Trào ngược dạ dày có gây chóng mặt không? Nguyên nhân và cách khắc phục

Nhiều người bệnh băn khoăn liệu trào ngược dạ dày có gây chóng mặt không? Câu trả lời là có, mặc dù không phải là triệu chứng phổ biến hay trực tiếp, nhưng mối liên hệ giữa hai tình trạng này hoàn toàn có thể xảy ra thông qua nhiều cơ chế khác nhau.

Bài viết này, Yumangel sẽ đi sâu vào việc làm rõ mối liên hệ này, khám phá các nguyên nhân có thể khiến trào ngược dạ dày dẫn đến chóng mặt và đề xuất những phương pháp điều trị, quản lý hiệu quả để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

I. Trào ngược dạ dày có gây chóng mặt không? Mối liên hệ như thế nào?

Trong hầu hết các trường hợp, chóng mặt không được xem là triệu chứng chính của bệnh trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể xuất hiện ở một số người bệnh GERD. Mối liên hệ này thường là gián tiếp, phát sinh từ các triệu chứng hoặc biến chứng khác của trào ngược.

Nghiên cứu cho thấy có sự tương quan nhất định, ví dụ, những người thường xuyên bị đau đầu hoặc migraine (chứng đau nửa đầu – có thể kèm chóng mặt) cũng có tỷ lệ mắc các triệu chứng trào ngược cao hơn. Điều này gợi ý về một sự kết nối phức tạp hơn là chỉ đơn thuần trào ngược trực tiếp gây chóng mặt.

Vậy, cụ thể thì tại sao trào ngược dạ dày lại có thể dẫn đến cảm giác khó chịu này?

Trào ngược dạ dày có gây chóng mặt không? Nguyên nhân do đâu?

II. Tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt? Các nguyên nhân có thể

Dù nguyên nhân là gì, nếu tình trạng chóng mặt xảy ra thường xuyên và bạn nghi ngờ liên quan đến trào ngược dạ dày, việc thăm khám bác sĩ là rất quan trọng để có chẩn đoán chính xác.

1. Nguyên nhân phổ biến

Có nhiều yếu tố và cơ chế được cho là góp phần gây ra chóng mặt ở người bị trào ngược dạ dày. Một số nguyên nhân phổ biến và được chấp nhận rộng rãi hơn bao gồm:

1. Trào ngược dạ dày gây khó thở hoặc nghẹt thở: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản và đôi khi vào đường hô hấp có thể gây kích ứng, viêm, dẫn đến cảm giác khó thở hoặc nghẹt thở, đặc biệt khi nằm. Tình trạng thiếu oxy tạm thời này là một nguyên nhân trực tiếp có thể gây ra chóng mặt và mệt mỏi.

2. Mệt mỏi và suy nhược: Việc cơ thể phải liên tục đối phó với các triệu chứng khó chịu của GERD như đau tức ngực, buồn nôn, khó tiêu, đặc biệt là gián đoạn giấc ngủ vào ban đêm, có thể dẫn đến tình trạng mệt mỏi kéo dài. Sự suy nhược này làm giảm năng lượng và có thể biểu hiện thành cảm giác chóng mặt, choáng váng.

3. Căng thẳng và lo âu: Trào ngược dạ dày và căng thẳng thường có mối quan hệ hai chiều. Bản thân triệu chứng GERD có thể gây lo lắng, và ngược lại, căng thẳng lại làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược. Căng thẳng là một nguyên nhân phổ biến gây ra chóng mặt.

4. Buồn nôn và ảnh hưởng huyết áp: Cảm giác buồn nôn dữ dội do trào ngược đôi khi có thể ảnh hưởng đến huyết áp tạm thời, góp phần gây ra cảm giác chóng mặt.

5. Vấn đề tiêu hóa và thiếu hụt dinh dưỡng: Quá trình tiêu hóa kém hiệu quả do trào ngược kéo dài, cùng với cảm giác chán ăn do đắng miệng hoặc khó chịu, có thể dẫn đến thiếu hụt một số vi chất dinh dưỡng cần thiết, gây mệt mỏi và chóng mặt.

Trào ngược dạ dày gây khó thở hoặc nghẹt thở là một trong những nguyên nhân phổ biến

2. Nguyên nhân ít phổ biến hơn

Bên cạnh các nguyên nhân kể trên, một số giả thuyết và cơ chế ít phổ biến hơn cũng được đề cập trong các nghiên cứu, mặc dù cần thêm bằng chứng để khẳng định chắc chắn:

• Liên quan đến Hệ thần kinh tự chủ (ANS) (1) và Trục não-ruột: Trục não-ruột là con đường giao tiếp hai chiều giữa hệ tiêu hóa và não bộ. Nghiên cứu gợi ý rằng rối loạn chức năng hệ thần kinh tự chủ (hệ thống kiểm soát các chức năng tự động như tiêu hóa, nhịp tim) có thể là mắt xích liên quan giữa các rối loạn tiêu hóa như GERD và các triệu chứng thần kinh như đau đầu, chóng mặt. Suy giảm chức năng hệ phó giao cảm (một phần của ANS) cũng được ghi nhận ở người bệnh GERD.

• Liên quan đến Hội chứng nhịp tim nhanh tư thế (POTS): Đây là tình trạng nhịp tim tăng nhanh bất thường khi thay đổi từ tư thế nằm/ngồi sang đứng, gây giảm lưu lượng máu lên não và dẫn đến chóng mặt. Một số nghiên cứu cho thấy hội chứng nhịp tim nhanh tư thế có thể đi kèm hoặc làm tăng nhạy cảm với các vấn đề tiêu hóa, bao gồm cả trào ngược dạ dày.

• Giả thuyết về ống Eustachian (Vòi nhĩ): Một giả thuyết cho rằng axit dạ dày có thể trào lên đủ cao đến vùng hầu họng và đi vào ống Eustachian (nối họng với tai giữa). Sự kích thích này có thể ảnh hưởng đến tai trong – cơ quan giữ thăng bằng – và gây ra chóng mặt (vertigo). Tuy nhiên, cần nhấn mạnh đây vẫn chỉ là giả thuyết và chưa có bằng chứng khoa học vững chắc.

• Vai trò của Glutamate: Một số nghiên cứu sơ bộ năm 2020 đề cập đến khả năng liên quan giữa sự mất cân bằng hoặc vấn đề trong dẫn truyền Glutamate (một chất dẫn truyền thần kinh) với cả GERD và chứng đau đầu Migraine (thường kèm chóng mặt).

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI), có thể gây tác dụng phụ là đau đầu ở một số người, và đôi khi cảm giác chóng mặt có thể đi kèm.

Một số loại thuốc ức chế bơm proton (PPI) có thể gây tác dụng phụ là đau đầu

III. Làm gì để giảm chóng mặt khi bị trào ngược dạ dày?

Để kiểm soát và giảm bớt tình trạng chóng mặt liên quan đến trào ngược dạ dày, phương pháp chính là điều trị và quản lý tốt bệnh GERD nền. Dưới đây là các biện pháp bạn có thể áp dụng:

1. Thay đổi chế độ ăn uống khoa học

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn 5-6 bữa nhỏ thay vì 3 bữa lớn để giảm áp lực lên dạ dày.
• Tránh ăn quá no, ăn chậm, nhai kỹ: Giúp dạ dày tiêu hóa dễ dàng hơn.
• Hạn chế thực phẩm kích thích trào ngược: Giảm hoặc loại bỏ thức ăn cay, nóng, chua, nhiều dầu mỡ, chocolate, bạc hà, cà phê, rượu bia, đồ uống có ga.
• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa: Cơm trắng, bánh mì, bột yến mạch, rau củ luộc/hấp, thịt nạc, cá.
• Bổ sung thực phẩm hỗ trợ: Một số thực phẩm giàu magie, sắt (có trong rau lá xanh đậm, các loại hạt, thịt nạc) có thể hỗ trợ giảm mệt mỏi, chóng mặt do thiếu chất. Trái cây ít axit như chuối, dưa hấu, lê cũng là lựa chọn tốt.

2. Điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt

• Tránh nằm ngay sau khi ăn: Đợi ít nhất 2-3 tiếng sau bữa ăn cuối cùng trước khi đi ngủ hoặc nằm nghỉ.
• Nâng cao đầu giường khi ngủ: Kê cao đầu giường khoảng 15-20cm giúp trọng lực ngăn axit trào ngược.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực ổ bụng, dễ gây trào ngược. Giảm cân nếu cần thiết.
• Giảm căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu, tập thể dục nhẹ nhàng.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc làm giãn cơ thắt thực quản dưới, tăng nguy cơ trào ngược.
• Uống đủ nước: Giữ cơ thể đủ nước giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, nhưng tránh uống quá nhiều nước trong hoặc ngay sau bữa ăn.

3. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

• Thuốc kháng axit (Antacids): Ví dụ như Yumangel (chứa Almagate), giúp trung hòa axit nhanh chóng, giảm triệu chứng ợ nóng, khó chịu tức thời. Thành phần chính của Yumangel là Almagate có tác dụng trung hòa acid dạ dày dư nhanh nên làm thuyên giảm các triệu chứng ợ nóng, ợ hơi, buồn nôn… của bệnh trào ngược dạ dày nhanh chóng chỉ sau 5-10 phút sử dụng. Thuốc Yumangel ở dạng hỗn dịch, tạo ra lớp màng tương tự như lớp chất nhầy trên bề mặt niêm mạc, giúp bảo vệ dạ dày khỏi các tác nhân gây hại.
• Thuốc kháng thụ thể H2 (H2 blockers): Giảm tiết axit dạ dày.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPIs): Giảm tiết axit mạnh mẽ, thường dùng cho trường hợp nặng hơn.

Lưu ý: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là dùng dài hạn, để tránh tác dụng phụ không mong muốn (như đau đầu có thể gặp ở một số người dùng PPI).

Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào

4. Thăm khám bác sĩ định kỳ

• Nếu tình trạng chóng mặt và trào ngược không cải thiện dù đã áp dụng các biện pháp trên, hãy đi khám bác sĩ.
• Bác sĩ sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân gây chóng mặt (có thể không chỉ do trào ngược) và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Cần loại trừ các vấn đề sức khỏe khác cũng gây chóng mặt như bệnh về tai trong, huyết áp, tim mạch, thiếu máu…

IV. Các vấn đề sức khỏe khác có thể đi kèm chóng mặt do trào ngược

Ngoài chóng mặt, người bệnh GERD còn có thể gặp các triệu chứng hoặc vấn đề sức khỏe khác liên quan, bao gồm:

• Đau đầu: Như đã đề cập, có mối liên hệ giữa GERD và đau đầu/migraine.
• Mệt mỏi: Do triệu chứng gây khó chịu, gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng dinh dưỡng, do đó trào ngược dạ dày gây mệt mỏi cho người bệnh.
• Buồn nôn, nôn: Là triệu chứng phổ biến của trào ngược, có thể làm tăng cảm giác khó chịu và chóng mặt.
• Viêm họng, ho mãn tính, khàn giọng: Do axit tiếp xúc với đường hô hấp trên.
• Sốt nhẹ (hiếm gặp): Có thể xảy ra nếu axit gây viêm nhiễm đáng kể ở vùng họng hoặc đường hô hấp.

Kết luận

Vậy, trào ngược dạ dày có gây chóng mặt không? Việc nhận biết mối liên hệ này và áp dụng các biện pháp điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả thông qua thay đổi chế độ ăn uống, lối sống và dùng thuốc khi cần thiết là rất quan trọng để cải thiện triệu chứng chóng mặt và nâng cao sức khỏe tổng thể. Đừng ngần ngại thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và tư vấn điều trị phù hợp nhất.

*Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho tư vấn y tế chuyên môn. Việc tự ý điều trị hoặc chậm trễ trong việc khám chữa bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm:

• Trào ngược dạ dày gây viêm lưỡi không
• Trào ngược dạ dày gây đau đầu