Nội soi dạ dày cho trẻ em có hại không?

Nội soi dạ dày cho trẻ em có hại không – nội soi dạ dày cho trẻ em đòi hỏi phải sử dụng thuốc gây mê. Quá trình gây mê cho trẻ em dưới 10 tuổi thường có tỷ lệ biến chứng cao, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ. Do đó, nội soi dạ dày ở trẻ em chỉ được thực hiện khi thật cần thiết để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

I. Trẻ em có nội soi dạ dày được không? Khi nào cần thực hiện? 

Nội soi dạ dày là một thủ thuật quan sát bên trong phần trên của đường tiêu hóa. Nội soi dạ dày quan sát ống dẫn thức ăn (thực quản), dạ dày và phần đầu của ruột non (tá tràng).

Ống soi dạ dày là một ống mỏng, mềm dẻo có gắn camera và đèn ở đầu. Bác sĩ đưa ống soi dạ dày vào miệng và di chuyển xuống dạ dày. Bác sĩ có thể nhìn vào bên trong và lấy mẫu mô nhỏ (sinh thiết) nếu cần.

Đôi khi bác sĩ có thể thực hiện nội soi đại tràng cùng lúc với nội soi dạ dày. Nội soi đại tràng quan sát phần dưới của đường tiêu hóa.

Nội soi dạ dày giúp bác sĩ chẩn đoán các tình trạng bệnh lý. Một số lý do trẻ có thể cần nội soi dạ dày gồm: 

– Để tìm nguyên nhân gây ra các vấn đề như: đau bụng; khó nuốt hoặc thức ăn bị kẹt trong ống dẫn thức ăn; buồn nôn và ói mửa; chảy máu từ đường tiêu hóa; phân lỏng, loãng (tiêu chảy); chậm phát triển hoặc sụt cân không rõ lý do; đau bụng hoặc đau thượng vị dai dẳng; thiếu máu không rõ nguyên nhân; trẻ đi ngoài phân đen hoặc có máu ẩn trong phân kèm theo đau bụng dai dẳng; trẻ đau bụng dai dẳng kèm theo tiền sử gia đình có bố, mẹ, anh chị em ruột bị ung thư dạ dày hoặc người bị loét dạ dày tá tràng do vi khuẩn HP…

Trẻ em chỉ nên nội soi dạ dày khi thực sự cần thiết và có chỉ định của bác sĩ.

– Theo dõi tình trạng bệnh lý: Nếu trẻ mắc một tình trạng bệnh lý đang diễn ra như viêm thực quản ái toan, trẻ có thể cần nội soi dạ dày thường xuyên. Nội soi dạ dày giúp bác sĩ theo dõi những thay đổi bên trong đường tiêu hóa và có thể giúp họ xem liệu một số phương pháp điều trị có hiệu quả hay không.  

– Lấy sinh thiết: Trong quá trình nội soi dạ dày, bác sĩ có thể lấy các mẫu mô nhỏ từ niêm mạc đường tiêu hóa. Các mẫu mô này được gọi là sinh thiết. Sinh thiết được quan sát dưới kính hiển vi trong phòng thí nghiệm. Kết quả sinh thiết có thể giúp xác nhận xem con bạn có mắc một số tình trạng bệnh lý nhất định hay không. Có thể mất vài tuần để có kết quả sinh thiết. 

–  Loại bỏ thứ gì đó bị kẹt: Nếu trẻ nuốt phải thứ gì đó bị kẹt trong ống thức ăn, chúng có thể cần phải nội soi dạ dày để lấy ra. Trường hợp trẻ nuốt phải pin hoặc nam châm, hãy đưa chúng đến khoa cấp ngay lập tức.

Quy trình nội soi dạ dày cho trẻ em cũng tương tự như người lớn, cụ thể như sau: 

• Trẻ được gây mê và đặt ở tư thế nằm phù hợp. 
• Bác sĩ nội soi sẽ đặt một ống nội soi mềm (ống nội soi) vào phía sau cổ họng của trẻ, xuống thực quản và sau đó vào dạ dày. Từ đây, ống nội soi sẽ đi vào tá tràng của trẻ.
• Bác sĩ nội soi có thể tìm kiếm các vấn đề như viêm hoặc loét. Họ có thể thực hiện sinh thiết và chụp ảnh để giúp chẩn đoán.

Toàn bộ quy trình nội soi dạ dày cho trẻ thường mất khoảng 20 phút nhưng có thể lâu hơn, tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán của bác sĩ. Nếu trẻ phải nội soi đại tràng cùng lúc với nội soi dạ dày, quá trình này sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Đối với trẻ em, nội soi dạ dày đòi hỏi phải dùng thuốc mê để trẻ hợp tác hơn trong quá trình thực hiện thủ thuật.

II. Nội soi dạ dày cho trẻ em có hại không?

Đối với trẻ em, nội soi dạ dày đòi hỏi phải dùng thuốc mê để trẻ hợp tác hơn trong quá trình thực hiện thủ thuật. Tuy nhiên, trong quá trình gây mê cho trẻ em dưới 10 tuổi thường có tỷ lệ biến chứng cao hơn người lớn và có thể để lại nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Các trường hợp xảy ra biến chứng chủ yếu do phản ứng thuốc mê có thể do sử dụng sai liều, không được khám lâm sàng kỹ lưỡng trước khi nội soi hoặc sử dụng thuốc gây mê không phù hợp với tình trạng của trẻ.

Một số biến chứng có thể xảy ra trong quá trình nội soi dạ dày cho trẻ em gồm:

1. Biến chứng nội soi

– Chảy máu: Việc đưa ống soi vào cơ thể của trẻ có thể gây nên tình trạng chảy máu, đôi khi dẫn đến thủng ống tiêu hóa. Tỷ lệ này tăng lên đối với nội soi can thiệp điều trị như lấy dị vật, cắt polyp, thắt tĩnh mạch trướng thực quản, nong thực quản. 

Tuy nhiên, hiện nay, các nhà khoa học đã cải tiến và sản xuất ra nhiều loại máy nội soi hiện đại hơn, phù hợp với trẻ em. Nếu được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, thì tỉ lệ tai biến là rất hiếm.

– Biến chứng nội soi khác: Bên cạnh đó, sau khi nội soi dạ dày, trẻ nhỏ có thể gặp phải một số tác dụng phụ khác như: buồn nôn và ói mửa; đau họng, đau bụng nhẹ và đầy hơi.

Trẻ em có thể gặp phải biến chứng chảy máu sau khi nội soi dạ dày.

2. Biến chứng thuốc gây mê 

Những tác hại khác của nội soi dạ dày ở trẻ em có thể liên quan đến việc dùng thuốc gây mê trong nội soi. Trẻ có thể gặp các biến chứng gây mê như:

• Sốc phản vệ.

• Tăng hoặc giảm huyết áp.
• Suy hô hấp khiến trẻ thở yếu, thở chậm, thiếu oxy trong máu.
• Nghẹt thở.
• Tim đập không đều. 

Tuy nhiên, tỷ lệ gặp biến chứng thuốc gây mê khi nội soi dạ dày thường rất thấp. Với sự tiến bộ của y học, nhiều loại thuốc gây mê tác dụng nhanh, thời gian bán thải ngắn, ít tác dụng phụ đã được phát triển và ứng dụng trong nội soi dạ dày. Điều này giúp trẻ tỉnh táo ngay sau khi nội soi, hạn chế tối đa các biến chứng trong quá trình nội soi và không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sau này.

Trẻ có thể gặp các biến chứng do thuốc gây mê dùng trong nội soi dạ dày như sốc phản vệ, suy hô hấp khiến trẻ thở yếu, thở chậm, thiếu oxy trong máu.

Nội soi dạ dày ở trẻ em luôn đòi hỏi phải dùng thuốc mê, vì trẻ chưa có khả năng hợp tác với bác sĩ nội soi và quy trình nội soi cho trẻ em tương đối phức tạp. Gây mê luôn đi kèm với nguy cơ tác dụng phụ. Do đó, trẻ chỉ nên nội soi dạ dày khi thực sự cần thiết và có chỉ định của bác sĩ.

Trong những trường hợp sau đây, không nên nội soi cho trẻ:

• Trẻ khỏe mạnh, không có triệu chứng liên quan đến bệnh lý dạ dày như: Đau bụng, chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, nôn, đi ngoài lâu…
• Trẻ không có tiền sử gia đình có bố, mẹ, anh chị em ruột bị ung thư dạ dày, các bệnh lý về dạ dày.
• Trẻ em không sống chung với người bị bệnh loét dạ dày tá tràng có HP.
• Có nhiều nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ em, vì vậy nếu cần xét nghiệm thì cần lựa chọn các phương pháp đơn giản, ít xâm lấn. 
• Trẻ em bị bệnh tim mạch, suy tim, suy hô hấp.
• Trẻ em bị bệnh gan thận và trẻ em vừa ăn no.

III. Lưu ý trước và sau khi nội soi dạ dày giúp đảm bảo an toàn cho trẻ

Việc tuân thủ một số lưu ý trước và sau khi nội soi dạ dày cho trẻ dưới đây sẽ giúp đảm bảo quá trình thực hiện thủ thuật diễn ra an toàn và hiệu quả.

1. Trước khi nội soi dạ dày 

Việc chuẩn bị cho trẻ trước khi tiến hành nội soi dạ dày đóng vai trò hết sức quan trọng để tiến hành kỹ thuật này được an toàn và hiệu quả, giảm các bất lợi không mong muốn: 

• 48 giờ trước khi tiến hành nội soi dạ dày, cần cho trẻ uống nhiều nước, tránh dùng thực phẩm có màu vì nó sẽ ảnh hưởng đến kết quả nội soi.
• 24 giờ trước nội soi dạ dày, không nên cho trẻ ăn thức ăn cứng.
• 8 giờ trước nội soi, không cho trẻ ăn bất cứ thứ gì để tránh bị sặc khi nội soi dạ dày. 
• Trẻ sẽ phải nhịn ăn uống trước nội soi ít nhất 6 tiếng.

Trẻ phải nhịn ăn uống 6- 8 tiếng trước thời điểm nội soi dạ dày.

Bên cạnh đó, ba mẹ cần tìm hiểu thật kỹ để lựa chọn được địa chỉ nội soi dạ dày uy tín và tin cậy cho con. Nên chọn bệnh viện/cơ sở y tế có đội ngũ bác sĩ nhi khoa đầu ngành, được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn trên cả nước; trang thiết bị nội soi hiện đại và tiên tiến…

2. Sau khi nội soi dạ dày 

Sau khi nội soi dạ dày, trẻ thường cảm thấy khó chịu, vì vậy bạn cần chú ý chăm sóc và an ủi trẻ. Đồng thời theo dõi để phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra và thông báo ngay cho bác sĩ để được hỗ trợ khắc phục kịp thời.

– Theo dõi biến chứng: Nếu cảm thấy trẻ có những triệu chứng bất thường sau đây, bạn nên thông báo ngay cho bác sĩ để có thể xử lý kịp thời:

• Khó thở.
• Huyết áp giảm hoặc tăng.
• Thở yếu, thở chậm.
• Nhịp tim không đều.
• Trẻ sốt trên 38 độ hoặc ớn lạnh.
• Trẻ đau dữ dội ở bụng, ngực và cổ, nôn. 

– Ăn uống: Sau khi nội soi dạ dày, vòm họng của trẻ thường có thể bị tổn thương nhẹ, gây khó chịu, vì vậy ba mẹ không nên cho trẻ ăn ngay sau khi nội soi. Trong trường hợp bất khả kháng cần phải ăn, hãy cho trẻ ăn thức ăn mềm, loãng hoặc sữa ấm. Những ngày tiếp theo, nếu trẻ không có biểu hiện bất thường, ba mẹ có thể cho trẻ ăn chế độ ăn bình thường, nhưng nên ưu tiên những thức ăn dễ tiêu hóa. 

– Nghỉ ngơi: Sau khi con nội soi dạ dày và trẻ được về nhà, ba mẹ nên cho trẻ nghỉ ngơi. Trẻ có thể quay lại các hoạt động thường ngày, như đi học, đi chơi, tập thể dục hoặc vận động vào ngày hôm sau. 

– Cẩn trọng với thuốc mê: Do tác dụng của thuốc gây mê nên ba mẹ cần tránh để trẻ đi xe đạp, lái xe trong suốt cả ngày sau khi nội soi dạ dày.

Trẻ nhỏ cần được nghỉ ngơi và ăn uống đúng cách sau khi nội soi dạ dày.

Tóm lại, nội soi dạ dày cho trẻ em có hại không – nội soi dạ dày là phương pháp hiện đại giúp quan sát và đánh giá tốt các bệnh lý bên trong dạ dày và đường tiêu hóa. Tuy nhiên, thủ thuật nội soi dạ dày cho trẻ em có thể tiềm ẩn một số rủi ro nhất định. Để hạn chế các rủi ro và biến chứng do nội soi dạ dày, ba mẹ nên đưa con đến các bệnh viện uy tín, có đầy đủ trang thiết bị, máy móc cùng đội ngũ bác sĩ giàu  kinh nghiệm và chuyên môn cao để đảm bảo an toàn cho trẻ. 

Tài liệu tham khảo:

https://www.vinmec.com/eng/article/does-gastrointestinal-endoscopy-in-children-cause-harm-en

https://www.kidshealth.org.nz/gastroscopy-children

https://choc.org/programs-services/gastroenterology/digestive-disorder-diagnostics/endoscopy/

https://www.vinmec.com/eng/article/should-gastroscopy-and-colonoscopy-for-young-children-en

https://www.healthdirect.gov.au/surgery/upper-gi-endoscopy-child

https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/noi-soi-da-day-o-tre-em-co-anh-huong-gi-khong-vi#:~:text=N%E1%BB%99i%20soi%20d%E1%BA%A1%20d%C3%A0y%20kh%C3%B4ng%20g%C3%A2y%20h%E1%BA%A1i%20cho%20tr%E1%BA%BB%2C%20nh%C6%B0ng,nghi%E1%BB%87m%20c%C6%A1%20b%E1%BA%A3n%20c%E1%BA%A7n%20thi%E1%BA%BFt.