Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là gì? Nguy hiểm không?

Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là tình trạng tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm teo ở mức độ nhẹ nhất. Nhiễm trùng do vi khuẩn thường gây ra viêm teo dạ dày, nhưng nó cũng có thể là tình trạng tự miễn dịch. Các phương pháp điều trị bệnh khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, nhưng chế độ ăn uống và lối sống có thể cải thiện triển vọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét các triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày C1. 

I. Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là gì?

Viêm teo niêm mạc dạ dày (Atrophic gastritis/AG) là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm trong vài năm. Tình trạng viêm thường là hệ quả của nhiễm trùng do vi khuẩn H.pylori gây ra. Vi khuẩn phá vỡ hàng rào chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày của bạn khỏi nước ép có tính axit giúp tiêu hóa. Nhiễm trùng sẽ dần dần phá hủy các tế bào trong niêm mạc dạ dày nếu không được điều trị.

Trong một số trường hợp, viêm teo niêm mạc dạ dày xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào khỏe mạnh trong niêm mạc dạ dày. Điều này được gọi là viêm dạ dày teo tự miễn dịch.

Viêm teo niêm mạc dạ dày teo được phân thành loại C và O theo Kimura-Takemoto. Dựa trên vị trí của ranh giới teo và được chia thành C1, C2, C3, O1, O2 và O3 dựa trên độ mở rộng của chúng. Trong đó, C1 và C2 là nhẹ, C3-O1 là trung bình và O2-3 là niêm mạc teo nặng.

Theo đó, viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm teo ở mức độ nhẹ nhất. Lúc này, bờ teo niêm mạc đi ngang góc bờ cong nhỏ. Dấu hiệu teo niêm mạc chỉ có ở vùng hang vị.

Hình ảnh niêm mạc dạ dày bị viêm teo.

II. Nguyên nhân gây viêm teo niêm mạc dạ dày C1

Nguyên nhân gây viêm teo niêm mạc dạ dày C1 thường là do nhiễm vi khuẩn HP. Riêng với viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn, nguyên nhân là do kháng thể tấn công các tế bào dạ dày khỏe mạnh.

1. Do nhiễm vi khuẩn HP 

Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 thường do vi khuẩn H.pylori. Nhiễm trùng do vi khuẩn thường xảy ra nhất trong thời thơ ấu và trở nên trầm trọng hơn theo thời gian nếu không được điều trị.

Tiếp xúc trực tiếp với phân, chất nôn mửa hoặc nước bọt của người bị nhiễm bệnh có thể lây lan viêm teo niêm mạc dạ dày từ người này sang người khác. Nhiễm trùng viêm teo niêm dạ dày cũng có thể xảy ra do ăn thực phẩm hoặc nước uống bị nhiễm vi khuẩn.

Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 thường do vi khuẩn H.pylori.

2. Do kháng thể tấn công các tế bào dạ dày khỏe mạnh

Bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn phát triển khi cơ thể vô tình tạo ra các kháng thể tấn công các tế bào dạ dày khỏe mạnh. 

Kháng thể là các protein giúp cơ thể bạn nhận biết và chống lại nhiễm trùng. Chúng thường tấn công các chất có hại như vi khuẩn và virus. Tuy nhiên, kháng thể ở những người mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn nhắm mục tiêu nhằm vào các tế bào dạ dày chịu trách nhiệm sản xuất nước ép có tính axit giúp tiêu hóa.

Kháng thể cũng có thể tấn công một chất được gọi là yếu tố nội tại. Yếu tố nội tại là một loại protein do tế bào dạ dày tiết ra giúp hấp thụ vitamin B12. Việc thiếu yếu tố nội tại có thể gây ra một căn bệnh gọi là thiếu máu ác tính. Trong căn bệnh này, sự thiếu hụt B12 khiến cơ thể không thể tạo ra đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh.

Thiếu vitamin B12 cũng có thể dẫn đến thiếu máu ác tính gây tổn thương thần kinh  (bệnh thần kinh ngoại biên).

Bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn phát triển khi cơ thể vô tình tạo ra các kháng thể tấn công các tế bào dạ dày khỏe mạnh.

III. Triệu chứng của bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1

Triệu chứng viêm teo niêm mạc dạ dày C1 do nhiễm HP và viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn có sự khác biệt. Cụ thể:

1. Triệu chứng viêm teo niêm mạc dạ dày C1 do nhiễm HP

Nhiều trường hợp viêm teo niêm mạc dạ dày C1 không được chẩn đoán vì thường không có triệu chứng. Tuy nhiên, nếu nhiễm H.pylori, các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau bụng trên.
• Thiếu máu do thiếu sắt. 
• Mất cảm giác thèm ăn.
• Buồn nôn và nôn mửa.
• Loét dạ dày tá tràng.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.

Viêm teo niêm mạc dạ dày do vi khuẩn HP khiến người bệnh bị đau bụng trên, buồn nôn, nôn mửa, ăn không ngon…

2. Triệu chứng viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn 

Nếu viêm teo dạ dày tự miễn gây ra tình trạng thiếu vitamin B12, người bệnh có thể có các triệu chứng thiếu máu và tổn thương thần kinh. Các triệu chứng này bao gồm:

• Đau ngực.
• Chóng mặt, choáng váng và yếu sức.
• Tim đập nhanh.
• Lú lẫn, mê sảng.
• Buồn nôn và nôn.
• Da nhợt nhạt. 
• Mạch đập nhanh.
• Ù tai.
• Cảm giác ngứa ran và tê ở chân tay.
• Đứng không vững khi đi bộ.
• Rối loạn tâm thần.

Viêm teo dạ dày tự miễn khiến người bệnh đau ngực, chóng mặt và choáng váng.

IV. Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 nguy hiểm không?

Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là tình trạng bệnh ở giai đoạn nhẹ. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, tình trạng bệnh sẽ được kiểm soát tốt, hạn chế tiến triển nặng. 

Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu của viêm teo niêm mạc dạ dày, thường không có triệu chứng bất thường nào đối với cơ thể nên ít người phát hiện sớm. Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, viêm teo niêm mạc dạ dày C1 có thể tiến triển nghiêm trọng gây nhiều biến chứng nguy hiểm. 

Các biến chứng liên quan đến teo niêm mạc dạ dày thường có thể là:

• Thiếu axit dịch vị (mất sản xuất axit dẫn đến tăng gastrin máu).
• Thiếu máu hồng cầu to (yếu tố nội tại trong viêm dạ dày tự miễn).
• Thiếu máu do thiếu sắt mãn tính (do mất khả năng hấp thụ sắt).
• Loét tá tràng/dạ dày.
• Hẹp môn vị lành tính.
• Viêm dạ dày xuất huyết.
• Ung thư biểu mô dạ dày.
• Mô lympho liên quan đến niêm mạc (MALT).
• U carcinoid dạ dày (tăng sản tế bào ưa crôm ruột).

Viêm teo niêm mạc dạ dày mãn tính được coi là tổn thương tiền ung thư dạ dày, là loại ung thư phổ biến thứ năm trên toàn cầu và có tỷ lệ tử vong do ung thư cao thứ ba trên thế giới.

Viêm teo niêm mạc dạ dày không được điều trị có thể gây biến chứng viêm dạ dày xuất huyết, ung thư biểu mô dạ dày…

V. Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 được chẩn đoán như thế nào?

Chẩn đoán bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 thường bao gồm sự kết hợp giữa quan sát và xét nghiệm lâm sàng. 

1. Quan sát và khám sức khỏe

Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của người bệnh và tiến hành kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng đau dạ dày bằng cách ấn nhẹ vào một số vùng nhất định trên dạ dày của người bệnh.

Bác sĩ cũng sẽ tìm kiếm các dấu hiệu thiếu hụt B-12, chẳng hạn như xanh xao, mạch nhanh và suy giảm thần kinh.

2. Xét nghiệm máu 

Nếu bác sĩ nghi ngờ bị viêm teo dạ dày C1 hoặc viêm teo dạ dày C1 tự miễn, họ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ:

• Nồng độ pepsinogen thấp, một loại protein được sản xuất bởi tế bào dạ dày.
• Nồng độ gastrin cao, một loại hormone kích thích sản xuất axit dạ dày. 
• Mức B-12 thấp (đối với những người có thể mắc viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn).
• Kháng thể tấn công tế bào dạ dày và yếu tố nội tại (đối với những người có thể mắc viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn).

3. Nội soi sinh thiết 

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần thực hiện nội soi sinh thiết. Bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi vào dạ dày của người bệnh để lấy mẫu mô từ dạ dày để xét nghiệm các dấu hiệu của viêm teo dạ dày.

Mẫu mô dạ dày cũng có thể chỉ ra dấu hiệu nhiễm H.pylori và kiểm tra sự hiện diện của khối u thần kinh nội tiết nhỏ (NET).

Bác sĩ nội soi sinh thiết chẩn đoán viêm teo niêm mạc dạ dày.

VI. Phương pháp điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày C1

Một số người cần dùng thuốc, bổ sung vitamin B12 và/hoặc sắt suốt đời. Một tỷ lệ nhỏ những người bị viêm teo dạ dày tiến triển có thể cần theo dõi nội soi, thường là 3-5 năm một lần. 

1. Điều trị y tế 

Bác sĩ sẽ điều trị viêm teo dạ dày bằng cách tập trung vào nguyên nhân cơ bản. Một khi đã điều trị được nguyên nhân, các triệu chứng của  người bệnh sẽ hết.

– Điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày C1 do vi khuẩn HP: Bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị các trường hợp vi khuẩn gây viêm teo niêm mạc dạ dày. Trong một số trường hợp, họ cũng có thể kê đơn thuốc để giảm sản xuất axit dạ dày trong khi dạ dày lành lại.

– Điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn: Trong trường hợp viêm dạ dày teo tự miễn, bác sĩ có thể kê đơn tiêm B-12. Những mũi tiêm này sẽ ngăn ngừa hoặc loại bỏ các biến chứng do thiếu B-12. Ngoài ra, việc điều trị viêm dạ dày teo tự miễn có thể sẽ tập trung vào việc đảm bảo một người không bị thiếu sắt.

Nếu nội soi dạ dày cho thấy sự hiện diện của các khối u thần kinh nội tiết nhỏ, bác sĩ có thể loại bỏ chúng trong quá trình thực hiện (cắt bỏ niêm mạc nội soi ). Những khối u này thường không phải ung thư (lành tính). Bác sĩ sẽ theo dõi các khối u này trong 1-2 năm sau khi cắt.

Bệnh nhân viêm teo niêm mạc dạ dày dùng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

2. Chế độ ăn uống và lối sống

Ngoài việc điều trị y tế, người bệnh có thể thực hiện các bước tại nhà để kiểm soát các triệu chứng của bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1. Cụ thể: 

– Nên hạn chế đồ ăn cay nóng, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, rượu bia, nước có gas…

– Tăng cường ăn nhiều rau xanh, hoa quả để bổ sung chất xơ và khoáng chất cho cơ thể. 

– Tập thể dục hàng ngày, đi bộ, đạp xe giúp tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng miễn dịch. 

– Luôn giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc, hạn chế làm việc quá sức… 

Đối với những người bị viêm dạ dày teo tự miễn, chế độ ăn giàu vitamin B12 có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn do thiếu hụt. Các nguồn B12 tốt bao gồm:

• Trai.
• Thịt bò.
• Trứng
• Ngũ cốc.
• Sữa.
• Sữa chua.
• Cá béo.

VII. Biện pháp ngăn ngừa viêm teo niêm mạc dạ dày C1 

Rất khó để ngăn ngừa bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn nhưng bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm H.pylori bằng cách thực hành vệ sinh tốt. Điều này bao gồm:

• Rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước và sau khi xử lý thực phẩm. 
• Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ nhỏ nên đảm bảo rửa tay sau khi xử lý tã hoặc khăn trải giường bẩn. 
• Dạy trẻ thực hành vệ sinh tốt để tránh sự lây lan của vi khuẩn.

• Chế biến thực phẩm an toàn bằng cách rửa kỹ với nước, nấu chín kỹ trước khi ăn.
• Tránh thực phẩm trồng bằng nước bị ô nhiễm. 
• Uống nước đóng chai khi đến các nước có thể bị ô nhiễm.

Đối với người Việt Nam có thói quen ăn uống như dùng chung bát nước chấm, hoặc gắp thức ăn bằng đũa khi đang ăn. Đó là yếu tố làm tăng khả năng nhiễm vi khuẩn H. pylori trong gia đình. Vì vậy, hãy từ bỏ thói quen xấu này để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.

Rất khó để ngăn ngừa bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn nhưng bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm H.pylori bằng cách thực hành vệ sinh tốt.

VIII. Câu hỏi thường gặp 

Một số câu hỏi và thắc mắc về bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 sẽ được thuốc dạ dày chữ Y giải đáp chi tiết dưới đây: 

1. Ai có thể mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1? 

Bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày cao hơn nếu:

• Là người Châu Á hoặc gốc Tây Ban Nha.
• Trên 70 tuổi.
• Ăn chế độ nhiều muối.
• Bị nhiễm vi khuẩn H.pylori .
• Sống trong điều kiện đông đúc, khói bụi.

Riêng với bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn, bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm teo dạ dày tự miễn cao hơn nếu:

• Được xác định là nữ khi sinh ra (AFAB ).
• Là người Mỹ gốc Phi hoặc gốc Bắc Âu.
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh AAG.
• Có đột biến gen.
• Mắc các bệnh tự miễn khác như: bệnh Addison , bệnh tuyến giáp tự miễn (như bệnh Hashimoto hoặc bệnh Graves ), bệnh tiểu đường loại 1 hoặc bệnh bạch biến.

2. Người bệnh nên làm gì khi bị viêm teo niêm mạc dạ dày C1?

Bệnh nhân có thể giúp giảm triệu chứng bệnh và giảm thiểu các biến chứng do viêm teo niêm mạc dạ dày C1 nếu:

• Bỏ thuốc lá .
• Bắt đầu chế độ ăn hạn chế natri.
• Thường xuyên đến gặp bác sĩ để theo dõi tình trạng bệnh.

Nếu bị thiếu vitamin B12, người bệnh có thể tăng lượng B12 trong chế độ ăn uống bằng cách ăn:

• Thịt bò.
• Trai.
• Trứng.
• Cá béo.
• Ngũ cốc tăng cường dinh dưỡng.
• Sữa.
• Sữa chua. 

3. Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 có thể chữa khỏi được không?

Theo kết quả thống kê, tỷ lệ chữa khỏi viêm teo niêm mạc dạ dày không cao. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn và phác đồ điều trị của bác sĩ thì các triệu chứng sẽ cải thiện tốt sau khi điều trị.

4. Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 có di truyền không?

Bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 tự miễn có tính chất di truyền. Bệnh xảy ra do hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh trong niêm mạc dạ dày. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn tới thiếu hụt vitamin B12 gây thiếu máu ác tính và nguy cơ ung thư biểu mô tuyến dạ dày tăng gấp 3 lần so với những người bình thường.

Viêm teo niêm mạc dạ dày C1 là tình trạng viêm mãn tính và làm mỏng niêm mạc dạ dày kèm theo sự thay đổi trong các tế bào niêm mạc dạ dày để bắt chước các tế bào ruột. Bệnh nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Tuy nhiên, việc điều trị sớm có thể cải thiện triển vọng và giảm nguy cơ biến chứng. Điều trị bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày C1 thường là bằng thuốc, bổ sung vitamin B12 và/hoặc sắt suốt đời để giúp ngăn ngừa các biến chứng.

Tài liệu tham khảo:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563275/#:~:text=Complications%20associated%20with%20gastric%20mucosal,to%20loss%20of%20iron%20absorption)

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24217-atrophic-gastritis

https://www.healthline.com/health/atrophic-gastritis#treatment

https://www.medicalnewstoday.com/articles/322153

https://youmed.vn/tin-tuc/viem-teo-niem-mac-da-day/

https://tamanhhospital.vn/viem-teo-niem-mac-da-day/

https://www.vinmec.com/eng/article/can-atrophic-gastritis-be-cured-en