Đau bụng trên rốn nguy hiểm không? Nguyên nhân, điều trị

Cơn đau bụng trên rốn có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm về tiêu hóa, gan, tuyến tụy và mật cần điều trị y tế. Vì vậy, bạn không nên chủ quan khi xuất hiện cơn đau bụng trên rốn kèm sốt cao, phân lẫn máu, sụt cân bất thường… 

I. Đau bụng trên rốn là gì?

Đau bụng trên rốn là tình trạng cơn đau bụng xuất hiện ở vùng nằm giữa xương sườn và rốn. Cơn đau ở vị trí này thường liên quan đến các tổn thương ở dạ dày, tụy, gan, lách, túi mật, ống dẫn mật hoặc một số bộ phận khác như cơ bụng, niệu quản, phúc mạc, thận…

Đau bụng trên rốn có thể chỉ đơn thuần do khó tiêu nhưng cũng có thể là do bệnh lý. Nếu triệu chứng đau bụng đi kèm khó thở và tức ngực, có thể đây là dấu hiệu cảnh báo bất thường tại tim và phổi, bạn cần đi thăm khám ngay.

II. Các vị trí đau bụng trên rốn 

Các vị trí đau bụng trên rốn cần lưu ý gồm:

• Đau bụng trên rốn ở phía trên bên trái: Tức là đau ở góc phần tư phía trên bên trái ngăn cách với vùng bụng bên phải bởi xương ức, đây là nơi chứa dạ dày, tụy và lách.
• Đau bụng trên rốn phía trên bên phải: Tức là đau ở góc phần tư phía trên bên phải chứa hầu hết các cơ quan liên quan đến hệ thống mật, bao gồm túi mật, tụy, gan và ống dẫn mật.
• Đau bụng trên rốn ở giữa phía trên (vùng thượng vị): Cơn đau vùng thượng vị có thể liên quan đến hệ thống ống tiêu hóa hoặc hệ thống mật. 

III. Dấu hiệu đau bụng trên rốn

Cơn đau bụng ở vùng trên rốn có dấu hiệu và đặc điểm như sau:

• Mức độ đau bụng có nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến trung bình và dữ dội.
• Cơn đau bụng trên rốn có thể xảy ra ở một vị trí nhất định hoặc lan rộng, đau âm ỉ, tăng dần hoặc xuất hiện từng đợt. 
• Bệnh nhân cũng có thể bị đau vào một thời điểm nhất định hoặc đau lặp đi lặp lại.
• Cơn đau bụng trên rốn tăng mạnh sau khi ăn, khi nằm, cúi người hoặc nâng vật nặng.

IV.  Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn

Hiện tượng đau bụng trên rốn do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Cụ thể gồm:

1. Khó tiêu

Đau bụng trên rốn là dấu hiệu đặc trưng của hội chứng khó tiêu, thường đi kèm cảm giác nóng rát. 

Hội chứng khó tiêu thường liên quan đến chế độ ăn uống sinh hoạt không khó học, có thể xuất hiện cùng lúc với viêm dạ dày và trào ngược dạ dày thực quản.

2. Viêm loét dạ dày tá tràng

Viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng niêm mạc dạ dày và tá tràng bị viêm loét. Triệu chứng thường gặp của bệnh là đau vùng bụng trên rốn, cảm giác nóng rát và cồn cào khó chịu.

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra do nhiễm vi khuẩn, thường gặp là xoắn khuẩn Helicobacter pylori dẫn đến yếu tố tấn công và bảo vệ dạ dày bị mất cân bằng.

3. Căng cơ bụng

Chấn thương căng cơ bụng thường xảy ra sau khi tập thể dục, chơi thể thao quá sức hoặc nâng vật nặng. Tình trạng căng cơ bụng có thể gây triệu chứng đau vùng bụng trên rốn

4. Thoát vị

Thoát vị là hiện tượng một tạng trong bụng như ruột, mạc nối không nằm ở vị trí ban đầu mà chui vào một điểm yếu, ví dụ như thoát vị hoành. 

Thoát vị không chỉ gây đau bụng trên rốn mà đôi khi có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Thậm chí, nếu thoát vị không thể trở lại vào ổ bụng, gây thiếu máu nuôi, nhiễm trùng, hoại tử hoặc khi các tạng đi vào trong khoang lồng ngực gây chèn ép tim, phổi dẫn đến suy hô hấp dẫn đến tử vong.

5. Sỏi mật

Sỏi mắc kẹt trong đường mật là lý do chính gây nhiễm trùng, thường gặp là viêm tụy cấp và viêm túi mật cấp. Bệnh lý gây ra các cơn đau quặn mật, đau dữ dội sau đó giảm dần. Cơn đau thường gặp sau khi ăn và xảy ra từng đợt.

6. Đau bụng thai kỳ

Đau bụng trên rốn cũng có thể là triệu chứng gặp trong thai kỳ. Triệu chứng này xảy ra thai nhi lớn lên và bắt đầu chèn ép vào những cơ quan vùng bụng trên hoặc do sự kéo căng của cơ và dây chằng. 

Tình trạng này nếu kéo dài hoặc cơn đau xuất hiện đột ngột với mức độ dữ dội, có thể là dấu hiệu nghiêm trọng, cảnh báo các biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ, thai phụ cần thăm khám và điều trị ngay.

7. Nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác có thể là nguyên nhân gây ra triệu chứng đau bụng ở vị trí trên rốn gồm:

• Bệnh gan: Bệnh viêm gan cấp tính, viêm gan mãn tính đều có thể gây ra các cơn đau vùng bụng trên rốn. Ung thư gan cũng có thể gây ra triệu chứng đau bụng trên rốn nhưng ít phổ biến.
• Tắc ruột: Tắc ruột là hiện tượng ruột bị tắc nghẽn gây cản trở sự di chuyển của chất lỏng, khí, chất rắn trong đường tiêu hóa, gây bít tắc và không thể đào thải ra ngoài. Triệu chứng thường gặp khi bị tắc ruột là đau bụng.
• Lách to: Lách to có thể gây đau bụng vùng trên rốn ở bên trái. Lách bị chảy máu và vỡ sau chấn thương là trường hợp cần cấp cứu ngay.
• Viêm phúc mạc: Bệnh lý này gây đau lan tỏa khắp vùng bụng. Nguyên nhân chủ yếu là do ổ bụng bị nhiễm khuẩn hoặc thiếu máu mạc treo.
• Các bệnh về tuyến tụy: Cơn đau do bệnh do bệnh tuyến tụy (chủ yếu là viêm tụy) gây có thể xuất hiện ở vùng giữa hoặc phía trên bên trái bụng. Cơn đau có thể tăng lên và lan ra sau lưng khi ho, ăn nhiều hoặc nằm ngửa.
• Các bệnh lý về thận và đường tiết niệu trên: Sỏi thận, viêm thận bể thận thường gây đau ở vùng lưng sau đó lan dần ra phía trước.
• Các bệnh lý liên quan đến tim và phổi: Viêm phổi, thuyên tắc phổi, nhồi máu cơ tim, viêm màng ngoài tim cũng có thể là nguyên nhân gây ra triệu chứng đau bụng trên rốn.

V. Đau bụng trên rốn cảnh bảo bệnh gì?

Theo các chuyên gia sức khỏe, tình trạng đau bụng trên rốn có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý như sau:

• Viêm loét dạ dày tá tràng.
• Khó tiêu.
• Thoát vị.
• Sỏi mật.
• Tắc ruột.
• Lách to.
• Viêm phúc mạc.
• Bệnh lý về gan: viêm gan cấp tính, viêm gan mãn tính, ung thư gan.
• Các bệnh về tuyến tụy: viêm tụy, ung thư tuyến tụy.
• Các bệnh lý về thận và đường tiết niệu trên: sỏi thận, viêm thận bể thận.
• Các bệnh lý liên quan đến tim và phổi: viêm phổi, thuyên tắc phổi, nhồi máu cơ tim, viêm màng ngoài tim.

Trường hợp nghi ngờ triệu chứng đau bụng trên rốn là dấu hiệu bệnh lý, bạn nên đến bệnh viện thăm khám sớm để được điều trị kịp thời.

Nếu đau bụng trên rốn liên quan đến bệnh lý dạ dày, bạn có thể giảm đau nhanh bằng việc sử dụng Thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel. Sản phẩm có tác dụng trung hòa acid dịch vị, bao phủ niêm mạc dạ dày nên giúp giảm nhanh triệu chứng bệnh dạ dày chỉ sau 5-10 phút sử dụng. Như vậy, dạ dày của bạn sẽ êm ái, dễ chịu hơn để tiếp tục với công việc, sinh hoạt hằng ngay.

VI. Đau bụng trên rốn có nguy hiểm không?

Đau bụng trên rốn do hội chứng khó tiêu gây ra không phải là vấn đề đáng lo ngại, có thể cải thiện bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt kết hợp dùng thuốc theo tư vấn của bác sĩ.

Tuy nhiên, cơn đau bụng trên rốn cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm như: viêm túi mật cấp, nhồi máu cơ tim, viêm tụy cấp, viêm loét dạ dày tá tràng, viêm gan cấp…  Đây đều là các bệnh lý nguy hiểm và nghiêm trọng, nếu không điều trị sớm có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.

VII. Phương pháp chẩn đoán đau bụng trên rốn

Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau bụng trên rốn, người bệnh cần thực hiện thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng bởi bác sĩ chuyên khoa.

1. Thăm khám lâm sàng

Với phương pháp thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp một số thông tin về triệu chứng gặp phải. Cụ thể như:

• Thời điểm khởi phát cơn đau.
• Mức độ đau.
• Tần suất đau. 
• Vị trí đau. 

2. Thăm khám cận lâm sàng

Một số xét nghiệm và chẩn đoán cận lâm sàng có thể được bác sĩ chỉ định bệnh nhân thực hiện bao gồm:

• Nội soi đường tiêu hóa trên: Là thực hiện nội soi thực quản, dạ dày và tá tràng giúp phát hiện những tổn thương bên trong các cơ quan này nếu có.
• Nội soi đường tiêu hóa dưới: Kiểm tra các vấn đề như polyp, chảy máu hoặc ung thư đại trực tràng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Xác định chính xác nguyên nhân gây đau bụng trên rốn như viêm tụy, viêm ruột thừa, viêm túi mật, ung thư.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các bất thường ở những cơ quan nghi ngờ gây đau bụng trên rốn. 
• Siêu âm bụng: Sàng lọc các vấn đề tổn thương ở bụng, ví dụ như viêm tụy, sỏi mật, sỏi thận.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kiểm tra các cơ quan trong ổ bụng, cụ thể là gan, túi mật, tụy…
• Chụp X-quang: Chẩn đoán các bệnh lý như tắc ruột, thủng ruột…
• Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP): Kiểm tra chủ yếu về hệ thống đường mật và tụy. 

VIII. Cách điều trị đau bụng trên rốn

Phương pháp điều trị cơn đau bụng ở trên rốn sẽ được bác sĩ tư vấn và chỉ định tùy thuộc vào nguyên nhân được chẩn đoán. 

Theo đó, với các trường hợp đau bụng trên rốn do nguyên nhân khó tiêu thường gặp, bệnh nhân  có thể thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt hoặc sử dụng  thuốc kháng axit không kê đơn (OTC). Trường hợp triệu chứng đau bụng không thuyên giảm, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn điều trị theo phác đồ của bác sĩ.

Với nguyên nhân gây đau bụng trên rốn do bệnh lý, tùy theo bệnh lý mà người bệnh mắc phải bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị hiệu quả – phù hợp. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc về uống vì có thể khiến bệnh tiến triển nặng và nghiêm trọng hơn.

IX. Đau bụng trên rốn khi nào cần thăm khám?

Trường hợp cơn đau bụng trên rốn kéo dài dai dẳng và thường xuyên tái phát, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác. 

Đặc biệt, cần thăm khám ngay lập tức khi xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng cảnh báo bệnh lý dưới đây:

• Nôn ra máu
• Đi ngoài phân có máu.
• Chóng mặt
• Sụt cân bất thường.
• Khó thở.
• Vàng da, vàng mắt.
• Sờ thấy khối u vùng bụng.
• Sốt cao.

X. Giải pháp phòng tránh đau bụng trên rốn

Bạn có thể chủ động phòng ngừa tình trạng đau bụng trên rốn bằng cách tuân thủ một số nguyên tắc trong ăn uống và sinh hoạt dưới đây:

• Uống đủ  1,5 đến 2 lít nước trong ngày để cung cấp đủ nước cho cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa diễn ra thuận lợi.
• Rửa tay thường xuyên với xà phòng diệt khuẩn, nhất là sau khi đi vệ sinh và  trước khi ăn để tránh lây lan vi khuẩn từ bàn tay vào thức ăn. Từ đó giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm gây đau bụng đi ngoài.
• Có chế độ ăn uống lành mạnh, ưu tiên các thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, hoa quả, rau xanh, củ quả…
• Tránh ăn đồ chiên rán, thức ăn nhanh vì nhiều dầu mỡ, chất bảo quản gây khó tiêu và không tốt cho hệ tiêu hóa.
• Hình thành thói quen ăn chậm nhai kỹ gây áp lực lên dạ dày, hỗ trợ phòng tránh chứng khó tiêu.
• Không nên vừa ăn vừa xem phim, đọc sách; không nên đi ngủ, đi nằm, tắm, làm việc hoặc vận động mạnh ngay sau khi ăn no.
• Sau bữa ăn, bạn nên thư giãn hoặc đi lại nhẹ nhàng để giúp tiêu hóa thức ăn dễ dàng và hiệu quả.

• Duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế đối đa rượu bia, không hút thuốc lào, thuốc lá. 
• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày giúp tăng sức đề kháng, tăng cường nhu động ruột và tốt cho sức khỏe hệ tiêu hóa.

Triệu chứng đau bụng trên rốn có thể là do nguyên nhân ăn uống không khoa học nhưng cũng có thể do nhiều bệnh lý nguy hiểm gây ra. Việc thăm khám là điều cần thiết khi cơn đau không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nặng hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Đau bụng và sốt là bệnh gì? Nên làm gì? 
• Uống Yakult bị đau bụng do đâu?