Trào ngược dạ dày nôn ra máu – Cảnh báo nguy hiểm cần xử lý ngay!

Tình trạng nôn ra máu, dù có liên quan đến trào ngược dạ dày hay không, luôn là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp. Nhiều người có thể hoảng sợ khi gặp phải hiện tượng trào ngược dạ dày nôn ra máu.

Bài viết này của Yumangel sẽ làm rõ mức độ nguy hiểm, các nguyên nhân tiềm ẩn (bao gồm cả biến chứng của GERD) và tầm quan trọng của việc chẩn đoán, xử lý kịp thời.

I. Trào ngược dạ dày nôn ra máu là gì?

Trào ngược dạ dày nôn ra máu là tình trạng dịch dạ dày khi trào ngược có kèm theo máu hoặc người bệnh chỉ nôn khạc ra máu. Đây là triệu chứng điển hình trào ngược dạ dày thực quản mà người bệnh cần lưu tâm.

Hiện tượng trào ngược dạ dày ra máu thường xuất hiện khi có tổn thương hoặc viêm nhiễm trong niêm mạc dạ dày hoặc thực quản. Lượng máu nôn ra có thể biến đổi từ nhẹ đến nặng, lượng máu lớn có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như hoa mắt, chóng mặt, và buồn nôn.

Trào ngược dạ dày là tình trạng nghiêm trọng và cần được cấp cứu điều trị y tế ngay. Người bệnh nên đi thăm khám ngay nếu có triệu chứng sau:

• Máu đỏ tươi: Thường cho thấy chảy máu đang diễn ra nhanh hoặc từ vị trí cao như thực quản.
• Máu đỏ sẫm, cục máu đông: Chảy máu có thể đã chậm lại hoặc xảy ra ở dạ dày.
• Máu đen như bã cà phê: Máu đã ở trong dạ dày một thời gian và bị axit dạ dày biến đổi.
• Triệu chứng cảnh báo kèm theo: chóng mặt hoặc choáng váng, đau bụng, tim đập nhanh, da xanh xao… 

Trào ngược dạ dày nôn ra máu là tình trạng dịch dạ dày khi trào ngược có kèm theo máu hoặc nôn khạc ra máu

II. Triệu chứng trào ngược dạ dày nôn ra máu 

Trào ngược dạ dày nôn ra máu là vấn đề rất khó để phát hiện sớm, thông thường, tình trạng này xuất hiện khi chứng trào ngược đã diễn ra trong thời gian dài mà không được điều trị. 

Dưới đây là đặc điểm của các giai đoạn phát triển chứng trào ngược dạ dày – thực quản, bạn nên theo dõi để hiểu hơn về tình trạng này: 

1. Ợ nóng, buồn nôn, ho, khó nuốt

Khi mới bắt đầu bị trào ngược dạ dày, người bệnh sẽ cảm thấy các biểu hiện khó chịu nhưng cũng khá nhẹ nhàng, có thể kể đến như:

• Thường xuyên ợ chua, ợ nóng, buồn nôn và nôn.
• Dễ bị ho khan, ho có đờm.
• Khi nuốt nước bọt có thể cảm thấy vị đắng của dịch tiêu hóa.
• Cảm thấy hơi đau tức ngực.
• Hơi khó nuốt khi ăn hoặc uống.

2. Chán ăn, sụt cân, lưỡi trắng, khó thở, tim đập nhanh 

Sau giai đoạn đầu, triệu chứng bệnh sẽ nặng hơn, khiến cơ thể mệt mỏi. Tuy nhiên, cũng có những biểu hiện khá hiếm gặp, do đó, người bệnh cần theo dõi một cách cẩn thận. Một số biểu hiện của giai đoạn trở nặng bảo gồm:

• Chán ăn, dẫn đến người mệt lả và sụt cân nhanh.
• Dinh dưỡng suy giảm, khiến cho cơ thể bị suy nhược nghiêm trọng.
• Trào ngược dạ dày gây lưỡi trắng hoặc viêm lưỡi.
• Khó thở, rối loạn nhịp tim, tim đập nhanh.

3. Nôn ra máu, đau dữ dội, phân có máu

Ở giai đoạn trào ngược dạ dày gây nôn, ho, khạc ra máu, biểu hiện bệnh lúc này đã khá nặng, người bệnh cần tới gặp bác sĩ để được điều trị càng sớm càng tốt. Các biểu hiện ở giai đoạn này gồm:

• Hay bị buồn nôn và nôn, chán ăn liên tục, người luôn trong trạng thái mệt mỏi.
• Nôn, khạc hoặc ho ra máu.
• Da bợt màu do thiếu dinh dưỡng, thiếu sắt, thiếu máu.
• Vùng thượng vị đau dữ dội.
• Đi ngoài có thể kèm theo phân màu đen.

Người bệnh hay bị buồn nôn và nôn

III. Trào ngược dạ dày nôn ra máu: Nguyên nhân và mối liên hệ

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một tình trạng khá phổ biến, nhưng khi bệnh trở nên nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, trong đó có việc nôn ra máu. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến và ít gặp gây tình trạng này theo NHS (1):

1. Nguyên nhân phổ biến gây nôn ra máu

• Loét dạ dày hoặc viêm dạ dày nặng: Khi bạn bị loét dạ dày hoặc viêm dạ dày nghiêm trọng, vết loét hoặc tình trạng viêm có thể làm tổn thương các mạch máu dưới lớp niêm mạc, gây chảy máu. Tình trạng này có thể đi kèm với cảm giác đau rát hoặc đau nhói ở bụng, và có thể dẫn đến việc nôn ra máu.
• Giãn tĩnh mạch thực quản: Đây là tình trạng các tĩnh mạch ở thành thực quản dưới bị giãn và dễ dàng bị vỡ, dẫn đến chảy máu. Tình trạng này có thể không gây đau đớn nhưng lại có nguy cơ gây nôn ra máu nghiêm trọng. Giãn tĩnh mạch thực quản thường liên quan đến bệnh gan do rượu, và cần được can thiệp y tế kịp thời.
• Trào ngược dạ dày thực quản nghiêm trọng (GERD): Trào ngược dạ dày (GERD) là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, có thể gây kích ứng và viêm niêm mạc thực quản. Khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng, axit dạ dày có thể gây chảy máu thực quản, dẫn đến nôn ra máu.
• Rách thực quản: Nôn kéo dài có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây rách và chảy máu. Đây là một nguyên nhân khác có thể dẫn đến tình trạng nôn ra máu, đặc biệt khi người bệnh nôn mửa liên tục hoặc mạnh mẽ.
• Nuốt máu: Trong một số trường hợp, bạn có thể nuốt phải máu từ các nguồn khác như chảy máu mũi hoặc vết thương trong miệng, và sau đó nôn ra máu. Máu này có thể xuất hiện trong chất nôn dù không phải do trào ngược dạ dày.

Nguyên nhân ít phổ biến hơn

• Chất độc: Nuốt phải chất độc như axit ăn mòn hoặc asen có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản, dẫn đến nôn ra máu.
• Rối loạn máu: Một số tình trạng như giảm tiểu cầu trong máu, bệnh bạch cầu, hoặc bệnh máu khó đông có thể làm tăng nguy cơ chảy máu và nôn ra máu.
• Ung thư thực quản hoặc ung thư dạ dày: Mặc dù hiếm gặp, nhưng ung thư ở thực quản hoặc dạ dày có thể gây ra tình trạng nôn ra máu. Đây thường là vấn đề ở những người trên 55 tuổi và có tiền sử sụt cân nghiêm trọng.

Lưu ý: Chỉ có bác sĩ thông qua thăm khám và các xét nghiệm cận lâm sàng (đặc biệt là nội soi) mới có thể xác định chính xác nguyên nhân gây nôn ra máu.

IV. Trào ngược dạ dày nôn ra máu máu có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày thực quản nôn ra máu là tình trạng rất đáng báo động, người bệnh cần được cấp cứu ngay. Bởi vì nếu không được điều trị cầm máu, bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng mất máu nghiêm trọng, suy hô hấp, sốc xuất huyết (xảy ra khi cơ thể mất hơn 20% thể tích máu) dẫn đến suy nội tạng và có thể tử vong.

Nếu hít phải máu hoặc dịch nôn vào phổi có thể gây viêm phổi hít.

Dưới đây là một số nguy hiểm và biến chứng có thể xảy ra khi bị trào ngược dạ dày nôn ra máu:

• Sốc mất máu: Mất máu nhanh và nhiều có thể dẫn đến sốc giảm thể tích, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng, gây suy đa tạng và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Thiếu máu mạn tính: Nếu chảy máu ít nhưng kéo dài, có thể dẫn đến thiếu máu mạn tính, gây mệt mỏi, suy nhược.
• Nguy cơ từ bệnh lý nền: Bản thân nguyên nhân gây chảy máu (loét, xơ gan, ung thư…) đã là những bệnh lý nghiêm trọng cần được điều trị.
• Biến chứng hô hấp: Nếu hít phải máu hoặc dịch nôn vào phổi có thể gây viêm phổi hít.
• Biến chứng lâu dài của GERD nặng (nếu đây là nguyên nhân): Nếu chảy máu do viêm loét thực quản nặng mà không điều trị GERD triệt để, có thể dẫn đến hẹp thực quản (gây khó nuốt, nghẹt cổ họng), Barrett thực quản (thay đổi tiền ung thư) và tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Ung thư là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Thống kê cho thấy, ung thư thực quản là bệnh lý ung thư gây tử vong phổ biến thứ 6 trên toàn thế giới và thứ 9 tại Việt Nam. Đáng nói, khả năng điều trị dứt điểm bệnh ung thư thực quản thấp, chỉ khoảng 25% do thường phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi ung thư đã di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể.

V. Cách điều trị trào ngược dạ dày nôn ra máu

Trước tiên cần gọi cấp cứu (115) hoặc đưa người bệnh đến phòng cấp cứu của bệnh viện gần nhất ngay lập tức. Không được trì hoãn để tự theo dõi hay thử các biện pháp tại nhà. Giữ người bệnh ở tư thế nằm nghiêng (nếu tỉnh táo) để tránh hít sặc chất nôn và không cho ăn hoặc uống bất cứ thứ gì.

Trong quá trình điều trị, người bệnh cần tuân thủ theo phác đồ và đơn thuốc của bác sĩ đưa ra, uống đúng liều và đúng thời gian. Không tự ý mua bất kỳ loại thuốc nào về uống khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Trên thực tế, trào ngược dạ dày không phải là nguy hiểm và có thể điều trị được dứt điểm. Tuy nhiên bệnh dễ tái phát nên trong giai đoạn điều trị bệnh, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Các phương pháp điều trị bệnh trào ngược dạ dày thường dùng hiện nay là:

1. Điều trị bằng thuốc

Đối với trường hợp bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở mức độ nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định các toa thuốc phù hợp, đồng thời hướng dẫn bệnh nhân thay đổi chế độ ăn uống, luyện tập để giảm triệu chứng và chữa khỏi bệnh hoàn toàn.

Các loại thuốc dùng trong điều trị trào ngược dạ dày gồm: thuốc trung hòa acid, thuốc đối kháng thụ thể histamin (thuốc chẹn H2), thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc giãn cơ…

2. Điều trị phẫu thuật

Nếu điều trị bằng thuốc không có hiệu quả, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa có thể chỉ định phẫu thuật để điều trị dứt điểm.

Hai phương pháp phẫu thuật thường được cân nhắc là phẫu thuật Nissen (thủ thuật thắt chặt cơ và ngăn ngừa trào ngược) và phẫu thuật LINX (cấy ghép một vòng các hạt titan nhỏ chứa từ tín, quấn quanh ngã ba của dạ dày – thực quản để ngăn trào ngược từ dạ dày).

Các bác sĩ cho biết, thời điểm tốt nhất để điều trị bệnh trào ngược dạ dày là ngay khi phát hiện các triệu chứng khó chịu ban đầu như ợ chua, ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu…. 

Điều trị càng sớm theo phác đồ bài bản và khoa học thì hiệu quả điều trị càng cao. Ngược lại, nếu điều trị muộn, cơ vòng thực quản có thể tổn thương quá mức và mất khả năng đàn hồi buộc phải can thiệp ngoại khoa.

Điều trị càng sớm theo phác đồ bài bản và khoa học thì hiệu quả điều trị càng cao

VI. Giải pháp phòng ngừa trào ngược dạ dày nôn ra máu

Để phòng ngừa tình trạng trào ngược dạ dày thực quản nôn ra máu, cần xây dựng lối sống khoa học và chế độ ăn uống lành mạnh:

1. Lối sống, sinh hoạt khoa học

Về lối sống, lối sinh hoạt, người bị trào ngược dạ dày thực quản nên nhớ:

• Sắp xếp thời gian nghỉ ngơi phù hợp để tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ, thư giãn, tránh căng thẳng kéo dài.
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao một cách phù hợp để nâng cao sức khỏe tổng quát và sức khỏe tiêu hóa.
• Cố gắng duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh để cơ thể tăng cân quá mức gây áp lực chèn ép lên dạ dày. 
• Nói không với thuốc lá, rượu bia, hạn chế cà phê, nước ngọt có ga để tránh làm tổn thương và kích thích dạ dày dẫn đến viêm loét. 
• Khi ngủ nên kê gối cao hơn ngực và nằm nghiêng về bên trái để giảm áp lực lên thành dạ dày.
• Nên thăm khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của trào ngược dạ dày ra máu và can thiệp kịp thời.

Nên tuân theo chế độ ăn uống khoa học

2. Chế độ ăn uống lành mạnh

Về chế độ ăn uống, bạn cần chú ý những vấn đề sau:

• Nên uống đủ 1,5 đến 2 lít nước/ngày để  duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể và làm dịu dạ dày.
• Nên ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa, có tác dụng trung hòa axit dịch vị, có thể làm lành niêm mạc dạ dày – thực quản như: cháo, cơm, súp, nghệ, rau nấu chín, bánh mì…
• Không nên ăn đồ ăn gây khó tiêu và kích thích niêm mạc dạ dày như: thức ăn chiên rán, chế biến sẵn, thực phẩm chứa nhiều muối, muối chua, đồ ăn nhạn, gia vị cay nóng…
• Nên chia nhỏ bữa ăn, không nên ăn quá no trong 1 bữa để dạ dày không phải chịu áp lực quá lớn. 
• Ăn đúng giờ, đúng bữa để hệ tiêu hóa hoạt động ổn định, tránh tăng tiết axit quá  mức gây trào ngược. 
• Không vận động, làm việc, hoặc tắm gội ngay sau khi ăn; nên nghỉ ngơi và đi lại nhẹ nhàng để thức ăn được tiêu hóa nhanh chóng dễ dàng.

Bên cạnh việc duy trì ăn uống và sinh hoạt điều độ, nhiều người bệnh trào ngược dạ dày thực quản cũng sử dụng các sản phẩm để giảm thiểu cơn khó chịu, đau nhức do trào ngược gây ra, có thể kể tới dòng sản phẩm thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel.

Yumangel là sản phẩm giúp trung hòa dịch vị, giúp tạo lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày. Với những công dụng này, sản phẩm hỗ trợ giảm thiểu các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản như đau thượng vị, khó tiêu, ợ hơi, buồn nôn,…

Yumangel là sản phẩm giúp trung hòa dịch vị, giúp tạo lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày

Tóm lại, trào ngược dạ dày nôn ra máu là tình trạng nghiêm trọng cần được điều trị y tế ngay để tránh gây nguy hiểm cho tính mạng người bệnh. Các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ban đầu chỉ hơi khó chịu nên thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, người bệnh nên tới các cơ sở y tế để thăm khám và chữa trị càng sớm càng tốt để bệnh không tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm.

Đồng thời, việc quản lý tốt các bệnh lý nền như GERD, loét dạ dày, bệnh gan và duy trì lối sống lành mạnh là biện pháp quan trọng để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến chảy máu tiêu hóa.

*Thông tin trong bài viết này chỉ nhằm mục đích tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị từ chuyên gia y tế. 

Đọc thêm: 

• Trào ngược dạ dày gây đau lưng: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
• Trào ngược dạ dày gây ù tai có nguy hiểm không? Cách điều trị!