Trào ngược dạ dày có tự khỏi không? Giải đáp chi tiết

Nhiều người bệnh thường băn khoăn liệu trào ngược dạ dày có tự khỏi không mà không cần đến các biện pháp can thiệp y tế. Đây là một thắc mắc phổ biến và việc hiểu rõ bản chất của tình trạng này là vô cùng quan trọng. Bài viết này, Yumangel sẽ cung cấp thông tin chi tiết và chính xác, giúp bạn giải đáp câu hỏi này và hiểu hơn về cách quản lý hiệu quả bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

I. Bệnh trào ngược dạ dày là gì? 

Trước khi tìm hiểu trào ngược dạ dày có tự khỏi không, chúng ta cần hiểu rõ về bản chất của bệnh.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một tình trạng y tế mãn tính, đặc trưng bởi sự trào ngược bất thường của các chất trong dạ dày (bao gồm axit, pepsin, và đôi khi cả thức ăn) lên thực quản, hầu họng, và thậm chí cả đường thở. Tình trạng này không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương thực quản.

Nguyên nhân cốt lõi của trào ngược dạ dày thường là do suy giảm chức năng của cơ thắt thực quản dưới (LES) – một van cơ học có nhiệm vụ ngăn chặn dòng chảy ngược từ dạ dày. Các triệu chứng điển hình và thường gặp nhất bao gồm:

• Ợ nóng: Cảm giác nóng rát sau xương ức, có thể lan lên cổ.
• Trào ngược (ợ chua, đắng miệng): Cảm giác dịch vị hoặc thức ăn trào ngược lên cổ họng hoặc miệng.
• Các triệu chứng khác: Trào ngược dạ dày gây mệt mỏi, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, nôn, đau thượng vị, ho khan kéo dài (đặc biệt vào ban đêm), khàn tiếng, cảm giác vướng ở cổ.

Trào ngược dạ dày gây cảm giác vướng ở cổ

II. Trào ngược dạ dày có tự khỏi không? Lời giải đáp chính xác

Đây là câu hỏi then chốt mà rất nhiều người quan tâm. Vậy, trào ngược dạ dày có tự khỏi không?

Câu trả lời thẳng thắn từ các chuyên gia y tế là: Trong đại đa số các trường hợp, bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) không thể tự khỏi nếu không có sự can thiệp và điều trị thích hợp.

• Bản chất mãn tính và cơ chế bệnh sinh: GERD thường liên quan đến sự rối loạn chức năng kéo dài của cơ thắt thực quản dưới (LES) hoặc các yếu tố khác làm tăng áp lực ổ bụng. Đây là những vấn đề mang tính cấu trúc hoặc chức năng khó có thể tự điều chỉnh hoàn toàn mà không có tác động.
• Một số ít trường hợp triệu chứng thuyên giảm tự nhiên: Có một tỷ lệ nhỏ (khoảng 10-20% người trưởng thành từng bị GERD ít nhất một lần) các trường hợp triệu chứng trào ngược có thể thuyên giảm hoặc biến mất. Điều này thường xảy ra khi nguyên nhân gây trào ngược mang tính tạm thời và được loại bỏ, ví dụ:
  • Trào ngược sinh lý: Xảy ra sau bữa ăn quá no, lượng thức ăn vượt quá sức chứa của dạ dày, triệu chứng sẽ hết khi thức ăn được tiêu hóa.
  • Trào ngược do yếu tố lối sống nhất thời: Căng thẳng đột ngột, sử dụng một số loại thuốc nhất định, hoặc tiêu thụ lượng lớn rượu bia, thực phẩm kích thích trong thời gian ngắn. Khi các yếu tố này được kiểm soát, triệu chứng có thể cải thiện.
• Sự cần thiết của điều trị: Đối với GERD thực sự (triệu chứng xuất hiện thường xuyên, ví dụ hơn hai lần mỗi tuần, và kéo dài), việc dựa vào khả năng “tự khỏi” là không thực tế và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Bệnh thường có xu hướng lâu khỏi và hay tái phát nếu không được quản lý đúng cách.

Tóm lại, mặc dù một số cơn trào ngược nhẹ và thoáng qua có thể tự hết, nhưng bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) với bản chất là một bệnh mãn tính thì không thể tự khỏi ở hầu hết các bệnh nhân. Cần có sự thăm khám của bác sĩ để chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị trào ngược dạ dày phù hợp.

Vậy, trào ngược dạ dày có tự khỏi không? Câu trả lời là không nếu không có sự điều trị thích hợp

III. Vì sao trào ngược dạ dày thường không tự khỏi và dễ tái phát?

Hiểu được lý do tại sao bệnh khó tự khỏi và thường hay tái phát sẽ giúp người bệnh có ý thức hơn trong việc tuân thủ điều trị.

• Lối sống và thói quen ăn uống cố hữu: Việc thay đổi những thói quen đã hình thành từ lâu (ăn uống không điều độ, tiêu thụ thực phẩm gây kích ứng, hút thuốc, uống rượu bia) là một thách thức lớn. Không tuân thủ các khuyến cáo về lối sống khiến bệnh dễ dàng quay trở lại.
• Sự phụ thuộc vào thuốc và ngưng thuốc đột ngột: Nhiều loại thuốc điều trị GERD giúp giảm triệu chứng hiệu quả, nhưng chúng không phải lúc nào cũng giải quyết được nguyên nhân gốc rễ, đặc biệt là tình trạng suy giảm chức năng của cơ thắt thực quản dưới. Việc tự ý ngưng thuốc, đặc biệt là các thuốc chống bài tiết axit, thường dẫn đến sự tái phát nhanh chóng của các triệu chứng.
• Bản chất tổn thương và cơ chế bệnh: Sự tiếp xúc thường xuyên của niêm mạc thực quản với axit dạ dày gây ra viêm nhiễm. Nếu không có biện pháp bảo vệ và chữa lành, tổn thương này khó có thể tự phục hồi hoàn toàn.

Thức quá khuya cũng có thể gây tình trạng trào ngược

IV. Nguy cơ biến chứng nếu trào ngược dạ dày không được điều trị đúng cách

Việc chần chừ hoặc không điều trị GERD vì hy vọng bệnh tự khỏi có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe:

• Viêm thực quản: Khoảng 50% bệnh nhân trào ngược axit gặp phải tình trạng viêm niêm mạc thực quản do tiếp xúc kéo dài với axit dạ dày.
• Hẹp thực quản: Viêm nhiễm kéo dài có thể gây sẹo, làm hẹp lòng thực quản, gây khó nuốt, đau khi nuốt.
• Barrett thực quản: Một tình trạng tiền ung thư, xảy ra ở khoảng 8-15% người bị trào ngược mạn tính, khi các tế bào lót bình thường của thực quản bị thay thế bằng các tế bào bất thường giống như ở ruột.
• Ung thư biểu mô tuyến thực quản: Mặc dù hiếm gặp, nhưng trào ngược axit kéo dài và không được điều trị, đặc biệt khi đã có Barrett thực quản, làm tăng nguy cơ phát triển loại ung thư này.
• Các vấn đề về hô hấp: Axit trào lên có thể gây kích ứng đường hô hấp, dẫn đến viêm họng, viêm thanh quản (gây khàn tiếng), viêm xoang, viêm phế quản, hen suyễn hoặc làm nặng thêm các bệnh hô hấp sẵn có.
• Tổn thương men răng: Axit dạ dày có thể ăn mòn men răng, gây sâu răng và các vấn đề răng miệng khác.
• Thoát vị hoành (Hiatal Hernia): Đôi khi, thoát vị hoành (một phần dạ dày chui qua cơ hoành lên ngực) có thể là nguyên nhân hoặc yếu tố làm nặng thêm GERD, và bản thân nó cũng cần được xử lý.

Những biến chứng này càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thăm khám và điều trị kịp thời thay vì chờ đợi bệnh tự khỏi.

V. Các phương pháp kiểm soát và điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả

Mặc dù trào ngược dạ dày không tự khỏi trong hầu hết các trường hợp, tin vui là có nhiều phương pháp hiệu quả để kiểm soát triệu chứng, chữa lành tổn thương và cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc điều trị thường bao gồm sự kết hợp của các biện pháp sau:

1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Đây là bước đầu tiên và xuyên suốt trong quá trình điều trị, giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng:

• Nâng cao đầu giường: Sử dụng gối chống trào ngược dạ dày chuyên dụng hoặc kê cao phần đầu giường khoảng 15-20cm (6-8 inches) giúp trọng lực giữ axit ở lại dạ dày, đặc biệt hiệu quả với trào ngược ban đêm.
• Ăn uống khoa học:
  • Chia nhỏ bữa ăn: Ăn 4-5 bữa nhỏ thay vì 3 bữa lớn để giảm áp lực cho dạ dày.
  • Ăn chậm, nhai kỹ.
  • Tránh ăn quá no, đặc biệt là trước khi đi ngủ (nên ăn bữa cuối cách giờ đi ngủ ít nhất 3-4 tiếng).
  • Hạn chế thực phẩm kích thích: Đồ ăn nhiều chất béo, cay nóng, sô cô la, cà phê, trà (chứa caffeine), rượu bia (đặc biệt là rượu vang), đồ uống có ga, trái cây họ cam quýt, cà chua và các sản phẩm từ cà chua.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực ổ bụng, dễ gây trào ngược.
• Tránh nằm ngay sau khi ăn: Nên ngồi thẳng hoặc đi lại nhẹ nhàng.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới.
• Giảm căng thẳng (stress): Stress có thể làm triệu chứng GERD trở nên tồi tệ hơn (1).

Sữa chua giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn

2. Biện pháp tự nhiên hỗ trợ 

Một số biện pháp tự nhiên có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng:

• Gừng: Có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm buồn nôn, hỗ trợ tiêu hóa.
• Trà hoa cúc (Chamomile): Giúp làm dịu viêm và thư giãn.
• Nghệ và mật ong: Kết hợp này có đặc tính chống viêm, hỗ trợ làm lành niêm mạc.
• Nhai kẹo cao su (không đường, không bạc hà): Kích thích tiết nước bọt, giúp trung hòa và rửa trôi axit trong thực quản.

3. Điều trị bằng thuốc (Theo chỉ định của bác sĩ)

Khi thay đổi lối sống không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc:

• Thuốc kháng axit (Antacids): Trong nhóm này, Yumangel (Almagate) là lựa chọn phổ biến và được nhiều người tin dùng nhờ hiệu quả trung hòa axit nhanh chóng và an toàn cho niêm mạc dạ dày. Thuốc giúp giảm nhanh triệu chứng ợ nóng, nóng rát vùng thượng vị, thường được sử dụng sau bữa ăn hoặc khi có biểu hiện trào ngược.
• Thuốc ức chế thụ thể H2 (H2 Blockers): Như Cimetidine, Famotidine, Ranitidine. Giảm sản xuất axit, tác dụng kéo dài hơn antacids.
• Thuốc ức chế bơm Proton (PPIs): Như Omeprazole, Esomeprazole, Lansoprazole, Pantoprazole. Đây là nhóm thuốc hiệu quả cao nhất trong việc giảm sản xuất axit dạ dày và chữa lành tổn thương thực quản. Thường được chỉ định trong 4-12 tuần hoặc lâu hơn tùy tình trạng.

Lưu ý quan trọng: Việc sử dụng thuốc, đặc biệt là PPIs kéo dài, cần có sự theo dõi của bác sĩ để cân nhắc lợi ích và nguy cơ. Không tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có chẩn đoán và chỉ định.

4. Can thiệp phẫu thuật 

Phẫu thuật được xem xét khi GERD nghiêm trọng, không đáp ứng với điều trị nội khoa tối ưu, hoặc bệnh nhân không muốn dùng thuốc lâu dài, hoặc có biến chứng như thoát vị hoành lớn. Các phương pháp phổ biến:

• Phẫu thuật Nissen Fundoplication (khâu xếp nếp đáy vị): Quấn phần trên của dạ dày quanh đoạn dưới thực quản để củng cố cơ thắt thực quản dưới.
• Đặt vòng từ tính LINX: Một vòng hạt titan có từ tính được đặt quanh cơ thắt thực quản dưới để giúp nó đóng mở tốt hơn.
• Thủ thuật Stretta: Sử dụng năng lượng tần số vô tuyến để tạo ra các tổn thương nhiệt nhỏ ở cơ thắt thực quản dưới, giúp nó co thắt tốt hơn.

Xem xét phẫu thuật khi GERD nghiêm trọng, không đáp ứng với điều trị nội khoa

VI. Điều trị trào ngược dạ dày mất bao lâu và có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Theo các chuyên gia, thời gian điều trị và chữa khỏi bệnh trào ngược dạ dày phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như: mức độ nặng – nhẹ của bệnh, thể trạng của người bệnh, phương pháp điều trị. Thông thường, thời gian điều trị khỏi bệnh trào ngược được chia theo các cấp độ như sau:

• Trào ngược dạ dày cấp độ 0: Ở cấp độ này, bệnh trào ngược chưa nghiêm trọng và có thể tự khỏi khi người bệnh thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh. Tùy thuộc mức độ tuân thủ của người bệnh  mà thời gian bệnh khỏi sẽ từ 1 đến 3 tháng.
• Trào ngược dạ dày cấp độ 1: Thời gian điều trị khỏi bệnh khoảng 2 – 3 tuần.
• Trào ngược dạ dày cấp độ 2: Thời gian để điều trị bệnh khỏi từ 2 – 3 tháng thông qua các biện pháp y tế chuyên môn. 
• Trào ngược dạ dày cấp độ 3: Người bệnh điều trị bằng thuốc Tây liều cao trong thời gian từ 4 – 6 tháng. 
• Trào ngược dạ dày cấp độ 4: Đây là cấp độ nặng nhất của bệnh trào ngược dạ dày. Rất khó để xác định được thời gian chữa khỏi vì bệnh kéo dài rất dai dẳng. Điều quan trọng bệnh nhân cần làm lúc này là tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ. 

Vì GERD là một bệnh mãn tính và thường liên quan đến yếu tố cơ địa hoặc suy giảm chức năng cơ thắt thực quản dưới, việc “chữa khỏi” vĩnh viễn là một thách thức. Mục tiêu chính của điều trị là kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa tái phát, chữa lành tổn thương và phòng tránh biến chứng, giúp người bệnh có chất lượng cuộc sống tốt.

Thời gian điều trị và chữa khỏi bệnh trào ngược dạ dày phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố

Nhiều trường hợp sau khi ngưng thuốc hoặc lơ là các biện pháp phòng ngừa, bệnh có thể tái phát. Phẫu thuật có thể mang lại hiệu quả lâu dài cho một số bệnh nhân, nhưng cũng không đảm bảo 100% sẽ không tái phát.

Vậy, trào ngược dạ dày có tự khỏi không? Câu trả lời là rất hiếm khi, đặc biệt với bệnh GERD thực sự. Đây là một tình trạng y tế cần được chẩn đoán và quản lý đúng cách. Bằng việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, các lựa chọn điều trị, kết hợp thay đổi lối sống khoa học và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt tình trạng này, giảm thiểu sự khó chịu và nâng cao sức khỏe tổng thể.

*Những thông tin ở trên chỉ mang tính chất tham khảo, tốt nhất người bệnh đến bệnh thăm khám để nhận được những lời khuyên tốt nhất từ bác sĩ.

Xem thêm:

• Trào ngược dạ dày độ A là gì
• Địa chỉ khám trào ngược dạ dày thực quản ở TPHCM