Bệnh chàm hậu môn là gì? Nguy hiểm không? Biểu hiện và chữa trị

Chàm hậu môn không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu, đau đớn mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết sớm dấu hiệu bị chàm hậu môn và cách phòng tránh bệnh hiệu quả. 

I – Chàm hậu môn là gì? 

Hình ảnh chàm hậu môn. 

Chàm hậu môn, còn được gọi là eczema hậu môn, là một tình trạng viêm da xảy ra trong khu vực hậu môn và xung quanh. Nó có thể là do nhiều nguyên nhân, bao gồm dị ứng, kích ứng hóa chất, vi khuẩn, nấm, tác động cơ học và các vấn đề về da liễu.

Triệu chứng của chàm hậu môn thường bao gồm:

• Ngứa: Một cảm giác ngứa khó chịu trong khu vực hậu môn và xung quanh.
• Đỏ và sưng: Da xung quanh hậu môn có thể trở nên đỏ, sưng và có thể xuất hiện một số vết sưng nhỏ.
• Khô và bong tróc: Da có thể trở nên khô và bắt đầu bong tróc hoặc có vảy.
• Đau và khó chịu: Một số người có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu trong khu vực bị ảnh hưởng.

Chàm hậu môn được phân thành 4 thể khác nhau gồm:

• Viêm da dị ứng: Còn gọi là viêm da cơ địa, là tình trạng phản ứng viêm xảy ra tại vùng da có sự tiếp xúc với một chất mà hệ thống miễn dịch nhận ra nó như một tác nhân lạ. Đây là một loại chàm hậu môn có thể gây ngứa, đỏ, sưng và kích ứng da hậu môn.
• Viêm da tiếp xúc: Là phản ứng cục bộ tại vùng da đã tiếp xúc với các chất có nguy cơ gây dị ứng. Thể này thường xảy ra khi da hậu môn tiếp xúc với các chất như hóa chất trong mỹ phẩm, chất tẩy rửa, chất tạo màu, hoặc dầu mỡ trong quần áo. Triệu chứng có thể bao gồm ngứa, đỏ, sưng và phát ban.
• Viêm da thần kinh: Vùng da hậu môn bị viêm xuất hiện các mảng lớn bị liken hóa, có vảy, dày, thường thấy trên đầu, cổ tay, cánh tay, cẳng chân. Thể này gây ra ngứa, khô da và có thể làm mất đi tính mềm mại của da.
• Chàm đồng tiền: Xuất hiện các đốm tròn tương tự như hình đồng xu trên da, đóng vảy cứng và gây ngứa. Chàm đồng tiền thường xảy ra ở vùng hậu môn và có thể lan rộng đến các khu vực khác trên cơ thể.

II – Dấu hiệu của bệnh chàm hậu môn 

Bệnh chàm hậu môn thường trải qua 2 giai đoạn là cấp tính và mãn tĩnh với các dấu hiệu khác biệt. Cụ thể:

1. Giai đoạn cấp tính

Các biểu hiện của chàm hậu môn ở giai đoạn cấp tính gồm:

• Nổi ban đỏ kèm theo mụn nước ở vùng da hậu môn.
• Sưng tấy, ngứa ngáy.
• Khi tổn thương lan rộng sẽ xuất hiện các túi mụn chứa mủ.
• Dễ bị nhiễm trùng, viêm hạch bạch huyết, sưng đau vùng bẹn.
• Dễ trầy xước, vỡ mụn nước khi đi hoặc vận động mạnh.
• Dịch chảy ra có mùi khó chịu. 

2. Giai đoạn mãn tĩnh

Nổi ban đỏ kèm theo mụn nước ở vùng da hậu môn. 

Các biểu hiện của chàm hậu môn khi bước vào giai đoạn mãn tĩnh gồm có:

• Da khô, dày và phù nề hơn.
• Vùng da hậu môn bị tổn thương chuyển sang xám hoặc nâu đỏ.
• Da mất đàn hồi.
• Đau đớn khi đi đại tiện.
• Có thể có máu trong phân.
• Vùng da hậu môn nứt nẻ, tiết nhiều dịch mủ.
• Hậu môn thường xuyên ẩm ướt.

III – Nguyên nhân gây bệnh chàm hậu môn

Mắc bệnh trĩ cũng làm tăng nguy cơ bị chàm hậu môn. 

Nguyên nhân chính xác gây bệnh chàm hậu môn hiện vẫn chưa được tìm ra, nhưng thường có liên quan tới hệ miễn dịch và di truyền. Bên cạnh đó, một số yếu tố dưới đây còn được xem là làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh:

• Dị ứng: Phản ứng dị ứng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây chàm hậu môn. Đây có thể là dị ứng với các chất như mỹ phẩm, dầu mỡ, dược phẩm, chất tẩy rửa, các chất hóa học khác, hoặc dị ứng thức ăn.
• Tiếp xúc với chất kích thích: Sự tiếp xúc với chất kích thích như hóa chất trong mỹ phẩm, xà phòng, giấy vệ sinh có chứa hương liệu hoặc chất tạo màu có thể gây kích ứng da hậu môn và dẫn đến chàm hậu môn.
• Nhiễm trùng: Vi khuẩn, nấm hoặc vi khuẩn tác động có thể gây viêm nhiễm và dẫn đến chàm hậu môn.
• Tác động cơ học: Sử dụng giấy vệ sinh mạnh hoặc chà mạnh khu vực hậu môn có thể gây kích ứng da và gây ra chàm hậu môn.
• Bệnh da liễu khác: Một số bệnh da liễu như viêm da cơ địa (eczema), bệnh lichen planus, bệnh mạn tính da tiếp xúc hoặc các bệnh da liễu khác có thể ảnh hưởng đến da hậu môn và gây chàm hậu môn.
• Yếu tố di truyền: Có một yếu tố di truyền trong việc phát triển chàm hậu môn. Nếu trong gia đình có người mắc chàm hậu môn, nguy cơ bị chàm hậu môn sẽ cao hơn.
• Tình trạng miễn dịch: Sự suy giảm chức năng miễn dịch cơ thể có thể làm cho da dễ bị kích ứng và gây chàm hậu môn.
• Dùng không đúng hoặc lạm dụng các loại thuốc, nhất là thuốc nhuận tràng gây tiêu chảy mãn tính, kích ứng, ngứa hậu môn, hậu quả là dẫn đến chàm hậu môn.
• Tiêu thụ quá nhiều các loại thực phẩm cay nóng như cafe, thuốc lá, bia, rượu, nước sốt,… gây kích thích hậu môn.
• Một số nguyên nhân khác như: ký sinh trùng tại đường ruột, tiêu hóa kém, rò hậu môn, trĩ, sa trực tràng, nứt kẽ – hậu mô  sẽ trực tiếp gây hiện tượng ngứa rát, mẩn ngứa và chàm hậu môn.

IV – Chàm hậu môn có nguy hiểm không?

Chàm hậu môn kéo dài tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư hậu môn. 

Bệnh chàm hậu môn nếu không được điều trị kịp thời không chỉ gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống mà còn khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Mụn nước vỡ ra và chảy dịch dễ để lại sẹo xấu.
• Mất ngủ, ngủ không sâu giấc do cảm giác ngứa ngáy.
• Chàm hậu môn lan rộng đến các vùng da khác trên cơ thể.
• Hệ tiêu hóa bị rối loạn.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, thậm chí là sốt cao.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về hậu môn trực tràng như rò hậu môn trực tràng, áp xe hậu môn.
• Có thể dẫn tới ung thư hậu môn.

Do đó, ngay khi có dấu hiệu bị chàm hậu môn, người bệnh cần đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín để thăm khám và điều trị trước khi bệnh trở nặng và xảy ra các biến chứng nguy hiểm.

V – Cách chữa chàm hậu môn hiệu quả 

Dưới đây là một số cách chữa chàm hậu môn hiệu quả, tùy theo mức độ nghiêm trọng của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp:

1. Thuốc Tây y

Một số loại thuốc Tây y được bác sĩ chỉ định trong điều trị chàm hậu môn gồm: 

• Thuốc giảm mẫn cảm, điều hòa miễn dịch: cyclosporine, methotrexate, mycophenolate mofetil.
• Thuốc kháng Histamin: Clorpheniramin, Promethazine, Cetirizin, Diphenhydramine, Fexofenadin với tác dụng giảm ngứa ngáy và khó chịu do chàm hậu môn gây ra.
• Thuốc chống viêm: Thường là các loại thuốc chứa corticoid, dùng ở cả hai dạng uống và bôi nhằm giảm phù nề, sưng viêm, ngứa ngáy.
• Thuốc tránh nhiễm trùng: Hay thuốc kháng sinh thường được dùng khi vùng da bị chàm hậu môn có dấu hiệu nhiễm trùng, bội nhiễm.

2. Phương pháp vật lý trị liệu

Ngoài dùng thuốc thì bác sĩ còn có thể chỉ định điều trị kết hợp phương pháp vật lý trị liệu như ngâm thuốc cục bộ; chiếu đèn hồng quang nhằm nâng cao hệ miễn dịch, rút ngắn thời gian điều trị.  

3. Liệu pháp ánh sáng

Phương pháp này sử dụng ánh sáng UVB chiếu lên vùng da hậu môn bị chàm để giảm viêm ngứa, tăng cường hệ thống chống vi khuẩn trong da và tăng tổng hợp vitamin D để cải thiện các triệu chứng bệnh.

Người bị chàm hậu môn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. 

Tuy nhiên, điều trị chàm hậu môn bằng liệu pháp ánh sáng tồn tại nhược điểm là làm tăng nguy cơ u ác tính, lão hóa da, gây buồn nôn, nhức đầu, đục thủy tinh thể…

VI – Biện pháp phòng tránh bệnh chàm hậu môn 

Để phòng tránh bệnh chàm hậu môn khởi phát hoặc tái phát trở lại, bạn cần đặc biệt lưu ý những vấn đề sau:

• Giữ vùng hậu môn sạch khô: Hãy vệ sinh vùng hậu môn và vùng xung quanh bằng nước ấm và xà phòng nhẹ. Sau đó, hãy lau khô kỹ vùng đó bằng khăn mềm hoặc giấy vệ sinh.
• Hạn chế sử dụng hóa chất mạnh: Tránh tiếp xúc với các chất kích thích như hóa chất trong mỹ phẩm, xà phòng, giấy vệ sinh có chứa hương liệu hoặc chất tạo màu. Chọn các sản phẩm lành mạnh và nhẹ nhàng cho da.
• Sử dụng giấy vệ sinh mềm và không mùi: Chọn loại giấy vệ sinh không chứa hương liệu hoặc chất tạo màu. Hạn chế sử dụng giấy vệ sinh mạnh và chà mạnh khu vực hậu môn.
• Đảm bảo vùng hậu môn thoáng khí: Để hạn chế ẩm ướt và tạo điều kiện tốt cho vùng hậu môn, hãy mặc quần áo thoáng khí và không gò bó. Nên sử dụng quần lót bằng chất liệu cotton để hỗ trợ thoáng khí tốt hơn.
• Tránh gây tổn thương vùng hậu môn: Hạn chế việc chà mạnh, cọ xát hoặc căng thẳng tại vùng hậu môn. Đặc biệt, tránh sử dụng giấy vệ sinh mạnh và hạn chế việc ngồi lâu trên bề mặt cứng.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Bổ sung chế độ ăn giàu chất xơ từ rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và nước uống đủ để duy trì tiêu hóa tốt. Chế độ ăn cân đối và giàu dinh dưỡng giúp duy trì sức khỏe chung và làn da khỏe mạnh.
• Tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng: Nếu bạn đã xác định được một số chất gây dị ứng cụ thể, hạn chế tiếp xúc với chúng và tránh sử dụng các sản phẩm chứa chất đó.
• Điều chỉnh thói quen vệ sinh: Sau khi đi vệ sinh, hãy lau vùng hậu môn từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn tiếp xúc với vùng kín.
• Điều trị các bệnh da liễu liên quan: Nếu bạn có các vấn đề da liễu khác như viêm da cơ địa hay bệnh lichen planus, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
• Thực hiện kiểm tra định kỳ: Điều quan trọng là thực hiện kiểm tra định kỳ với bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu để đánh giá và phát hiện sớm bất kỳ vấn đề da liễu nào liên quan đến vùng hậu môn.

Hậu môn là vùng tiếp xúc với các chất thải chứa yếu tố gây bệnh nên khi bị chàm rất dễ bị viêm nhiễm. Do đó, khi có dấu hiệu bị chàm hậu môn, bạn nên đi thăm khám và điều trị kịp thời để phòng tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm.