Trong điều trị trào ngược dạ dày, thuốc được xem là giải pháp cần thiết nhằm kiểm soát triệu chứng. Tuy vậy, thuốc cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Bài viết này, Yumangel sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về tác dụng phụ khi uống thuốc trào ngược dạ dày. Từ đó giúp người bệnh cách nhìn nhận và sử dụng đúng đắn.
Mục lục
I. Các loại thuốc thường dùng trong điều trị trào ngược dạ dày
Ngày nay, trào ngược dạ dày thực quản là căn bệnh khá phổ biến, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sức khỏe. Ở giai đoạn mới khởi phát, bác sĩ thường ưu tiên hướng dẫn người bệnh thay đổi lối sống và uống thuốc tại nhà. Một số loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày phổ biến như:
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole…
- Thuốc điều hòa nhu động tiêu hóa: Domperidone, Metoclopramide, Sulpiride…
- Thuốc làm tăng trương lực cơ thắt thực quản dưới: Metoclopramide, Cisapride…
- Thuốc trung hòa acid dạ dày (antacid): Maalox, Gastropulgite, Yumangel…
- Thuốc tạo lớp màng ngăn acid: Axit Alginic, Dimeticol…
Việc sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày cần được bác sĩ cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe của từng người. Dù mang lại hiệu quả, nhưng bất kỳ loại thuốc nào cũng tiềm ẩn nguy cơ gây tác dụng phụ. Đặc biệt, nếu dùng sai cách hoặc lạm dụng, những tác dụng phụ này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
II. Tác dụng phụ khi uống thuốc trào ngược dạ dày là gì?
Giống như nhiều loại thuốc khác, thuốc trào ngược dạ dày có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Mức độ tác dụng phụ tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng, liều lượng, thời gian điều trị và tình trạng sức khỏe của từng người.
Dưới đây là những tác dụng phụ khi uống thuốc trào ngược dạ dày được phân tích theo nhóm thuốc:
1. Thuốc ức chế bơm proton
Đây là nhóm thuốc được kê đơn phổ biến nhất trong điều trị trào ngược dạ dày. Dù hiệu quả cao, PPI có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn, đặc biệt khi dùng dài ngày.
- Tác dụng phụ thường gặp: đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi.
- Tác dụng phụ khi dùng lâu dài:
- Giảm hấp thu canxi, magie, vitamin B12: loãng xương, thiếu máu.
- Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
- Có thể gây suy thận mạn tính hoặc bệnh thận kẽ nếu sử dụng kéo dài không kiểm soát.
Nếu bạn phải dùng PPI lâu dài, hãy trao đổi với bác sĩ về việc bổ sung khoáng chất, vitamin và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
2. Thuốc kháng histamin H2
Nhóm thuốc này có tác dụng giảm tiết acid dạ dày nhưng ít mạnh hơn PPI. Tuy vậy, chúng vẫn có thể gây tác dụng phụ, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền.
- Tác dụng phụ thường gặp: đau đầu, chóng mặt, táo bón hoặc tiêu chảy.
- Tác dụng phụ hiếm gặp: rối loạn nhịp tim, lú lẫn, ảo giác (đặc biệt ở bệnh nhân lớn tuổi hoặc suy gan, thận).
Nếu bạn gặp tình trạng rối loạn ý thức hoặc nhịp tim bất thường, cần dừng thuốc và đến cơ sở y tế ngay.
3. Thuốc kháng acid
Đây là nhóm thuốc thường được dùng để giảm nhanh triệu chứng ợ nóng, khó tiêu. Tuy nhiên, khi lạm dụng có thể gây mất cân bằng điện giải.
- Tác dụng phụ tùy thành phần:
- Thuốc chứa magie: dễ gây tiêu chảy.
- Thuốc chứa nhôm: dễ gây táo bón.
- Thuốc chứa canxi: có thể gây sỏi thận hoặc tăng canxi máu nếu dùng nhiều.
Không nên lạm dụng thuốc kháng acid lâu dài. Người bệnh cần dùng đúng liều và kết hợp chế độ ăn uống khoa học để cải thiện tình trạng bệnh.
4. Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày
Nhóm thuốc này tạo lớp màng bao phủ, bảo vệ niêm mạc khỏi acid. Dù khá an toàn, một số người vẫn có thể gặp tác dụng phụ.
- Tác dụng phụ thường gặp: táo bón, buồn nôn, miệng có vị kim loại.
- Nguy cơ hiếm gặp: tích lũy nhôm ở người bệnh thận mạn, gây ngộ độc.
Nếu bạn có bệnh thận, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
5. Một số tác dụng phụ toàn thân khác cần lưu ý
Ngoài các phản ứng đặc trưng cho từng nhóm thuốc, một số người bệnh có thể gặp phải tác dụng phụ chung như:
- Phát ban, ngứa, nổi mề đay do dị ứng thuốc.
- Mệt mỏi, chán ăn, thay đổi vị giác.
- Rối loạn tiêu hóa kéo dài, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Các tác dụng phụ khi uống thuốc trào ngược dạ dày có thể từ nhẹ (nhức đầu, buồn nôn, tiêu chảy) đến nặng (thiếu hụt vitamin, loãng xương, suy thận, rối loạn nhịp tim). Vì vậy, bạn cần sử dụng thuốc đúng chỉ định, theo dõi phản ứng cơ thể và trao đổi kịp thời với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
III. Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc trào ngược dạ dày?
Thuốc trào ngược dạ dày giúp kiểm soát triệu chứng như ợ nóng, ợ chua, đau rát thượng vị và ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và hạn chế rủi ro, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây:
1. Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ
Không tự ý mua hoặc thay đổi thuốc khi chưa được hướng dẫn. Mỗi loại thuốc (ức chế bơm proton, kháng histamin H2, thuốc kháng acid…) đều có cơ chế và thời gian tác dụng khác nhau.
- Uống đúng liều, đúng thời gian theo toa.
- Không tự ý ngưng thuốc khi thấy triệu chứng giảm, vì bệnh dễ tái phát.
2. Chú ý thời điểm uống thuốc
Thời điểm sử dụng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): nên uống trước bữa ăn 30–60 phút.
- Thuốc kháng acid: có thể uống khi xuất hiện triệu chứng, nhưng tránh uống cùng lúc với thuốc khác để không làm giảm hấp thu.
3. Theo dõi tác dụng phụ
Mỗi người có thể gặp phản ứng khác nhau khi dùng thuốc. Vì vậy, hãy quan sát cơ thể và báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện:
- Tiêu chảy kéo dài, đau bụng dữ dội.
- Buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi bất thường.
- Dấu hiệu dị ứng: nổi mẩn, khó thở, sưng môi hoặc lưỡi.
4. Tránh lạm dụng thuốc
Thuốc chỉ giúp kiểm soát triệu chứng tạm thời, không điều trị triệt để nguyên nhân. Nếu lạm dụng lâu dài, bạn có thể đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe:
- Giảm hấp thu canxi, magie, vitamin B12, do đó tăng nguy cơ loãng xương, thiếu máu.
- Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, đặc biệt với PPI.
- Bệnh dễ phụ thuộc vào thuốc, khó kiểm soát nếu ngưng đột ngột.
5. Kết hợp với thay đổi lối sống
Muốn kiểm soát bệnh trào ngược hiệu quả, chỉ dùng thuốc là chưa đủ. Bạn cần điều chỉnh chế độ sinh hoạt để hỗ trợ quá trình điều trị:
- Ăn uống điều độ, tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, cà phê, rượu bia.
- Không nằm ngay sau khi ăn, nên kê cao gối khi ngủ để hạn chế trào ngược.
- Duy trì cân nặng hợp lý, tập luyện nhẹ nhàng và giảm căng thẳng.
Thuốc trào ngược dạ dày chỉ thực sự phát huy tác dụng khi được dùng đúng cách và kết hợp với lối sống lành mạnh. Vì vậy, hãy tuân thủ chỉ định của bác sĩ, theo dõi phản ứng cơ thể và chủ động điều chỉnh thói quen hằng ngày để bệnh được kiểm soát lâu dài.
IV. Một số câu hỏi thường gặp
1. Uống thuốc dạ dày bao lâu thì khỏi?
Thời gian khỏi bệnh khi uống thuốc dạ dày phụ thuộc vào mức độ tổn thương, nguyên nhân và khả năng đáp ứng thuốc của từng người. Một số trường hợp nhẹ có thể cải thiện nhanh, nhưng bệnh mạn tính hay loét dạ dày thường cần điều trị dài ngày.
- Với viêm dạ dày nhẹ, nếu tuân thủ đúng chỉ định, bạn có thể cải thiện triệu chứng sau 2 – 4 tuần.
- Với loét dạ dày – tá tràng hoặc trào ngược thực quản, thời gian điều trị thường kéo dài 4 – 8 tuần, thậm chí lâu hơn.
Bạn không nên tự ý ngưng thuốc khi thấy đỡ, bởi bệnh rất dễ tái phát và nặng hơn.
2. Uống thuốc dạ dày có hại gan không?
Nhiều người lo lắng việc uống thuốc dạ dày lâu ngày sẽ làm tổn hại gan. Trên thực tế, một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng gan, nhưng không phải tất cả.
- Nhóm thuốc NSAIDs (kháng viêm, giảm đau) nếu lạm dụng có thể gây độc cho gan.
- Các thuốc phổ biến như ức chế bơm proton (PPI) hoặc kháng histamin H2 hiếm khi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan nếu dùng đúng liều.
Nếu bạn có tiền sử bệnh gan, hãy thông báo với bác sĩ để được lựa chọn loại thuốc phù hợp và theo dõi chặt chẽ hơn.
3. Uống thuốc dạ dày bị tiêu chảy có nguy hiểm không?
Trong quá trình điều trị, có người gặp tình trạng tiêu chảy sau khi dùng thuốc dạ dày, đặc biệt ở nhóm PPI. Nguyên nhân là do thuốc làm thay đổi môi trường acid trong dạ dày, từ đó ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột.
- Nếu tiêu chảy ở mức độ nhẹ, thường sẽ tự hết sau vài ngày mà không để lại hậu quả nghiêm trọng.
- Nếu tiêu chảy kéo dài, kèm đau bụng dữ dội, mất nước hoặc có máu trong phân, bạn cần ngưng thuốc và đi khám ngay.
Trong một số trường hợp hiếm, việc dùng PPI lâu dài có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn Clostridium difficile, cần được bác sĩ xử lý kịp thời.
4. Uống thuốc dạ dày nhiều có sao không?
Không ít người nghĩ rằng uống nhiều thuốc sẽ giúp bệnh nhanh khỏi hơn, nhưng thực tế việc lạm dụng thuốc dạ dày lại gây ra nhiều hệ lụy.
- Dùng thuốc lâu dài có thể làm giảm hấp thu vitamin B12, magie, canxi, làm tăng nguy cơ loãng xương hoặc thiếu máu.
- Việc quá phụ thuộc vào thuốc khiến bệnh dễ tái phát khi ngừng.
- Thuốc chỉ hỗ trợ kiểm soát triệu chứng, chứ không thay thế cho chế độ sống lành mạnh.
Do đó, bạn nên dùng thuốc theo đúng chỉ định, đồng thời kết hợp với ăn uống khoa học, hạn chế rượu bia, kiểm soát stress để cải thiện bệnh bền vững.
Hiểu rõ tác dụng phụ khi uống thuốc trào ngược dạ dày là cách để người bệnh chủ động hơn trong điều trị và giảm thiểu rủi ro không đáng có. Việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ, kết hợp chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh sẽ giúp tối ưu hiệu quả điều trị và bảo vệ sức khỏe của bạn lâu dài.
Dược sĩ Nguyễn Thị Thu – Tốt nghiệp chuyên ngành Quản lý và cung ứng thuốc – Cao đẳng dược TW Hải Dương với 6 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực trình dược, đã thực tập, công tác tại nhiều nhà thuốc khác nhau.
