Viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân, điều trị

Người bị viêm teo niêm mạc dạ dày được làm xét nghiệm kết quả không nhiễm vi khuẩn HP thì được gọi là viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân, mức độ nguy hiểm cũng như cách điều trị bệnh lý này. Hãy cùng thuốc dạ dày chữ Y tìm hiểu chi tiết hơn về bệnh lý viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính qua nội dung dưới đây nhé.

I. Viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính là gì?

Viêm teo niêm mạc dạ dày (AG) là tình trạng các tế bào lót dạ dày bị phá hủy sau một vài năm bị viêm dạ dày. Đây là tình trạng đặc trưng bởi hiện tượng viêm mãn tính, trong đó các tế bào tuyến dạ dày bị mất đi và được thay thế bằng biểu mô niêm mạc ruột, môn vị và mô đệm xơ.

Viêm dạ dày mãn tính ở giai đoạn cuối sẽ gây viêm teo niêm mạc dạ dày. Nhưng cũng có một số trường hợp viêm teo dạ dày tự miễn, khi hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào niêm mạc khỏe mạnh do cơ thể có lỗi. Tình trạng này được gọi là viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn (AAG). 

Viêm teo dạ dày là hiện tượng do vi khuẩn HP (H.pylori/ Helicobacter pylori) gây ra dẫn đến loét dạ dày, lâu ngày sẽ phá hủy niêm mạc. Teo niêm mạc dạ dày nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến ung thư dạ dày.

Khi người bệnh có các triệu chứng mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm vi khuẩn HP trước khi điều trị. Các xét nghiệm gồm:

• Kiểm tra hơi thở.
• Nội soi sinh thiết dạ dày.
• Xét nghiệm phân.
• Xét nghiệm máu.

Nếu kết quả xét nghiệm âm tính với HP thì kết luận người bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính. Tức là nguyên nhân gây bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày không phải do vi khuẩn HP mà có thể là do một số nguyên nhân khác như: hệ thống miễn dịch bị nhầm lẫn, cơ thể bị thiếu hụt vitamin B12…

Ngược lại, trường hợp xét nghiệm có vi khuẩn HP thì tức là người bệnh bị viêm dạ dày HP dương tính, nguyên nhân gây bệnh là do nhiễm trùng vi khuẩn HP. 

II. Nguyên nhân gây viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính

Viêm teo dạ dày thường do vi khuẩn H.pylori (Helicobacter pylori/HP) gây ra. Loại vi khuẩn này phá vỡ lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi bị axit ăn mòn. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, nhiễm trùng này sẽ phá hủy các tế bào lót dạ dày.

Tuy nhiên, với viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính, nguyên nhân do nhiễm trùng HP đã được loại bỏ. Trong trường hợp này, người mắc bệnh viêm teo niêm mạc dày HP âm tính có thể do các nguyên nhân khác dưới đây:

1. Sự nhầm lẫn của hệ thống miễn dịch

Trong một số trường hợp, hệ thống miễn dịch bị nhầm lẫn nên tấn công các tế bào khỏe mạnh ở niêm mạc dạ dày, gây teo niêm mạc dạ dày. 

2. Do thiếu vitamin B12

Cơ thể bị thiếu hụt vitamin B không thể tạo ra các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Điều này có thể dẫn đến bệnh thiếu máu ác tính, gây tổn thương thần kinh và các bệnh lý thần kinh.

3. Yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày gồm:

• Người trên 70 tuổi.
• Chế độ ăn nhiều muối.
• Sống trong điều kiện đông đúc, khói bụi.
• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày.
• Có đột biến gen.
• Mắc các bệnh tự miễn khác bao gồm: bệnh Addison, bệnh tuyến giáp tự miễn (Hashimoto hoặc Graves ), tiểu đường tuýp 1 hoặc bệnh bạch biến.
• Là người châu Á, gốc Tây Ban Nha, người Mỹ gốc Phi hoặc gốc Bắc Âu.
• Các nước nghèo và đông dân.

III. Dấu hiệu cảnh báo bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính

Nhiều trường hợp viêm teo niêm mạc dạ dày không được chẩn đoán vì bệnh diễn biến âm thầm và không biểu hiện triệu chứng điển hình. Tùy theo nguyên nhân gây bệnh và sức đề kháng của mỗi người mà triệu chứng ở mỗi bệnh nhân là không giống nhau.

1. Dấu hiệu thường gặp 

Viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính do thiếu vitamin B12 có thể gây ra các triệu chứng thiếu máu, bao gồm:

• Mệt mỏi, yếu đuối.
• Choáng váng.
• Chóng mặt.
• Đau ngực.
• Tim đập nhanh.
• Ù tai.

Sự thiếu hụt B12 cũng có thể gây tổn thương thần kinh, có thể dẫn đến:

• Tê chân tay và ngứa ran.
• Đứng không vững khi đi bộ.
• Rối loạn tâm thần.

Khi thấy có các triệu chứng trên, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu nguyên nhân viêm teo niêm mạc dạ dày là do nhiễm H. pylori, các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau bụng.
• Buồn nôn và ói mửa.
• Ăn mất ngon.
• Giảm cân đột ngột và bất ngờ.
• Thiếu máu, thiếu sắt.

2. Dấu hiệu nên thăm khám ngay 

Viêm teo niêm mạc dạ dày thường bị chẩn đoán nhầm do các triệu chứng không điển hình. Tuy nhiên, khi thấy có dấu hiệu như đau bụng, chướng bụng, chán ăn thì hãy đến ngay cơ sở y tế để khám, chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp. 

Đối với người bệnh loét dạ dày cần điều trị triệt để, tránh tái phát, giúp ngăn ngừa nguy cơ ung thư dạ dày.

IV. Viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính có nguy hiểm không?

Ở giai đoạn đầu, viêm teo niêm mạc dạ dày thường không biểu hiện triệu chứng bất thường nào cho cơ thể nên ít người có thể phát hiện sớm. Vì vậy, nếu không được điều trị kịp thời, viêm teo niêm mạc dạ dày có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như loét dạ dày, ung thư dạ dày.

Các chuyên gia cho biết, viêm teo niêm mạc dạ dày là tình trạng tiền ung thư. Tuy nhiên, chưa đến 2% số người bị viêm teo dạ dày sẽ tiến triển thành ung thư. Vì thế, khi có bất thường ở dạ dày, bệnh nhân nên đi thăm khám sớm để có biện pháp xử trí kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

V. Viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính được chẩn đoán như thế nào?

Chẩn đoán sớm viêm teo niêm mạc dạ dày có thể giúp người bệnh ngăn ngừa nguy cơ và và phát hiện ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm ở những vùng teo niêm mạc dạ dày. Chẩn đoán viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính thường bao gồm sự kết hợp giữa quan sát và xét nghiệm lâm sàng. 

1. Thăm khám triệu chứng

Khi khám sức khỏe, bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng đau dạ dày bằng cách ấn nhẹ vào một số vùng nhất định trên dạ dày của người bệnh. 

Bác sĩ cũng sẽ tìm kiếm các dấu hiệu thiếu hụt B-12, chẳng hạn như xanh xao, mạch nhanh và suy giảm thần kinh.

Nếu nghi ngờ bị viêm niêm mạc dạ dày, bác sĩ họ có thể đề nghị thực hiện một số xét nghiệm chuyên sâu hơn để kiểm tra mức độ bệnh.

2. Xét nghiệm máu 

Bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân xét nghiệm máu để kiểm tra:

• Nồng độ pepsinogen thấp, một loại protein được sản xuất bởi tế bào dạ dày.
• Nồng độ gastrin cao, một loại hormone kích thích sản xuất axit dạ dày.
• Mức B12 thấp (đối với những người có thể mắc viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn).
• Kháng thể tấn công tế bào dạ dày và yếu tố nội tại.
• Tế bào hồng cầu khỏe mạnh: thiếu tế bào hồng cầu khỏe mạnh có thể gây thiếu máu. 
• Sắt.
• Kháng thể.

3. Nội soi 

Bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh thực hiện nội soi trên. Khi thực hiện, bác sĩ sẽ đưa một dụng cụ mỏng có đèn ở đầu (nội soi) xuống cổ họng và vào dạ dày của bệnh nhân.

Mục đích của nội soi dạ dày là để kiểm tra dấu hiệu và mức độ niêm mạc dạ dày bị teo. Đồng thời tìm kiếm sự hiện diện của các khối u thần kinh nội tiết nhỏ (NET).

VI. Cách điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính hiệu quả

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm teo niêm dạ dày HP âm tính mà bác sĩ có những phương pháp điều trị khác nhau.

1. Điều trị y tế 

Theo các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, tình trạng viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính có thể được cải thiện sau khi điều trị bằng thuốc. Vì đã loại trừ nguyên nhân gây bệnh là do nhiễm trùng HP nên bệnh nhân viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị như sau:

• Tiêm B12 để tăng mức vitamin trong cơ thể: Để bổ sung lượng vitamin B12 cho cơ thể, ngoài thuốc, người bệnh cũng có thể tăng cường ăn uống các loại thực phẩm như sò, trứng, sữa chua, thịt bò, ngũ cốc, cá béo. 

• Truyền sắt: Bệnh nhân viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính cũng cần tăng cường bổ sung sắt để tránh tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. 
• Loại bỏ khối u thần kinh nội tiết nếu có: Nếu nội soi cho thấy sự hiện diện của các khối u thần kinh nội tiết nhỏ, bác có thể loại bỏ chúng ngay trong quá trình nội soi. Những khối u này thường lành tính (không phải ung thư), người bệnh nên khám định kỳ 1-2 lần/năm theo dõi những khối u này.

Đối với bệnh nhân viêm teo niêm mạc dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP, mục tiêu chính trong điều trị là tiêu diệt và loại bỏ vi khuẩn H.Pylori trong dạ dày bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh kết hợp thêm thuốc trung hòa axit hoặc giảm axit dạ dày để giúp niêm mạc dạ dày lành nhanh hơn. 

Lưu ý: Người bệnh không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào kể trên hoặc tự ý thay đổi loại thuốc, tăng giảm không theo chỉ định của bác sĩ. Vì điều này có thể khiến tình trạng teo niêm mạc dạ dày nặng hơn và khó hồi phục.

2. Biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà 

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ dùng thuốc, để quá trình điều trị bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính đạt hiệu quả, người bệnh cần chú ý đến các vấn đề sau trong chế độ ăn uống và sinh hoạt:

– Chế độ ăn uống: Hạn chế ăn cay nóng, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, rượu, nước có ga. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây để bổ sung chất xơ, vitamin  và khoáng chất cho cơ thể. Xây dựng thói quen ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa; chia thức ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày (4-5 bữa/ngày), ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu hóa… 

– Chế độ sinh hoạt: Tăng cường vận động, thể thao để nâng cao sức khỏe, tăng sức đề kháng và miễn dịch. Có lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, tránh làm việc quá sức, luôn giữ tinh thần thoải mái. Những điều này sẽ giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa viêm teo niêm mạc dạ dày hiệu quả.

Việc điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính cần kiên trì kết hợp các loại thuốc để tăng cường khả năng bảo vệ dạ dày và chế độ ăn uống, sinh hoạt cũng như kiêng khem. 

Nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách, các triệu chứng sẽ cải thiện trong vòng 1-3 tháng. Tuy nhiên để tình trạng viêm teo niêm mạc dạ dày hồi phục thì phải mất ít nhất một năm, nhưng khả năng phục hồi chỉ phục hồi một phần, không phải 100%. Vì vậy, sau khi kết thúc điều trị, người bệnh cần chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt để tránh bệnh tái phát.

VII. Có thể phòng ngừa viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính không? 

Viêm teo dạ dày là căn bệnh rất khó phòng ngừa nhưng bạn vẫn có thể giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn H.Pylori – một trong các nguyên nhân chính gây bệnh bằng cách xây dựng lối sống lành mạnh khỏe, vệ sinh cá nhân, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm tốt.

Bạn có thể ngăn ngừa nhiễm H.Pylori bằng những cách sau:

• Rửa tay sạch trước khi chuẩn bị thức ăn và sau khi đi vệ sinh. 
• Rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến.
• Không sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc không rõ nguồn gốc.
• Không dùng chung bát đũa, cốc và các vật dụng cá nhân với người khác. 
• Rửa tay kỹ sau khi xử lý chất thải của bé như tã, khăn ăn, chất nôn. 
• Khi đi du lịch đến những nơi có điều kiện vệ sinh kém, bạn nên uống nước đóng chai.

Tuy nhiên, với viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính (nguyên nhân gây bệnh không phải do nhiễm trùng HP), bạn không thể giảm nguy cơ mắc bệnh viêm teo dạ dày. Nhưng bạn có thể tìm kiếm các dấu hiệu để theo dõi và điều trị kịp thời nếu cần.

Tóm lại, viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính tức là bệnh không phải do nguyên nhân nhiễm trùng HP. Bệnh có thể xảy ra khi hệ thống tự miễn dịch tấn công các tế bào dạ dày và thiếu hụt vitamin B12. Phương pháp điều trị viêm teo niêm mạc dạ dày HP âm tính bao gồm tiêm vitamin B12 và truyền sắt. Sau điều trị, người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để nội soi định kỳ 1-2 lần/năm để kịp thời phát hiện bất thường.

Tài liệu tham khảo:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563275/

https://www.vinmec.com/en/gastroenterology-hepatobiliary/health-news/can-atrophic-gastritis-be-cured/#:~:text=In%20the%20early%20stages%2C%20gastric,as%20stomach%20ulcers%2C%20stomach%20cancer.

https://www.vinmec.com/en/gastroenterology-hepatobiliary/health-news/is-gastric-mucosal-atrophy-dangerous/

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24217-atrophic-gastritis

https://www.healthline.com/health/atrophic-gastritis#treatment