Nội soi dạ dày gây mê: Ưu nhược điểm và quy trình thực hiện chi tiết

Nội soi dạ dày gây mê có thực sự tốt hơn nội soi thường? Có rủi ro nào khi thực hiện phương pháp này không? Nếu bạn đang phân vân lựa chọn phương pháp nội soi phù hợp, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về ưu nhược điểm cũng như quy trình thực hiện nội soi dạ dày gây mê.

I. Nội soi dạ dày gây mê là gì?

Nội soi dạ dày gây mê là một phương pháp y khoa được sử dụng để kiểm tra bên trong dạ dày và phần trên của đường tiêu hóa bằng cách sử dụng một ống nội soi mềm, có gắn camera. 

Điểm đặc biệt của phương pháp này là bệnh nhân được gây mê toàn thân hoặc gây tê cục bộ (tùy theo chỉ định của bác sĩ) trong suốt quá trình thực hiện. Việc gây mê giúp bệnh nhân không cảm thấy đau đớn, khó chịu hay lo lắng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ thực hiện thủ thuật một cách chính xác và hiệu quả. 

Phương pháp này thường được áp dụng cho những người nhạy cảm với cảm giác khó chịu hoặc có phản xạ mạnh khi nội soi theo cách thông thường.

II. Ưu nhược điểm của nội soi dạ dày gây mê

1. Ưu điểm

1.1. Giúp bệnh nhân không đau, không khó chịu

Trong nội soi dạ dày thông thường, việc đưa ống nội soi qua họng và thực quản thường gây cảm giác buồn nôn, khó chịu cho nhiều người. Tuy nhiên, khi áp dụng gây mê, bệnh nhân sẽ tạm thời mất ý thức trong thời gian ngắn và không hề cảm nhận được đau đớn hay bất tiện nào. Điều này đặc biệt hữu ích với những người có phản xạ nôn mạnh hoặc cảm thấy lo lắng, sợ hãi trước thủ thuật nội soi.

1.2. Giúp quá trình nội soi dễ dàng và chính xác hơn

Khi bệnh nhân được gây mê, các phản xạ như giãy giụa, co giật hay nôn ói hoàn toàn biến mất, tạo điều kiện để bác sĩ thao tác dễ dàng. Nhờ trạng thái thư giãn tuyệt đối của bệnh nhân, bác sĩ có thể quan sát rõ ràng niêm mạc dạ dày, thực quản và tá tràng mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. 

Hơn nữa, trong các trường hợp cần thực hiện thủ thuật phức tạp như cắt polyp, sinh thiết mô hay tiêm cầm máu, gây mê giúp giảm thiểu nguy cơ tổn thương niêm mạc do phản ứng đột ngột của bệnh nhân, đồng thời tăng độ chính xác và an toàn.

1.3. Thời gian thực hiện nhanh hơn, hiệu quả cao hơn

Một ca nội soi thông thường thường kéo dài từ 5 đến 10 phút, nhưng nếu bệnh nhân không hợp tác, thời gian có thể bị kéo dài đáng kể. Với nội soi gây mê, nhờ bệnh nhân nằm yên hoàn toàn, quá trình này chỉ mất khoảng 5-7 phút. Trong một số trường hợp khó, phương pháp này thậm chí còn giúp tiết kiệm thời gian so với nội soi không gây mê, mang lại hiệu quả vượt trội.

1.4. Giúp bệnh nhân tránh ám ảnh tâm lý sau nội soi

Sau khi trải qua nội soi dạ dày thông thường, không ít người bị ám ảnh bởi cảm giác buồn nôn, khó chịu, dẫn đến tâm lý e ngại khi nghĩ đến việc thực hiện lại. Ngược lại, với nội soi gây mê, bệnh nhân không lưu giữ bất kỳ ký ức nào về quá trình thủ thuật. Điều này giúp họ cảm thấy thoải mái hơn và sẵn sàng hơn nếu cần lặp lại nội soi trong tương lai.

2. Nhược điểm

2.1. Có rủi ro liên quan đến gây mê

Dù là gây mê nhẹ (sedation), nhưng vẫn có nguy cơ dị ứng thuốc mê, sốc phản vệ hoặc các biến chứng như:

• Huyết áp thay đổi: Một số trường hợp có thể gặp tình trạng huyết áp tụt hoặc tăng đột ngột
• Phản ứng dị ứng với thuốc gây mê: Một số người có thể bị dị ứng với thuốc gây mê, gây ra phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ.
• Suy hô hấp tạm thời: Một số trường hợp hiếm gặp có thể bị ức chế hô hấp do thuốc mê, cần theo dõi sát.
• Buồn nôn, chóng mặt sau khi tỉnh: Một số bệnh nhân có thể bị mệt mỏi, hoa mắt sau khi thuốc mê hết tác dụng.

Vì vậy, cần có bác sĩ gây mê chuyên môn cao theo dõi suốt quá trình để đảm bảo an toàn.

2.2. Chi phí cao hơn nội soi thông thường

Giá nội soi gây mê thường cao hơn 1,5 – 2 lần so với nội soi thường, do có thêm các chi phí:

• Thuốc gây mê
• Máy theo dõi sinh hiệu
• Bác sĩ gây mê
• Khu vực hồi tỉnh cho bệnh nhân sau nội soi

Ví dụ, nếu nội soi thông thường có giá khoảng 800.000 – 1.200.000 VNĐ, thì nội soi gây mê có thể dao động từ 1.800.000 – 3.000.000 VNĐ tùy bệnh viện.

2.3. Cần thời gian hồi phục sau gây mê

Sau nội soi, bệnh nhân không thể tỉnh táo ngay lập tức mà cần 30 – 60 phút để thuốc mê hết tác dụng hoàn toàn. Trong thời gian này, bệnh nhân có thể cảm thấy buồn ngủ, chóng mặt nhẹ, khô miệng hoặc hơi khó chịu ở cổ họng. Vì vậy, bệnh nhân không nên tự lái xe hoặc làm việc ngay sau khi nội soi gây mê, mà cần người thân đi cùng để hỗ trợ.

2.4. Không phù hợp với một số đối tượng có bệnh lý nền

Một số bệnh nhân có bệnh nền nặng không thể thực hiện nội soi gây mê vì rủi ro cao, bao gồm:

• Người có bệnh tim mạch nặng (rối loạn nhịp tim, suy tim, bệnh mạch vành).
• Người có bệnh phổi mãn tính (hen suyễn nặng, COPD).
• Người bị rối loạn đông máu có nguy cơ chảy máu cao.
• Phụ nữ mang thai: Gây mê có thể ảnh hưởng đến thai nhi, nên chỉ thực hiện nếu thực sự cần thiết.

III. Quy trình nội soi dạ dày gây mê chi tiết

1. Trước khi nội soi gây mê

Trước khi tiến hành nội soi dạ dày gây mê, việc chuẩn bị kỹ lưỡng là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

1.1. Khám tiền mê

Bệnh nhân sẽ được bác sĩ chuyên khoa gây mê thăm khám để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát. Quy trình này bao gồm kiểm tra tiền sử bệnh lý, đo huyết áp, nhịp tim, và đánh giá chức năng hô hấp, tim mạch. Đây là bước quan trọng nhằm xác định xem bệnh nhân có đủ điều kiện để sử dụng thuốc mê hay không.

1.2. Thông báo về tình trạng dị ứng

Bệnh nhân cần thông báo đầy đủ cho bác sĩ về bất kỳ tiền sử dị ứng nào, đặc biệt là dị ứng với thuốc mê hoặc các loại thuốc khác (như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau). Nếu từng gặp phản ứng bất thường với thuốc mê trong các lần phẫu thuật hay thủ thuật trước (ví dụ: buồn nôn kéo dài, khó thở, phát ban), điều này cần được báo cáo chi tiết để bác sĩ điều chỉnh loại thuốc mê phù hợp hoặc áp dụng biện pháp thay thế.

1.3. Điều chỉnh thuốc đang sử dụng

Tùy loại thuốc và sự phản ứng với thuốc mê, thời gian ngưng có thể từ vài giờ đến 7-10 ngày trước nội soi. Bác sĩ sẽ dựa trên thông tin về tên thuốc, liều lượng, lý do dùng và xét nghiệm (nếu cần) để đưa cho bạn hướng dẫn chi tiết điều chỉnh thuốc để phục vụ nội soi. Dưới đây là một số điều chỉnh tham khảo:

– Thuốc chống đông máu: Aspirin, Clopidogrel (Plavix), Warfarin, Rivaroxaban, Apixaban.

• Ảnh hưởng: Tăng nguy cơ chảy máu nếu cần sinh thiết hoặc cắt polyp.
• Điều chỉnh: Một số thuốc có thể cần tạm ngừng 2-5 ngày trước nội soi theo chỉ định bác sĩ.

– Thuốc điều trị tiểu đường: Metformin, Insulin, Gliclazide, Sitagliptin.

• Ảnh hưởng: Nguy cơ hạ đường huyết do nhịn ăn, Metformin có thể gây nhiễm toan lactic.
• Điều chỉnh: Có thể cần giảm liều hoặc tạm ngừng vào ngày nội soi theo hướng dẫn bác sĩ.

– Thuốc huyết áp: Amlodipine, Lisinopril, Losartan, Bisoprolol.

• Ảnh hưởng: Một số thuốc có thể gây hạ huyết áp quá mức khi kết hợp với thuốc mê.
• Điều chỉnh: Nhóm ức chế men chuyển ACE (Lisinopril, Enalapril) có thể cần tạm ngừng trước nội soi.

– Thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm: Diazepam (Valium), Lorazepam (Ativan), Zolpidem (Stilnox), Fluoxetine (Prozac), Sertraline (Zoloft).

• Ảnh hưởng: Tăng tác dụng an thần, kéo dài thời gian hồi tỉnh.
• Điều chỉnh: Có thể cần giảm liều hoặc tạm ngừng vào đêm trước nội soi.

– Thuốc điều trị bệnh dạ dày: Omeprazole, Esomeprazole, Ranitidine, Domperidone.

• Ảnh hưởng: Ít ảnh hưởng đến gây mê nhưng có thể làm che giấu triệu chứng khi nội soi.
• Điều chỉnh: Một số thuốc có thể cần tạm ngừng 1-2 ngày trước nội soi để có kết quả chính xác hơn.

Chú ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc tuyệt đối không tự điều chỉnh thuốc nếu không có sự thăm khám và chỉ định từ bác sĩ điều trị.

1.4. Nhịn ăn uống

Việc tuân thủ đúng thời gian nhịn ăn khi nội soi gây mê là điều kiện bắt buộc để bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật này. Bởi nếu dạ dày vẫn còn thức ăn hoặc dịch tiêu hóa, nội soi gây mê không thể thực hiện được, do nguy cơ trào ngược vào phổi khi gây mê. 

Khi đó, bệnh nhân có thể đối mặt với biến chứng viêm phổi hít sặc, suy hô hấp thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Dưới đây là nguyên tắc cơ bản khi nội soi dạ dày gây mê, bạn có thể tham khảo:

– Thời gian nhịn ăn tối thiểu:

• Không ăn bất kỳ thực phẩm rắn nào ít nhất 6 giờ trước nội soi.
• Không uống sữa, nước có màu, nước ép có xác trong vòng 6 giờ trước nội soi.
• Chỉ được uống nước lọc đến 2 giờ trước nội soi.

– Thực phẩm nên ăn trước khi bước vào giai đoạn nhịn ăn:

• Thực phẩm dễ tiêu như cháo loãng, súp không dầu mỡ.
• Nước lọc, nước hoa quả nhạt màu, không chứa chất xơ.

Vì vậy, bạn hãy đảm bảo tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để quá trình nội soi an toàn và hiệu quả nhất.

1.5.Chuẩn bị khác

• Chuẩn bị tâm lý: Bác sĩ giải thích quy trình, trấn an về thuốc mê an toàn, tác dụng ngắn và hồi tỉnh nhanh để bệnh nhân bớt lo lắng.
• Vệ sinh cá nhân: Vệ sinh răng miệng, tháo răng giả, kính áp tròng, trang sức để giảm nhiễm khuẩn và thuận lợi cho nội soi.

Việc phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ trong giai đoạn này giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến thuốc mê, đảm bảo quá trình nội soi diễn ra suôn sẻ.

2. Quá trình nội soi

Quy trình nội soi dạ dày gây mê được thực hiện theo các bước cụ thể, với sự giám sát chặt chẽ của đội ngũ y tế, đặc biệt trong khâu sử dụng thuốc mê.

2.1.Thăm khám

Trước khi bắt đầu, bác sĩ nội soi và bác sĩ gây mê sẽ kiểm tra lại tình trạng của bệnh nhân một lần nữa để xác nhận không có thay đổi bất thường (như sốt, khó thở). Các thông tin về dị ứng thuốc mê hoặc bệnh lý nền đã khai báo trước đó sẽ được xem xét kỹ lưỡng.

2.2.Gây mê

• Bệnh nhân được đặt đường truyền tĩnh mạch (thường ở tay) để đưa thuốc mê vào cơ thể. Loại thuốc mê phổ biến là thuốc gây mê tĩnh mạch (như Propofol), có tác dụng nhanh, giúp bệnh nhân mất ý thức trong vòng vài giây.
• Liều lượng thuốc mê được tính toán cẩn thận dựa trên cân nặng, tuổi tác và sức khỏe tổng quát của bệnh nhân, nhằm tránh tình trạng quá liều hoặc thiếu liều.
• Trong suốt quá trình, bác sĩ gây mê theo dõi sát sao các chỉ số sinh tồn (nhịp tim, huyết áp, nồng độ oxy trong máu) bằng máy monitor để kịp thời phát hiện và xử lý nếu có phản ứng bất thường với thuốc mê, chẳng hạn như tụt huyết áp hoặc khó thở.

2.3.Nội soi và thực hiện thủ thuật (nếu có)

• Khi bệnh nhân đã hoàn toàn mất ý thức và thư giãn, bác sĩ nội soi đưa ống nội soi qua miệng, xuống thực quản, dạ dày và tá tràng để quan sát.
• Nếu cần thực hiện các thủ thuật như cắt polyp, sinh thiết mô hoặc tiêm cầm máu, bác sĩ có thể tiến hành ngay trong lúc này. Thuốc mê đảm bảo bệnh nhân không có phản xạ giãy giụa, giúp quá trình diễn ra chính xác và an toàn.

2.4.Kết thúc nội soi

Sau khi hoàn tất, ống nội soi được rút ra. Thời gian nội soi thường kéo dài từ 5-7 phút, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của ca bệnh.

2.5.Hồi tỉnh

• Tác dụng của thuốc mê ngắn hạn sẽ giảm dần sau khi ngừng truyền thuốc. Bệnh nhân bắt đầu tỉnh lại trong vòng 5-15 phút, tùy thuộc vào loại thuốc và cơ địa.
• Trong giai đoạn này, nhân viên y tế tiếp tục theo dõi để đảm bảo không có tác dụng phụ từ thuốc mê, như buồn nôn, chóng mặt hoặc rối loạn nhịp tim. Nếu phát hiện vấn đề, bác sĩ sẽ can thiệp kịp thời (ví dụ: dùng thuốc đối kháng để đẩy nhanh quá trình hồi tỉnh).

3. Sau khi nội soi

Giai đoạn sau nội soi tập trung vào việc phục hồi hoàn toàn và xử lý các vấn đề liên quan đến thuốc mê nếu có.

3.1.Theo dõi tại phòng hồi sức

Bệnh nhân được nghỉ ngơi tại phòng hồi sức từ 30 phút đến 1 giờ để đảm bảo tỉnh táo hoàn toàn. Các chỉ số sinh tồn tiếp tục được kiểm tra nhằm phát hiện sớm các biến chứng hiếm gặp từ thuốc mê, như phản ứng dị ứng chậm hoặc khó thở.

3.2.Hướng dẫn sau nội soi

• Do tác dụng dư của thuốc mê có thể gây buồn ngủ hoặc giảm tập trung, bệnh nhân không nên tự lái xe hoặc vận hành máy móc trong vòng 24 giờ. Cần có người thân đi cùng để hỗ trợ.
• Bệnh nhân có thể cảm thấy hơi đau họng hoặc đầy hơi nhẹ do nội soi, nhưng các triệu chứng này không liên quan đến thuốc mê và thường tự hết sau vài giờ. Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường như đau ngực, khó thở hoặc buồn nôn kéo dài, cần liên hệ ngay với bác sĩ để kiểm tra xem có phải do phản ứng với thuốc mê hay không.

3.3.Chế độ ăn uống

Sau khi tỉnh táo hoàn toàn (thường sau 1-2 giờ), bệnh nhân có thể ăn uống lại bình thường. Bệnh nhân nên ưu tiên các món ăn dễ tiêu hóa như cháo loãng (cháo trắng, cháo yến mạch), súp khoai tây hoặc bí đỏ, nước ép trái cây loãng (táo, lê) để hỗ trợ quá trình phục hồi một cách nhẹ nhàng. 

Ngược lại, trong ít nhất 24 giờ đầu, cần tránh các thực phẩm khó tiêu như đồ chiên rán, thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, cà phê hay rượu bia, vì chúng có thể gây kích ứng dạ dày và làm chậm quá trình hồi phục. 

Để tốt cho dạ dày, bệnh nhân nên ăn chậm, chia thành từng khẩu phần nhỏ, nhai kỹ, đồng thời uống đủ nước ấm hoặc nước lọc từng ngụm nhằm hỗ trợ tiêu hóa và giữ cơ thể thoải mái sau thủ thuật.

IV. Nội soi dạ dày gây mê giá bao nhiêu?

Nội soi dạ dày gây mê mang lại trải nghiệm nhẹ nhàng, không đau và giảm cảm giác khó chịu so với nội soi truyền thống. Tuy nhiên, chi phí thực hiện theo phương pháp này cũng cao hơn do có thêm các khoản phí liên quan đến thuốc mê, bác sĩ gây mê và theo dõi sau thủ thuật. 

Thông thường, chi phí gây mê sẽ rơi vào khoảng 800.000 VNĐ, cộng thêm giá nội soi tiêu chuẩn. Mức giá này có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp, đặc biệt nếu cần thực hiện thêm sinh thiết hoặc các thủ thuật khác. Dưới đây là bảng giá tham khảo cho dịch vụ nội soi dạ dày gây mê:

Lời kết: Nội soi dạ dày gây mê là phương pháp hiệu quả giúp kiểm tra dạ dày một cách thoải mái, không đau. Tuy có chi phí cao hơn và cần thời gian hồi phục, nhưng đây là lựa chọn tốt cho những ai sợ nội soi truyền thống. Nếu bạn có triệu chứng về dạ dày, hãy tham khảo bác sĩ để chọn phương pháp nội soi phù hợp nhất.