Đau thượng vị về đêm xảy ra phổ biến ở người trưởng thành gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống. Đáng nói, nếu đau tức thượng vị về đêm kéo dài kèm theo sốt, nôn ra máu hay có máu trong phần thì có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác cần được can thiệp điều trị. Trong bài viết này, Yumangel sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguyên nhân và dấu hiệu của đau thượng vị về đêm, cùng những biện pháp phòng tránh và xử lý hiệu quả vấn đề này.
Mục lục
I – Đau thượng vị là gì? Dấu hiệu nhận biết đau thượng vị về đêm
Vùng thượng vị là một phần của hệ tiêu hóa trong cơ thể người. Nó có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và bôi trơn niêm mạc, cũng như trong cảm nhận mùi vị, khẩu vị và cảm giác tiêu hóa.
Vùng thượng vị nằm ở trên cùng của dạ dày và kết nối với xoang mũi thông qua ống cổ họng. Vị trí chính xác của vùng thượng vị là ở phần trên và phía sau của xương sườn phải, gần với vùng xương xịt (xương ngực).
Dấu hiệu nhận biết đau thượng vị về đêm có thể bao gồm:
- Đau hoặc khó chịu ở vùng xương sườn phải hoặc phía trên dạ dày: Đau thượng vị thường xuất hiện ở phần trên và phía sau của xương sườn phải, gần với vùng thượng vị. Bạn có thể cảm nhận đau hoặc khó chịu trong vùng này, đặc biệt là vào ban đêm sau khi ăn hoặc nằm ngủ.
- Nóng rát hoặc cảm giác đau trong thực quản: Đau thượng vị có thể lan rộng lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát hoặc đau trong vùng này. Đặc biệt, nếu bạn thức dậy vào ban đêm với cảm giác nóng rát hoặc khó chịu trong họng, có thể đó là một dấu hiệu của đau thượng vị về đêm.
- Khó tiêu, đầy hơi và chướng bụng: Đau thượng vị có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi và chướng bụng. Những triệu chứng này thường xuất hiện sau khi ăn hoặc vào ban đêm.
- Rối loạn giấc ngủ: Đau thượng vị về đêm có thể gây ra rối loạn giấc ngủ, khiến bạn khó ngủ hoặc thức dậy giữa đêm.
Xem thêm bài viết liên quan:
I – Nguyên nhân đau thượng vị về đêm
Đau thượng vị là tình trạng các cơn đau nhức xuất hiện ở vùng trên rốn và phía dưới mũi xương ức. Cơn đau vùng thượng vị về đêm thường có chu kỳ lặp lại vào 1 – 2 giờ sáng. Có hai nhóm nguyên nhân gây đau tức thượng vị về đêm gồm:
1. Nguyên nhân không do bệnh lý
Dưới đây là một số nguyên nhân không do bệnh lý gây đau thượng vị về đêm:
- Thói quen ăn uống: Cách ăn uống không lành mạnh như ăn quá nhanh, ăn quá no, ăn quá muộn vào buổi tối có thể gây ra đau thượng vị vào ban đêm. Các thức ăn nhiều chất béo, gia vị, đồ ngọt hoặc các đồ uống như cà phê, rượu có thể làm tăng khả năng gây đau thượng vị.
- Thói quen ngủ: Nằm ngửa hoặc nằm nghiêng có thể gây áp lực lên vùng thượng vị, gây ra đau hoặc khó chịu. Nếu bạn có thói quen ngủ trong tư thế này, đau thượng vị về đêm có thể được kích thích hoặc tăng lên.
- Căng thẳng và stress: Stress và căng thẳng có thể gây ra rối loạn tiêu hóa, bao gồm đau thượng vị. Đặc biệt, khi bạn đang trong trạng thái căng thẳng hoặc lo lắng, triệu chứng đau thường xuất hiện vào ban đêm.
- Thay đổi cường độ hoạt động: Tăng hoặc giảm cường độ hoạt động sau bữa ăn, như tập thể dục hoặc làm việc vất vả, có thể gây đau thượng vị vào ban đêm.
- Thói quen hút thuốc: Hút thuốc lá có thể gây ra một loạt vấn đề tiêu hóa, bao gồm đau thượng vị. Đau thường tăng vào ban đêm sau khi hút thuốc.
- Dị ứng hoặc không dung nạp thức ăn: Một số người có thể trở mặt không dung nạp một số chất trong thức ăn, chẳng hạn như lactose hoặc gluten. Điều này có thể gây ra đau thượng vị sau khi tiếp xúc với những chất này.
- Các yếu tố khác: Các yếu tố như sử dụng thuốc không đúng cách, thay đổi môi trường sống, thay đổi thời tiết cũng có thể gây ra đau thượng vị về đêm.
2. Nguyên nhân do bệnh lý
Đa số trường hợp đau thượng vị về đêm là do thói quen ăn uống không khoa học hoặc stress kéo dài.
Cơn đau bụng thượng vị về đêm cũng có thể đến từ nguyên nhân bệnh lý như:
- Bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thượng vị về đêm. GERD xảy ra khi dạ dày trào ngược nội dung dạ dày lên thực quản. Điều này gây kích thích và viêm loét niêm mạc thực quản, gây ra cảm giác đau hoặc khó chịu. Đau thường tăng khi nằm ngửa hoặc nằm nghiêng.
- Loét dạ dày: Loét dạ dày là tổn thương niêm mạc dạ dày. Khi bạn nằm ngửa, nội dung dạ dày có thể trào lên và tác động lên vùng thượng vị, gây ra đau và khó chịu.
- Viêm thực quản: Viêm thực quản có thể là do vi khuẩn Helicobacter pylori, tác động của các chất dư thừa trong dạ dày, hoặc do viêm nhiễm. Viêm thực quản có thể gây đau hoặc khó chịu trong vùng thượng vị, đặc biệt là vào ban đêm.
- Xơ vữa động mạch và bệnh tim: Một số người có bệnh tim có thể gặp đau thượng vị vào ban đêm do mất cung cấp máu đến cơ tim trong khi nằm nghỉ.
- Viêm dạ dày tá tràng: Viêm dạ dày tá tràng (gastritis) là tình trạng viêm nhiễm của niêm mạc dạ dày và tá tràng. Nó có thể gây đau và khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm sau khi ăn.
- Viêm tụy cấp: Viêm tụy cấp (acute pancreatitis) là sự viêm nhiễm và tổn thương của tụy. Đau thượng vị có thể là một triệu chứng của viêm tụy cấp và thường tăng vào ban đêm.
- Hội chứng ruột kích thích: Hội chứng ruột kích thích (irritable bowel syndrome, IBS) là một rối loạn tiêu hóa mạn tính. Các triệu chứng của IBS có thể bao gồm đau thượng vị và thường xuyên tái phát vào ban đêm.
- Tổn thương ở túi mật: Tổn thương hoặc viêm nhiễm của túi mật có thể gây ra đau thượng vị, đặc biệt là sau khi ăn thức ăn nhiều chất béo.
- Ung thư dạ dày: Ung thư dạ dày có thể gây ra đau thượng vị, đặc biệt khi bước vào giai đoạn tiến triển.
- Nhiễm giun sán: Nhiễm giun sán (giardiasis) là một bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng gây ra. Triệu chứng bao gồm đau thượng vị và tiêu chảy.
- Hội chứng Zollinger-Ellison: Đây là một tình trạng hiếm gặp, trong đó các khối u tạo ra một lượng lớn hormon acid dạ dày, gây ra đau thượng vị và tăng sản xuất axit dạ dày.
- Bệnh ở gan: Một số bệnh ở gan như áp xe gan, viêm gan, u gan có thể gây ra đau thượng vị và triệu chứng tiêu hóa.
- Bệnh Celiac: Bệnh Celiac là một rối loạn miễn dịch trong đó cơ thể không thể tiêu hóa gluten. Đau thượng vị có thể là một triệu chứng của bệnh này.
II – Đau thượng vị về đêm có nguy hiểm không?
Đau thượng vị về đêm có thể trở nên nguy hiểm nếu nguyên nhân là do bệnh lý.
Đau thượng vị về đêm không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra đau và tần suất cũng như cường độ của triệu chứng, có thể có những tác động đáng lo ngại. Dưới đây là một số tình huống có thể đòi hỏi sự quan tâm và điều trị y tế:
- Viêm dạ dày tá tràng cấp: Nếu đau thượng vị về đêm do viêm dạ dày tá tràng cấp, có thể xảy ra viêm nhiễm và tổn thương niêm mạc dạ dày và tá tràng. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến xuất huyết hoặc viêm nhiễm nặng.
- Bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD): Nếu đau thượng vị về đêm liên quan đến GERD, việc trào ngược nội dung dạ dày lên thực quản thường xuyên có thể gây tổn thương và viêm loét niêm mạc thực quản. Nếu không được điều trị, có thể dẫn đến viêm nhiễm và gây ra vấn đề nghiêm trọng như viêm loét dạ dày và thực quản, hạn chế thức ăn và chức năng tiêu hóa.
- Ung thư dạ dày: Một số trường hợp đau thượng vị về đêm có thể liên quan đến ung thư dạ dày. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ung thư dạ dày có thể tiến triển và gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe.
- Tình trạng dinh dưỡng: Đau thượng vị về đêm có thể là một dấu hiệu của các vấn đề dinh dưỡng như bệnh Celiac, khi cơ thể không thể tiêu hóa gluten. Nếu không điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc không chẩn đoán và điều trị bệnh Celiac, có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng và các vấn đề liên quan.
- Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Đau thượng vị về đêm có thể gây ra rối loạn giấc ngủ và làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày. Người bị đau thường xuyên và khó ngủ do đau có thể trở nên mệt mỏi, thiếu năng lượng và tác động đến hiệu suất công việc và hoạt động hàng ngày.
III – Cách xử lý đau tức thượng vị về đêm
Tùy theo mức độ cơn đau vùng thượng vị vào ban đêm ở mức độ nhẹ hay nặng mà bạn áp dụng cách xử lý khác nhau. Cụ thể:
1. Trường hợp đau thượng vị nhẹ
Nếu cơn đau vùng thượng vị xuất hiện do chế độ làm việc, ăn không khoa học hoặc căng thẳng kéo dài thì không quá lo lắng. Bạn chỉ cần điều chỉnh lại chế độ sinh hoạt, ăn uống và làm việc cho hợp lý hơn là tình trạng sẽ được đẩy lùi. Ngoài ra, để giảm các cơn đau thượng vị, người bệnh có thể tham khảo một số cách sau:
- Chườm ấm ở vùng thượng vị: Cho nước ấm vào túi chườm rồi đặt lên vùng thượng vị. Hơi nước ấm sẽ giúp giảm cơn đau hiệu quả
- Uống nước gừng ấm: Các tính chất trong củ gừng có thể làm giảm cơn đau thượng vị ở bệnh nhân mắc bệnh dạ dày.
- Uống nước mật ong ấm: Đối với các bệnh nhân tổn thương niêm mạc dạ dày thì có thể pha mật ong với nước ấm khi cơn đau thượng vị về đêm xuất hiện.
- Uống trà bạc hà, trà hoa cúc: Hai loại trà này có khả năng làm giãn cơ trơn ở thực quản và dạ dày nên giúp đẩy lùi cơn đau thượng vị và cải thiện bệnh trào ngược dạ dày.
- Nếu cơn đau vùng thượng vị xuất hiện do chế độ làm việc, ăn không khoa học hoặc căng thẳng kéo dài thì không quá lo lắng. Bạn chỉ cần điều chỉnh lại chế độ sinh hoạt, ăn uống và làm việc cho hợp lý hơn là tình trạng sẽ được đẩy lùi.
- Uống thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel: Ngay khi xuất hiện cơn đau thượng vị về đêm, bạn có thể uống ngay 1 gói thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel. Thành phần chính của thuốc là Almagate có khả năng trung hòa acid dạ dày nhanh chóng, giúp giảm cơn đau thượng vị chỉ sau 5-10 phút sử dụng.
2. Trường hợp đau thượng vị nặng
Nếu cơn đau thượng vị về đêm nặng và nghiêm trọng, không thuyên giảm dù đã áp dụng các phương pháp trên thị tốt nhất bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức đề được bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và có phác đồ điều trị phù hợp.
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu cơn đau thường vị liên tục xuất hiện và kéo dài.
Một số loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định trong điều trị đau thượng vị về đêm như: thuốc trung hòa dịch vị axit, thuốc tiêu viêm. Bệnh nhân không tự ý mua thuốc về uống khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
IV – Cách phòng tránh đau vùng thượng vị về đêm
Ăn uống khoa học và tâm lý vui vẻ là biện pháp phòng ngừa đau thượng vị về đêm hiệu quả.
Một số biện pháp giúp kiểm soát và phòng ngừa triệu chứng đau thượng vị về đêm bạn có thể tham khảo gồm:
- Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế thức ăn có khả năng kích thích dạ dày như thực phẩm nhiều chất béo, gia vị, cà phê, rượu, chocolate và đồ ngọt. Tăng cường việc ăn nhẹ, thường xuyên và kiểm soát khẩu phần ăn.
- Tránh ăn quá no và tránh ăn quá muộn vào buổi tối: Ưu tiên ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ để giảm nguy cơ trào ngược và đau thượng vị.
- Giữ vị trí nằm đúng: Khi điều trị giấc ngủ, hãy nâng đầu giường bằng cách đặt gối hoặc tăng góc nghiêng của giường. Điều này giúp hạn chế trào ngược dạ dày và giảm nguy cơ đau thượng vị về đêm.
- Điều chỉnh thói quen ngủ: Thực hiện các biện pháp để có giấc ngủ tốt, bao gồm điều chỉnh thời gian ngủ, tạo môi trường yên tĩnh và thoáng đãng trong phòng ngủ, giảm ánh sáng mạnh và sử dụng gối và đệm hỗ trợ.
- Quản lý stress: Căng thẳng và căng thẳng có thể gây ra rối loạn tiêu hóa và đau thượng vị. Hãy thực hiện các phương pháp giảm stress như yoga, thiền, tập thể dục, hoặc tham gia các hoạt động giải trí để giữ mình thoải mái và thư giãn.
- Tránh sử dụng thuốc lá và thuốc chống viêm không steroid (NSAID) nếu không cần thiết, vì chúng có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và tăng nguy cơ đau thượng vị.
- Điều chỉnh hoạt động thể chất: Tránh các hoạt động cường độ cao ngay sau bữa ăn, đặc biệt là trước khi đi ngủ. Thay vào đó, tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ để giúp tiêu hóa tốt hơn.
- Điều chỉnh thói quen ăn uống: Tránh thức ăn và đồ uống có thể gây kích thích dạ dày và tăng nguy cơ trào ngược. Nên chú ý đến thức ăn như cafein, chocolate, rượu, nước giải khát có ga và thực phẩm chứa chất béo cao.
- Kiểm soát cân nặng: Bạn nên duy trì cân nặng lý tưởng và tránh tăng cân quá nhanh, vì cân nặng thừa có thể tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa và gây đau thượng vị.
Đau thượng vị về đêm không chỉ đơn thuần là dấu hiệu của các bệnh lý đường tiêu hóa thông thường mà còn có thể là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Do đó, bạn cần chủ động đi thăm khám sớm nếu thường xuyên bị đau vùng thượng để có biện pháp điều trị kịp thời, tránh để lâu gây khó khăn cho việc điều trị.
Xem thêm các bệnh lý liên quan:
Chưa có bình luận!