Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản là gì? Có mấy cấp độ? Cách điều trị

Giãn tĩnh mạch thực quản là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu bị vỡ tĩnh mạch gây mất máu. Do đó, để hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra biến chứng gây nguy hiểm tới tính mạng, bệnh nhân cần tiến hành thăm khám và điều trị sớm khi cơ thể có dấu hiệu bị bệnh. Hãy trang bị những kiến thức cần thiết về giãn tĩnh mạch thực quản qua bài viết dưới đây của Yumangel

I – Giãn tĩnh mạch thực quản là gì? 

Hình ảnh giãn tĩnh mạch thực quản. 

Giãn tĩnh mạch thực quản là tình trạng các tĩnh mạch ở thực quản bị giãn ra. Tình trạng này xảy ra khi lưu lượng máu tới gan bị chặn lại bởi một cục máu đông hoặc sẹo trong gan. 

Để vượt qua tắc nghẽn, máu buộc phải chảy vào các mạch máu nhỏ hơn vốn không có nhiệm vụ vận chuyển một khối lượng máu lớn như vậy. Hậu quả là các mạch máu bị rò rỉ, thậm chí là bị vỡ gây chảy máu và đe dọa tính mạng người bệnh.

II – Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thực quản

Nguyên nhân chủ yếu gây giãn tĩnh mạch thực quản là do xơ gan. 

Trong số các nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thực quản thì xơ gan là nguyên nhân chính. Theo thống kê, có tới gần 30% số bệnh nhân xơ gan bị suy giảm tĩnh mạch, con số này chiếm tới 80-90% tổng số bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch. Xơ gan làm tổn thương gan và khiến gan không thể sản xuất đủ protein albumin. Albumin là một loại protein giúp giữ nước trong máu. Khi không có đủ albumin, nước có thể thoát ra khỏi máu và đi vào các mô, khiến các mô bị sưng. Sưng ở thực quản có thể gây áp lực lên các tĩnh mạch và khiến chúng bị giãn.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác gây giãn tĩnh mạch thực quản xuất huyết tiêu hoá như:

• Ung thư gan: Ung thư gan là một bệnh ung thư bắt đầu trong gan. Gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể và giúp loại bỏ các chất độc hại khỏi máu. Ung thư gan có thể làm tổn thương gan và khiến gan không thể sản xuất đủ protein albumin. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển của các tĩnh mạch thực quản.
• Suy tim: Suy tim là một bệnh làm suy yếu tim. Tim là một cơ quan quan trọng trong cơ thể và giúp bơm máu đi khắp cơ thể. Suy tim có thể làm cho tim không thể bơm máu hiệu quả, điều này có thể dẫn đến sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể. Chất lỏng dư thừa có thể gây áp lực lên các tĩnh mạch thực quản và khiến chúng bị giãn.
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm: Thiếu máu hồng cầu hình liềm là một bệnh di truyền làm cho các tế bào hồng cầu có hình dạng bất thường. Tế bào hồng cầu bất thường có thể dễ bị vỡ, điều này có thể dẫn đến sự tích tụ sắt trong cơ thể. Sắt dư thừa có thể gây áp lực lên các tĩnh mạch thực quản và khiến chúng bị giãn.
• Sử dụng thuốc aspirin và các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Aspirin và các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) là những loại thuốc có thể làm mỏng máu. Mỏng máu có thể làm tăng nguy cơ chảy máu từ các tĩnh mạch thực quản.

III – Triệu chứng của bệnh giãn tĩnh mạch thực quản 

Bệnh nhân giãn tĩnh mạch thực quản có triệu chứng buồn nôn, nôn, nôn ra máu thường xuyên.

Các dấu hiệu và triệu chứng của thắt giãn tĩnh mạch thực quản gồm: 

• Nôn ra máu: Nôn ra máu là một triệu chứng khác của chảy máu từ giãn tĩnh mạch thực quản. Nôn ra máu có thể có màu đỏ tươi hoặc màu nâu sẫm.
• Phân có máu: Phân có máu là một triệu chứng khác của chảy máu từ giãn tĩnh mạch thực quản. Phân có máu có thể có màu đen hoặc đỏ tươi.
• Khó nuốt: Khó nuốt là một triệu chứng khác của giãn tĩnh mạch thực quản. Khó nuốt có thể do các tĩnh mạch bị giãn chèn ép thực quản.
• Đau ngực: Đau ngực là một triệu chứng khác của giãn tĩnh mạch thực quản. Đau ngực có thể do các tĩnh mạch bị giãn chèn ép các dây thần kinh trong thực quản.
• Khó thở: Khó thở là một triệu chứng khác của giãn tĩnh mạch thực quản. Khó thở có thể do các tĩnh mạch bị giãn chèn ép các dây thần kinh trong thực quản.
• Choáng váng, mất kiểm soát.
• Mất ý thức với các trường hợp nặng.

(>> Xem thêm: Triệu chứng viêm loét thực quản )

IV – Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản có mấy độ? 

Mức độ giãn tĩnh mạch thực quản được phân cấp theo kích thước của các búi giãn tĩnh mạch. Cụ thể gồm 3 cấp độ như sau:

1. Giãn tĩnh mạch thực quản độ 1 

Trong số các độ giãn tĩnh mạch thực quản thì cấp độ 1 là mức độ nhỏ. Cụ thể các búi giãn tĩnh mạch thực quản thẳng và nhỏ.

Giãn tĩnh mạch thực quản được phân thành 3 cấp độ khác nhau. 

2. Giãn tĩnh mạch thực quản độ 2

Ở giãn tĩnh mạch thực quản cấp độ 2, các búi giãn tĩnh mạch có kích thước trung bình với hình dáng xâu chuỗi và chiếm diện tích khoảng trên 1/3 trong lòng thực quản. Mặt khác khi bơm hơi, các búi giãn không bị xẹp.

3. Suy giãn tĩnh mạch thực quản độ 3

Ở suy giãn tĩnh mạch thực quản độ 3, các búi giãn tĩnh mạch có kích thước lớn, với hình dáng giống khối u và chiếm diện tích trên 1⁄3 trong lòng thực quản.

V – Giãn tĩnh mạch thực quản có nguy hiểm không?

Giãn tĩnh mạch thực quản có thể gây biến chứng vỡ tĩnh mạch vô cùng nguy hiểm đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh. 

Suy giãn tĩnh mạch thực quản là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Trong đó biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản nguy hiểm nhất chính là chảy máu. Khi bệnh nhân bị mất máu quá nhiều có thể gây sốc, thậm chí là tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Các thống kê cho thấy, khi suy giãn tĩnh mạch thực quản có biến chứng nặng, tĩnh mạch bị vỡ thì mức độ tử vong từ 5 – 10%. Trường hợp nếu bệnh nhân có kèm theo bệnh xơ gan thì tỷ lệ tử vong tăng lên tới 40 – 70%. 

VI – Giãn tĩnh mạch thực quản có chữa được không?

Một số loại thuốc có tác dụng làm chậm dòng chảy của tĩnh mạch cửa như Nadolol hay Propranolol được bác sĩ chỉ định khi bệnh nhân chưa bị chảy máu. 

Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản càng được điều trị sớm sẽ giúp hạn chế các nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị giãn tĩnh mạch thực quản phù hợp. Cụ thể:

• Đối với trường hợp bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch thực quản chưa chảy máu: Bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng những loại thuốc giãn tĩnh mạch thực quản có tác dụng làm chậm dòng chảy của tĩnh mạch cửa như Nadolol hay Propranolol.
• Đối với các trường hợp bệnh nhân có nguy cơ cao bị giãn tĩnh mạch thực quản: Bác sĩ sẽ chỉ định thắt búi tĩnh mạch thực quản bằng vòng cao su để chặn tình trạng chảy máu.
• Đối với bệnh nhân bị chảy máu: Cần được cầm máu ngay lập tức bằng các kỹ thuật như: thắt tĩnh mạch, thông tĩnh mạch của kết hợp sử dụng thuốc làm chậm lưu lượng máu, thuốc kháng sinh ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc cần ghép gan mới.

(>> Xem thêm: Chít hẹp thực quản có nguy hiểm không? )

VII – Cách phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản

Hiện tại vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa triệt để bệnh suy giãn tĩnh mạch thực quản, đặc biệt là ở những bệnh nhân xơ gan. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể làm giảm nguy cơ bị mắc bệnh và giữ cho cơ thể khỏe mạnh bằng cách:

• Tránh sử dụng rượu quá mức. Rượu là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra giãn tĩnh mạch thực quản. Nếu bạn đang sử dụng rượu, hãy cố gắng hạn chế lượng rượu tiêu thụ mỗi ngày.
• Kiểm soát cân nặng. Thừa cân và béo phì là một yếu tố nguy cơ gây ra xơ gan, một bệnh gan có thể dẫn đến giãn tĩnh mạch thực quản. Nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì, hãy cố gắng giảm cân bằng cách ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
• Bỏ hút thuốc. Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ gây ra xơ gan và giãn tĩnh mạch thực quản. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bỏ thuốc càng sớm càng tốt.
• Ăn uống lành mạnh. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp bảo vệ gan và ngăn ngừa xơ gan.
• Tiêm phòng viêm gan B. Viêm gan B là một bệnh lây nhiễm có thể gây ra xơ gan và giãn tĩnh mạch thực quản. Nếu bạn chưa được tiêm phòng viêm gan B, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc tiêm phòng.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Nếu bạn có nguy cơ bị giãn tĩnh mạch thực quản, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Điều này có thể giúp phát hiện và điều trị giãn tĩnh mạch thực quản sớm, khi nó ít nguy hiểm hơn.

Giãn tĩnh mạch thực quản có thể đe dọa tính mạng người bệnh nếu xảy ra tình trạng bị vỡ tĩnh mạch khiến cơ thể mất một lượng máu lớn. Do đó, ngay khi nghi ngờ có dấu hiệu bị giãn tĩnh mạch thực quản, bạn hãy đến bệnh viện ngay để được bác sĩ thăm khám và chữa trị kịp thời.