mức 80 – 95% và độ nhạy từ 60% đến 90%  nhưng nó không hữu ích ở những vùng có tỷ lệ nhiễm trùng thấp. Một nhược điểm khác của xét nghiệm này là không thể phân biệt giữa nhiễm trùng đang hoạt động và nhiễm trùng trong quá khứ.

Như vậy, xét nghiệm máu HP cho phép bác sĩ xác định xem vi khuẩn có trong máu hay không. Tuy nhiên, độ chính xác của xét nghiệm này không cao như các phương pháp khác như nội soi, xét nghiệm hơi thở và kiểm tra phân.

2. Nguyên nhân xét nghiệm máu HP có độ chính xác thấp

Một số nguồn tin cho rằng, xét nghiệm máu phát hiện vi khuẩn HP là phương pháp chẩn đoán phổ biến, được thực hiện tại hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh. Tuy nhiên, đây không phải là loại xét nghiệm được ưu tiên trong chẩn đoán HP dạ dày vì khả năng dương tính giả khá cao. 

Có 2 nguyên nhân khiến xét nghiệm máu dạ dày có độ chính xác thấp là:

– Thứ nhất: Ngoài dạ dày, vi khuẩn HP còn có thể có mặt ở các bộ phận khác của cơ thể như xoang, miệng, ruột. Vì vậy, nhiều trường hợp được chẩn đoán là dương tính với vi khuẩn HP trong khi vi khuẩn hoàn toàn không có trong dạ dày và sẽ không gây ra các bệnh về đường tiêu hóa. Điều này gây nhầm lẫn cho việc chẩn đoán và điều trị.

– Thứ hai: Kháng thể trong máu giảm rất chậm, nên dù vi khuẩn HP trong dạ dày đã bị tiêu diệt, bệnh nhân khỏi bệnh hoàn toàn nhưng kháng thể kháng HP vẫn tồn tại trong máu nhiều tháng tới, thậm chí vài năm sau đó. Do đó, xét nghiệm máu HP không thể xác định chính xác liệu bệnh nhân hiện có bị nhiễm vi khuẩn HP hay không, còn nhiễm hay đã hết nhiễm HP.

Tóm lại, xét nghiệm máu tìm H pylori chỉ có thể cho biết cơ thể người bệnh có kháng thể H pylori hay không. Nhưng phương pháp này không thể cho bác sĩ biết  hiện tại bệnh nhân có bị nhiễm trùng hay không hoặc đã mắc bệnh bao lâu. Điều này là do xét nghiệm có thể dương tính giả trong nhiều năm, ngay cả khi nhiễm trùng đã được chữa khỏi. 

Do đó, phương pháp xét nghiệm này có thể gây khó khăn cho chính bác sĩ trong việc tìm ra nguyên nhân gây ra vi khuẩn HP và đưa ra phương án điều trị thích hợp. Vì vậy, bác sĩ chỉ sử dụng xét nghiệm mu khi không có các phương pháp chẩn đoán HP dạ dày nào khác.

Trang lab.spectrumhealth cũng cho hay, xét nghiệm máy kiểm tra HP dạ dày IgG không còn được khuyến cáo theo hướng dẫn lâm sàng nữa. Nguyên nhân là do:

• Do kháng thể HP có thể tồn tại nhiều năm sau đó, nên xét nghiệm máu không thể phân biệt chính xác giữa nhiễm trùng trong quá khứ và nhiễm trùng hiện tại. 
• Kháng thể IgG có thể được phát hiện sau 2-3 tuần nhiễm bệnh, tuy nhiên chúng vẫn tăng cao trong nhiều năm sau khi đã tiêu diệt. 

III. Lưu ý khi thực hiện xét nghiệm máu tìm HP dạ dày

Trường hợp được bác sĩ chỉ định thực hiện xét nghiệm HP dạ dày, người bệnh cần chú ý những điều sau:

1. Trước khi thực hiện xét nghiệm máu HP

Trước khi xét nghiệm máu HP dạ dày, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn và dặn dò của bác sĩ. Cụ thể:

• Cần nhịn ăn trước thời điểm lấy mẫu máu khoảng từ 4 – 6 giờ để có kết quả chính xác nhất. 
• Nên lấy máu vào buổi sáng khi bụng còn đói sau khi đã trải qua một đêm không ăn uống.
• Ngừng uống kháng sinh hoặc thuốc có chứa bismuth (ví dụ: Trymo, Ulcersep) 4 tuần trước khi làm xét nghiệm HP dạ dày.
• Ngưng uống các thuốc trị đau dạ dày nhóm ức chế bơm proton (PPI) như omeprazol, esomeprazol, pantoprazol, rabeprazole khoảng 2 tuần trước khi thực hiện xét nghiệm.
• Xác định đúng các biểu hiện bất thường về tiêu hóa mà bản thân gặp phải.
• Lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để tiến hành thăm khám và làm xét nghiệm. 

2. Các bước tiến hành xét nghiệm

Bệnh nhân thực hiện xét nghiệm máu tìm HP dạ dày qua các bước dưới đây:

• Bước 1: Nhân viên y tế lấy mẫu máu từ tĩnh mạch cánh tay của bệnh nhân.
• Bước 2: Máu được lấy ra sẽ bảo quản trong ống nghiệm và đưa đến phòng phân tích.
• Bước 3: Trong trường hợp kết quả xét nghiệm hiển thị dương tính thì tức là có vi khuẩn HP tồn tại trong cơ thể người bệnh, ngược lại âm tính là không.

Nếu kết quả xét nghiệm máu HP dạ dày là dương tính, bệnh nhân vẫn nên thực hiện thêm phương pháp nội soi để giúp khẳng định chính xác xem dạ dày có đang bị nhiễm HP hay không. Kết quả nội soi sẽ là cơ sở để tìm hiểu về nguyên nhân gây ra các triệu chứng bất thường ở dạ dày. 

3. Điều cần làm khi có kết quả xét nghiệm máu HP dương tính

Người bệnh không nên quá lo lắng khi nhận kết quả xét nghiệm máu HP dạ dày dương tính. Vì không phải cứ có vi khuẩn HP là bạn đang bị bệnh. 

Trên thực tế, chỉ có một phần số bệnh nhân nhiễm HP được chẩn đoán là đang mắc các bệnh về dạ dày. Điều này có thể bắt nguồn từ các yếu tố như độc tố của vi khuẩn, tuổi tác, chế độ sinh hoạt, ăn uống, cơ địa, các loại thuốc đang dùng…

Các trường hợp bắt buộc phải điều trị khi xét nghiệm cho kết quả HP dương tính là:

• Người đang mắc các bệnh về dạ dày: viêm loét dạ dày, viêm teo niêm mạc dạ dày, ung thư dạ dày đã cắt bỏ một phần. 
• Bệnh nhân có người thân trực hệ mắc ung thư dạ dày.
• Người thường xuyên uống thuốc nhóm kháng viêm không steroid, thuốc chống kết tập tiểu cầu. 
• Người sinh sống và làm việc ở khu vực có tỷ lệ bệnh nhân bị ung thư dạ dày cao.
• Bệnh nhân bị xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn.
• Người bị thiếu máu. 

Nhiễm vi khuẩn Hp dạ dày thường được điều trị bằng ít nhất hai loại kháng sinh khác nhau cùng một lúc để ngăn chặn vi khuẩn phát triển khả năng kháng một loại kháng sinh cụ thể. Bác sĩ cũng có thể chỉ định dùng kết hợp thuốc ức chế tiết acid, bảo vệ và chữa lành các tổn thương ở dạ dày như thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc chẹn histamine (H2).

Khi được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị tiêu diệt vi khuẩn HP, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị. Điều này giúp giảm nguy cơ kháng thuốc kháng sinh và gia tăng tái nhiễm HP. Bệnh nhân cũng cần làm lại xét nghiệm tìm H. pylori ít nhất 4 tuần sau khi điều trị. Nếu các xét nghiệm cho thấy việc điều trị không loại bỏ được nhiễm trùng, có thể cần điều trị thêm bằng sự kết hợp kháng sinh khác.

Tóm lại, xét nghiệm máu HP dạ dày có chính xác không? Phương pháp này có thể cho biết có kháng thể H pylori trong cơ thể bệnh nhân hay không. Tuy nhiên, đây không phải là loại xét nghiệm được ưu tiên trong chẩn đoán HP dạ dày vì khả năng dương tính giả khá cao. Vì vậy, ngay cả khi xét nghiệm máu cho kết quả dương tính, người bệnh vẫn cần thực hiện các xét nghiệm có độ chính xác cao hơn như kiểm tra hơi thở hay nội soi sinh thiết dạ dày.

Nếu cần được tư vấn thêm các vấn đề liên quan đến bệnh lý dạ dày, bạn có thể liên hệ với dược sĩ của Yumangel qua hotline 1800 1125 (miễn phí cước)  hoặc bình luận ở ngay bên dưới để được dược sĩ giải đáp trực tiếp nhé!

Tài liệu tham khảo:

https://www.testing.com/tests/helicobacter-pylori-h-pylori-testing/#:~:text=A%20positive%20H.,the%20pain%20and%20the%20ulceration

https://www.vinmec.com/en/news/health-news/general-health-check/tests-to-check-stomach-hp-bacteria/.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4385167/

https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2000/0101/p215a.html#:~:text=pylori%20serum%20antibody%20tests%2C%20but,specific%20before%20and%20after%20treatment.

https://medlineplus.gov/ency/article/007501.htm#:~:text=Blood%20tests%20are%20used%20to,long%20you%20have%20had%20it.

https://www.mdpi.com/2075-4418/12/2/508#:~:text=pylori%20by%20the%20means%20of,specificity%20at%2080%E2%80%9395%25.