Đầy hơi khó thở là bệnh gì? Nguyên nhân và cách chữa đầy hơi khó thở hiệu quả

Đầy hơi khó thở là một triệu chứng tiêu hóa phổ biến, đặc trưng bởi cảm giác bụng phình to, căng tức, kèm theo khó khăn khi hít thở. Mặc dù thường không đe dọa tính mạng ngay lập tức, tình trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và đôi khi là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Bài viết này của Yumangel sẽ cung cấp thông tin chi tiết về chứng đầy hơi chướng bụng khó thở, giúp bạn hiểu rõ hơn và có cách xử lý phù hợp.

I – Hiểu đúng về tình trạng đầy hơi khó thở

Đầy hơi khó thở không phải là một bệnh riêng biệt, mà là một tình trạng hoặc triệu chứng xảy ra khi có sự tích tụ quá nhiều khí trong ống tiêu hóa (dạ dày và ruột). Lượng khí này có thể do cơ thể sản sinh quá mức hoặc do khả năng tống khí ra ngoài (ợ hơi, trung tiện) bị hạn chế.

Theo Medical News, khi khí tích tụ nhiều, bụng sẽ trở nên chướng, căng tức. Áp lực từ ổ bụng tăng lên có thể chèn ép lên cơ hoành – cơ hô hấp chính nằm ngay dưới phổi. Sự chèn ép này làm hạn chế khả năng giãn nở hoàn toàn của phổi khi hít vào, dẫn đến cảm giác khó thở, hụt hơi (1).

Tình trạng này có thể là một biểu hiện thoáng qua do ăn uống, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý như:

• Các bệnh liên quan đến dạ dày: Viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori).
• Các bệnh liên quan đến đường ruột: Hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh viêm ruột (IBD – Crohn, viêm loét đại tràng), táo bón mạn tính, nhiễm trùng đường ruột, tắc ruột (nguy hiểm), không dung nạp lactose hoặc fructose.
• Bệnh đại tràng co thắt (Hội chứng ruột kích thích thể co thắt).

Đầy hơi khó thở xảy ra khi có sự tích tụ quá nhiều khí trong ống tiêu hóa

(>>Tham khảo thêm: Bệnh đại tràng co thắt)

II – Nguyên nhân bị đầy hơi khó thở

Một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

• Rối loạn tiêu hóa: Các rối loạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh viêm ruột, viêm đại tràng hoặc tắc nghẽn ruột có thể gây sự tăng sản sinh khí trong hệ tiêu hóa và gây ra triệu chứng đầy hơi và khó thở.
• Lượng khí bị ứ đọng: Nếu có sự ứ đọng khí trong dạ dày hoặc ruột do khả năng tiêu hóa kém, quá trình chuyển động ruột chậm, hoặc do thói quen ăn uống không tốt, có thể gây ra cảm giác đầy hơi và khó thở.
• Tăng sản sinh khí: Một số thức ăn hoặc đồ uống như bia, nước giải khát có gas, các loại thực phẩm gây tạo khí như cà chua, cà rốt, hành, tỏi, đậu và các loại thức ăn giàu chất xơ có thể làm tăng sản sinh khí trong ruột.

Bông cải xanh là thực phẩm sinh khí, dễ gây đầy bụng

• Các vấn đề khác: Ngoài ra, cảm giác đầy hơi và khó thở cũng có thể liên quan đến các vấn đề khác như dạ dày chảy máu, viêm loét dạ dày tá tràng, vi khuẩn Helicobacter pylori, dị ứng thực phẩm hoặc cảm giác căng thẳng và lo lắng.
• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn nhai không kỹ, ăn uống không đúng giờ, đúng bữa; ăn quá nhanh; ăn không tiêu đầy bụng khó thở do tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều tinh bột, dầu mỡ khiến cơ thể không đủ men tiêu hóa để phân giải khiến hơi sản sinh nhiều trong ống tiêu hóa.
• Do tác dụng phụ của thuốc: Một nguyên nhân đầy hơi khó thở tiếp theo đó là do sử dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, an thần, kháng viêm. Các loại thuốc này khi dung nạp vào cơ thể sẽ tiêu diệt lợi khuẩn khiến hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng dẫn đến tiêu hóa kém, gây đầy hơi khó thở buồn nôn.
• Đầy hơi khó thở khi mang thai: Bà bầu bị đầy hơi khó thở  là do tình trạng tăng progesterone khiến hệ tiêu hóa phải chứa nhiều hơi nước so với bình thường khiến hoạt động tiêu hóa bị chậm lại. Tình trạng đầy bụng khó thở khi mang thai không gây nguy hiểm nhưng khiến mẹ bầu có cảm giác khó chịu. 

( >> Xem thêm: Chướng bụng đầy hơi kéo dài là bệnh gì?)

III – Nhận biết triệu chứng chướng bụng đầy hơi khó thở

Chướng bụng đầy hơi và khó thở là hai triệu chứng phổ biến và có thể xuất hiện đồng thời. Chướng bụng đầy hơi có thể là kết quả của việc ăn quá nhiều hoặc tiêu hóa không tốt. Trong khi đó, khó thở có thể do rối loạn phổi hoặc các vấn đề về tim mạch. Tuy nhiên, nếu hai triệu chứng này xuất hiện đồng thời, có thể đây là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Triệu chứng của đầy hơi và khó thở có thể bao gồm:

• Đầy hơi: Bạn có thể cảm thấy bụng căng đầy, khó chịu và có cảm giác như có áp lực trong bụng. Đầy hơi thường xảy ra khi có quá nhiều khí được tạo ra trong hệ tiêu hóa hoặc khi khí bị ứ đọng trong dạ dày và ruột.
• Khó thở: Triệu chứng này có thể biểu hiện như một cảm giác khó khăn trong việc hít thở hoặc không thể lấy đủ không khí vào phổi. Khó thở có thể do áp lực của khí bị ứ đọng trong hệ tiêu hóa chèn ép lên cơ hoành hoặc do cảm giác khó chịu và căng thẳng trong vùng ngực.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể gặp phải các triệu chứng khác như đau bụng, buồn nôn, chướng bụng, tiền đình, hay tiêu chảy.

Khó thở có thể do áp lực của khí bị ứ đọng trong hệ tiêu hóa chèn ép lên cơ hoành

IV – Đầy hơi khó thở có nguy hiểm không? Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đa số trường hợp đầy hơi khó thở sau khi ăn không gây nguy hiểm nhưng vẫn khiến người bệnh khó chịu và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Vì hơi sinh ra nhiều nhưng không thể thoát ra ngoài và tích tụ ở bên trong nên bụng luôn có cảm giác chướng, ậm ạch, khi vỗ vào có thể nghe thấy tiếng bồm bộp.

Ngoài ra, triệu chứng đầy bụng khó thở còn khiến người bệnh thường xuyên bị ợ hơi, ợ chua, thậm chí là có cảm buồn nôn. Một số người bị đầy hơi khó thở còn có thể đối mặt với một số triệu chứng khác như: táo bón, đau tức ngực, đi ngoài phân lỏng…

Đầy hơi, khó thở do ăn uống thường tự khỏi sau khi tiêu hóa. Nhưng nếu kéo dài hơn 1 ngày, hãy gặp bác sĩ – có thể bạn đang gặp vấn đề sức khỏe tiềm ẩn (2).

Cần gặp bác sĩ ngay nếu bạn nôn không kiểm soát

Tìm đến y tế ngay nếu kèm theo:

• Đau bụng dữ dội.
• Nôn mửa quá 1 ngày.
• Mất kiểm soát bàng quang/đại tiện.
• Phân đen, đỏ máu hoặc hắc ín.

Khẩn cấp nếu khó thở kèm:

• Đau ngực lan ra tay, lưng, cổ, hàm.
• Tức/nghẹn ngực.
• Khó nuốt.
• Nôn không kiểm soát.

V – Bị đầy hơi khó thở phải làm sao? Cách xử lý và giảm nhẹ triệu chứng

Thông thường, tình trạng đầy bụng khó thở buồn nôn sẽ thuyên giảm sau một vài ngày khi người bệnh có thể đánh hơi hoặc đi ngoài được.

Tuy nhiên, nếu thường xuyên bị đầy hơi khó thở, đặc biệt là bà bầu bị đầy bụng khó thở thì nên đến bệnh viện thăm khám vì rất có thể là bị bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.

• Thay đổi tư thế: Đi lại nhẹ nhàng có thể giúp khí di chuyển và thoát ra ngoài dễ hơn. Tránh nằm ngay sau khi ăn. Nằm nghiêng bên trái cũng có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày.
• Massage bụng: Xoa bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ có thể kích thích nhu động ruột và giúp đẩy khí đi.
• Uống nước ấm: Nước ấm hoặc trà thảo dược ấm (như trà gừng, bạc hà, hoa cúc – lưu ý trà bạc hà có thể làm nặng thêm chứng ợ nóng ở một số người) có thể giúp thư giãn cơ trơn đường tiêu hóa.
• Thuốc không kê đơn (OTC):
  • Simethicone: Giúp làm vỡ các bong bóng khí lớn thành các bong bóng nhỏ hơn, dễ dàng tống ra ngoài.
  • Than hoạt tính: Có thể hấp phụ khí trong đường ruột, nhưng hiệu quả còn tranh cãi và có thể gây táo bón.
  • Thuốc kháng acid: Nếu đầy hơi kèm ợ nóng.
  • Men tiêu hóa (enzyme): Nếu nghi ngờ do thiếu hụt enzyme (ví dụ lactase cho người không dung nạp lactose).
  • Quan trọng: Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và hỏi ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ nếu bạn có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc khác. Không lạm dụng thuốc.

Thuốc kháng acid Yumangel

• Điều chỉnh chế độ ăn uống (Tạm thời):
  • Hạn chế thực phẩm sinh hơi: Tạm thời giảm bớt các loại đậu, rau họ cải, đồ uống có gas, chất làm ngọt nhân tạo… đã liệt kê ở phần II.
  • Ăn chậm, nhai kỹ: Giảm lượng không khí nuốt vào.
  • Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì 3 bữa lớn để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
  • Tránh các tác nhân cá nhân: Ghi nhật ký thực phẩm để xác định xem có loại thức ăn cụ thể nào gây ra triệu chứng cho bạn không.
• Quản lý Stress: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền, yoga, đi bộ nhẹ nhàng.

Tuy nhiên, nếu tình trạng đầy hơi khó thở thường xuyên tái phát hoặc nghi ngờ do bệnh lý (đặc biệt ở phụ nữ mang thai), việc quan trọng nhất là đi khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gốc rễ và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, có thể bao gồm:

• Điều trị bệnh lý nền: Ví dụ dùng thuốc điều trị GERD, thuốc cho IBS, kháng sinh diệt H. pylori, điều trị táo bón…
• Thuốc theo toa: Các thuốc điều hòa nhu động ruột, thuốc giảm nhạy cảm tạng…
• Tư vấn dinh dưỡng: Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp xây dựng chế độ ăn phù hợp (ví dụ: low-FODMAP cho IBS).

(>> Đọc thêm: Hội chứng ruột kích thích)

VI – Cách phòng tránh chướng bụng đầy hơi khó thở

Dưới đây là một số cách phòng tránh chướng bụng đầy hơi khó thở:

• Ăn uống hợp lý: Các thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, chuối, sữa chua hay các loại rau xanh sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa diễn ra dễ dàng hơn, tránh tình trạng táo bón hay đầy hơi. Hạn chế ăn thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm chứa nhiều đường, cồn, bia rượu và các loại thực phẩm bị gây kích ứng.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập về cơ bụng, sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa được cải thiện, tăng cường sức khỏe và giảm đau đớn trong quá trình tiêu hóa.
• Tránh stress: Stress, lo âu và áp lực có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đầy hơi và khó thở. Hạn chế stress và tìm hiểu cách để giảm bớt áp lực sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa được cải thiện.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa được diễn ra dễ dàng hơn, tránh tình trạng táo bón hay đầy hơi.
• Thay đổi thói quen ăn uống: Thay đổi thói quen ăn uống bằng cách ăn nhỏ nhiều lần trong ngày thay vì ăn nhiều 3 bữa sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa được diễn ra dễ dàng hơn.

Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa được cải thiện

Để phòng tránh bị chướng bụng đầy hơi khó thở, ngoài việc áp dụng chế độ ăn uống hợp lý và sinh hoạt lành mạnh ở trên, bạn cần chú ý thêm một số vấn đề sau:

• Khi uống thuốc kháng sinh cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian uống. Không nên lạm dụng tăng liều kháng sinh. Khi uống nên sử dụng kèm với men tiêu hóa.
• Cần uống thuốc chống viêm giảm đau đúng cách, nên uống cùng bữa ăn và uống cùng nhiều nước để hạn chế thấp nhất nguy cơ thuốc gây kích ứng dạ dày.
• Với các bệnh nhân mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa thì cần điều trị càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân đầy bụng khó thở có thể do thói quen ăn uống và sinh hoạt chưa khoa học nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Để tránh gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, người bệnh nên tìm cách chữa đầy hơi khó thở phù hợp để thoát khỏi tình trạng này.

*Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế đủ trình độ để được tư vấn cụ thể.

Đọc thêm:

• Đầy đụng, đầy hơi khó tiêu phải làm sao? Nguyên nhân và cách chữa trị
• Bị chướng bụng đầy hơi là bệnh gì? Cách chữa trị đầy hơi chướng bụng