Nhiều bệnh nhân bị đau dạ dày thường cảm thấy lo lắng khi xuất hiện các triệu chứng như tim đập nhanh, khó thở, hay tức ngực. Từ đó đặt ra câu hỏi: bệnh dạ dày có ảnh hưởng đến tim không? Câu trả lời là CÓ. Dù không trực tiếp gây ra bệnh lý tim mạch, nhưng các vấn đề về dạ dày – đặc biệt là trào ngược dạ dày thực quản (GERD) – hoàn toàn có thể gây ra các triệu chứng ở tim thông qua một “cầu nối” quan trọng là dây thần kinh phế vị.
Bài viết này Yumangel sẽ giải thích rõ cơ chế, cách phân biệt, điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Mục lục
I. Bệnh dạ dày có ảnh hưởng đến tim không?
Có, bệnh dạ dày ảnh hưởng gián tiếp đến tim chủ yếu thông qua dây thần kinh phế vị và các phản xạ thần kinh.
Mặc dù là hai cơ quan riêng biệt, dạ dày và tim có chung một đường dẫn truyền thần kinh quan trọng là dây thần kinh phế vị (Vagus Nerve). Đây là dây thần kinh dài nhất của hệ thần kinh tự chủ, chi phối hoạt động của hầu hết các cơ quan nội tạng, bao gồm nhịp tim và hoạt động tiêu hóa.
Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, nó kích thích các đầu mút của dây thần kinh phế vị tại đây. Tín hiệu kích thích này dẫn đến hai hậu quả chính:
-
Gây rối loạn nhịp tim: Tín hiệu thần kinh bất thường làm rối loạn cơ chế điều hòa nhịp tim tự nhiên, dẫn đến các biểu hiện như tim đập nhanh, đánh trống ngực, hồi hộp hoặc thậm chí là giảm nhịp tim.
-
Tạo ra cơn đau ngực không do tim (Non-cardiac chest pain): Cơn đau nóng rát do axit ở thực quản có vị trí ngay sau xương ức, rất gần với tim. Điều này tạo ra cảm giác đau tức ngực, khiến nhiều người lầm tưởng mình đang gặp vấn đề về tim mạch.
Chính vì vậy, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) được xem là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các triệu chứng tim mạch “giả”.
Bệnh dạ dày có ảnh hưởng đến tim không? Câu trả lời là có
III. Chẩn đoán: Làm sao để phân biệt đau ngực do dạ dày và do tim?
Đây là bước quan trọng nhất để tránh chẩn đoán sai và điều trị không hiệu quả. Việc phân biệt dựa trên khai thác triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết.
1. Phân biệt triệu chứng lâm sàng
Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn mô tả chi tiết cơn đau và các triệu chứng đi kèm. Dưới đây là bảng so sánh giúp bạn nhận biết sự khác biệt cơ bản:
Bảng so sánh trực quan các triệu chứng đau ngực do tim và do dạ dày
| Tiêu chí | Đau ngực do trào ngược dạ dày | Đau ngực do bệnh tim (Điển hình: Đau thắt ngực) |
| Cảm giác | Nóng rát, âm ỉ, châm chích. | Đè nặng, bóp nghẹt, thắt chặt. |
| Vị trí | Sau xương ức, có thể lan lên cổ họng. | Sau xương ức, thường lan lên vai, cánh tay trái, cổ, hàm. |
| Thời điểm | Sau khi ăn no, khi nằm xuống, cúi gập người. | Khi gắng sức, xúc động mạnh. |
| Yếu tố giảm đau | Giảm khi dùng thuốc kháng axit, ợ hơi được. | Giảm khi nghỉ ngơi, dùng thuốc giãn mạch vành. |
| Triệu chứng kèm | Ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, đầy bụng. | Khó thở, vã mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn. |
2. Các xét nghiệm cần thiết
Để có chẩn đoán xác định, bác sĩ sẽ chỉ định:
-
Điện tâm đồ (ECG) và Siêu âm tim: Đây là các xét nghiệm đầu tay để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm tại tim như rối loạn nhịp tim thực thể, thiếu máu cơ tim.
-
Nội soi dạ dày: Nếu kết quả tim mạch bình thường, đây là tiêu chuẩn vàng để xác định tình trạng trào ngược. Nội soi giúp đánh giá mức độ viêm thực quản và kiểm tra các biến chứng như hẹp thực quản hay Barrett thực quản (tình trạng tiền ung thư do trào ngược mạn tính).
IV. Điều trị rối loạn nhịp tim do bệnh dạ dày
Nguyên tắc điều trị là “điều trị tận gốc vấn đề dạ dày để giải quyết triệu chứng ở tim”.
1. Kiểm soát triệt để bệnh dạ dày
Đây là ưu tiên hàng đầu và nền tảng của quá trình điều trị.
-
Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn: Tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc ăn uống khoa học (chia nhỏ bữa, không ăn khuya, tránh thực phẩm kích thích) và thay đổi lối sống (giảm cân, bỏ thuốc lá, nâng cao đầu giường khi ngủ hoặc cân nhắc dùng gối chống trào ngược dạ dày).
-
Sử dụng thuốc theo chỉ định: Bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc như thuốc ức chế bơm proton (PPIs), thuốc kháng H2, hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc để kiểm soát axit và chữa lành tổn thương ở thực quản, dạ dày.
Sử dụng thuốc theo chỉ định để kiểm soát triệt để bệnh dạ dày
2. Hỗ trợ điều hòa nhịp tim
-
Tập hít thở sâu, thiền, yoga: Các kỹ thuật này giúp làm dịu hệ thần kinh tự chủ, qua đó ổn định nhịp tim một cách tự nhiên và giảm căng thẳng.
-
Sử dụng thuốc điều nhịp (nếu cần): Trong trường hợp các triệu chứng rối loạn nhịp nghiêm trọng, bác sĩ tim mạch có thể chỉ định thuốc điều hòa nhịp tim. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế và không giải quyết được gốc rễ vấn đề.
3. Theo dõi và tái khám định kỳ
Việc tái khám định kỳ với cả bác sĩ tiêu hóa và tim mạch (nếu cần) là rất quan trọng để đảm bảo bệnh được kiểm soát hoàn toàn và không bỏ sót bất kỳ bệnh lý tiềm ẩn nào.
V. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả
Phòng ngừa bệnh dạ dày ảnh hưởng đến tim chính là chủ động xây dựng một lối sống lành mạnh.
-
Chế độ ăn uống khoa học: Ăn đúng giờ, không ăn quá no, hạn chế tối đa thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, đồ chua và các chất kích thích như cà phê, rượu bia.
-
Lối sống năng động: Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn (tránh tập ngay sau ăn), không hút thuốc, và mặc quần áo rộng rãi.
-
Quản lý căng thẳng: Dành thời gian thư giãn, ngủ đủ giấc, và thực hành các bài tập hít thở để giữ cho tinh thần thoải mái.
-
Thăm khám sức khỏe định kỳ: Đừng chủ quan với các triệu chứng. Việc khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề và điều trị kịp thời trước khi chúng gây ra ảnh hưởng chéo lên các cơ quan khác.
Phòng ngừa bệnh dạ dày bằng chế độ ăn uống khoa học
Bệnh dạ dày hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến tim một cách gián tiếp nhưng lại gây ra những triệu chứng rất đáng lo ngại. Hiểu rõ mối liên hệ này giúp chúng ta không chủ quan, tránh được những nhầm lẫn đáng tiếc và tìm đến đúng chuyên khoa để điều trị. Chăm sóc tốt cho hệ tiêu hóa cũng chính là bạn đang góp phần bảo vệ sức khỏe trái tim của mình.
*Lưu ý: Nội dung trong bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và kiến thức tham khảo, tuyệt đối không thể thay thế cho việc chẩn đoán, tư vấn và điều trị trực tiếp từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế có chuyên môn.
Đọc thêm:
Dược sĩ Nguyễn Thị Thu – Tốt nghiệp chuyên ngành Quản lý và cung ứng thuốc – Cao đẳng dược TW Hải Dương với 6 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực trình dược, đã thực tập, công tác tại nhiều nhà thuốc khác nhau.
