Viêm loét dạ dày có lây không? Các chuyên gia sức khỏe khẳng định, bản thân bệnh viêm loét dạ dày không lây nhiễm. Nhưng vi khuẩn HP – một nguyên nhân phổ biến gây viêm loét dạ dày phổ biến có thể lây truyền giữa người với người. Ngược lại, viêm loét dạ dày do ăn uống, sinh hoạt không điều độ, căng thẳng kéo dài hay lạm dụng thuốc giảm đau thì không có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác.
Mục lục
I. Viêm loét dạ dày có lây không?
Viêm loét dạ dày (PUD) là tình trạng viêm, vết loét phát triển ở niêm mạc dạ dày. Hầu hết các vết loét dạ dày đều do vi khuẩn Helicobacter pylori (H.pylori/HP) gây ra, ngoài còn xuất phát từ việc ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học.
Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất của viêm loét dạ dày và thường có cảm giác như đau âm ỉ, đau nhói. Cơn đau thường xảy ra hai hoặc ba giờ sau bữa ăn hoặc vào giữa đêm khi dạ dày trống rỗng. Cơn đau có thể đến rồi đi trong vài ngày hoặc vài tuần. Các triệu chứng khác bao gồm: đầy hơi, ợ hơi, phân đen, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa…
Viêm loét dạ dày là bệnh lý dạ dày rất phổ biến, thống kê cho thấy PUD ảnh hưởng đến b4 triệu người trên toàn thế giới hàng năm và ước tính tỷ lệ mắc bệnh trong suốt cuộc đời là 5-10% dân số nói chung. Vì vậy, rất nhiều người muốn biết bệnh viêm loét dạ dày có lây không.
Về thắc mắc này, các chuyên gia cho biết, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà viêm loét dạ dày có thể lây nhiễm hoặc không. Cụ thể:
1. Trường hợp có
Theo các chuyên gia sức khỏe, bản thân bệnh viêm loét dạ dày không lây nhiễm. Tuy nhiên, vi khuẩn HP – một nguyên nhân phổ biến gây bệnh có thể lây truyền giữa người với người.
Các nghiên cứu cho thấy, vi khuẩn HP có khả năng lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc gần và tiếp xúc với phân hoặc chất nôn. Vi khuẩn gây ra tình trạng nhiễm trùng làm suy yếu lớp chất nhầy bảo vệ trong dạ dày và tá tràng, cho phép axit thấm vào lớp niêm mạc nhạy cảm bên dưới. Cả axit và vi khuẩn đều gây kích ứng lớp niêm mạc và gây ra loét.
2. Trường hợp không
Bệnh viêm loét dạ dày sẽ không lây nhiễm từ người này sang người nếu nguyên nhân gây bệnh là do:
– Chế độ ăn uống, sinh hoạt không điều độ.
– Sử dụng nhiều bia, rượu, hút thuốc lá, các chất kích thích.
– Stress, căng thẳng thần kinh kéo dài.
– Dùng kéo dài một số loại thuốc như: aspirin, thuốc chống viêm không steroid, diclofenac…
II. Viêm loét dạ dày do HP lây nhiễm qua những con đường nào?
Thống kê cho thấy, nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm loét dạ dày là do nhiễm vi khuẩn HP, ảnh hưởng đến khoảng 42% bệnh nhân. HP gây ra hầu hết các vết loét dạ dày, chiếm 80% các vết loét dạ dày.
HP là một loại vi khuẩn rất phổ biến, dễ lây lan và lây nhiễm vào đường tiêu hóa. Thông thường, vi khuẩn HP xâm nhập vào miệng và đi vào đường tiêu hóa. Vi khuẩn HP cũng có thể sống trong nước bọt. Điều này có nghĩa là người bị nhiễm trùng có thể truyền bệnh qua hôn hoặc quan hệ tình dục bằng miệng. Bạn cũng có thể bị nhiễm bệnh do ô nhiễm phân vào thực phẩm hoặc nước uống.
Mặc dù nhiễm trùng HP thường vô hại nhưng chúng là nguyên nhân gây ra hầu hết các vết loét ở dạ dày và đường tiêu hóa. Những vết loét này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như ung thư dạ dày.
Dưới đây là thông tin chi tiết hơn về các con đường lây nhiễm chính của vi khuẩn HP gây viêm loét dạ dày gồm:
1. Miệng – miệng
Đây là con đường lây truyền chính, vi khuẩn HP lây nhiễm qua tuyến nước bọt, vì ngoài dạ dày, vi khuẩn HP còn tồn tại trong cả nước bọt của người bệnh.
Một người bình thường khỏe mạnh nếu tiếp xúc với nước bọt của người bệnh trực tiếp, gián tiếp hay bất kỳ hình thức nào đều có nguy cơ nhiễm loại vi khuẩn HP.
Một số hoạt động tiếp xúc có nguy cơ lây nhiễm cao như: hôn, mớm cơm, dùng chung nước chấm, bát đũa, cốc, chia sẻ đồ dùng, quan hệ tình dục bằng miệng, Vi khuẩn HP cũng lây truyền qua môi trường thông qua thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm.
2. Phân – miệng
Con đường lây nhiễm dạ dày HP này ít gặp hơn nhưng vẫn có khả năng xảy ra. Khi đại tiện, vi khuẩn HP trong đường ruột sẽ được đào thải ra ngoài cùng với phân.
Nếu bệnh nhân vệ sinh không sạch sẽ, vi khuẩn HP có thể bám vào cơ thể. Khi người khỏe mạnh có tiếp xúc gần với người bệnh có thể vô tình lây nhiễm loại vi khuẩn này.
3. Dạ dày – dạ dày hoặc dạ dày – miệng
Vi khuẩn HP lây lan qua đường dạ dày – miệng hoặc dạ dày – dạ dày chủ yếu là do các dụng cụ y tế không được vệ sinh sạch sẽ và khử trùng đúng cách. Điều này sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn HP bám vào dụng cụ nội soi dạ dày và lây lan sang người khỏe mạnh bình thường.
Tỷ lệ nhiễm HP rất khác nhau do sự khác biệt về điều kiện kinh tế xã hội và vệ sinh. Ở các khu vực nông thôn đang phát triển, hơn 80% người dân có thể bị nhiễm trùng, so với ít hơn 40% dân số ở các khu vực thành thị phát triển.
Vi khuẩn HP xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, di chuyển qua hệ tiêu hóa và lây nhiễm dạ dày hoặc phần đầu của ruột non. Vi khuẩn hình xoắn ốc này sử dụng roi giống như đuôi của nó để di chuyển xung quanh và đào hang vào niêm mạc dạ dày, gây viêm.
Không giống như các loại vi khuẩn khác, vi khuẩn HP có thể tồn tại trong môi trường axit khắc nghiệt của dạ dày vì chúng sản xuất ra một chất trung hòa axit dạ dày. Chất này, urease, phản ứng với urê để tạo thành amoniac, chất độc đối với tế bào người. Tùy thuộc vào vị trí nhiễm trùng xảy ra trong dạ dày, HP cũng có thể gây ra tình trạng sản xuất quá mức axit dạ dày.
III. Bị lây nhiễm viêm loét dạ dày nên làm gì?
Khi có dấu hiệu bị viêm loét dạ dày do nhiễm trùng vi khuẩn HP, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa có thể thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra sau để chẩn đoán:
– Khám sức khỏe. Bác sĩ sẽ kiểm tra bụng để tìm dấu hiệu đầy hơi và có thể theo dõi quá trình giảm cân của bạn.
– Tiền sử bệnh án: Bác sĩ sẽ xem xét hồ sơ sức khỏe và tiền sử sức khỏe gia đình của người bệnh.
– Nội soi đường tiêu hóa trên (GI). Bác sĩ có thể thực hiện nội soi đường tiêu hóa trên (GI) để kiểm tra thực quản, dạ dày và tá tràng.
– Sinh thiết: Khi thực hiện nội soi đường tiêu hóa trên, bác sĩ có thể lấy mẫu mô dạ dày để nghiên cứu các tế bào nhằm tìm dấu hiệu tổn thương hoặc nhiễm trùng.
– Xét nghiệm máu: Nhiều xét nghiệm máu có thể chỉ ra những lý do khác gây đau bụng.
– Xét nghiệm hơi thở: Xét nghiệm hơi thở đo lượng khí, chẳng hạn như hydro, trong hơi thở, có thể là dấu hiệu của tình trạng vi khuẩn phát triển quá mức trong ruột hoặc không dung nạp lactose.
– Xét nghiệm phân: Bằng cách nghiên cứu thành phần phân của trẻ, bác sĩ có thể biết được thông tin về các bệnh nhiễm trùng có thể gây rối loạn đường tiêu hóa.
Viêm loét dạ dày không phải là bệnh vĩnh viễn. Nếu có vết loét không lành (ở một vị trí cụ thể), chúng ta cần loại trừ khả năng ác tính bằng cách sinh thiết. Viêm loét dạ dày do HP thường được điều trị bằng thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng sinh và thuốc bảo vệ dạ dày. Sau khi vết loét dạ dày lành, có thể ngăn ngừa tái phát bằng cách thực hiện một số biện pháp.
Nếu yếu tố/nguyên nhân gây bệnh không được điều trị hoặc loại bỏ thì luôn có nguy cơ viêm loét dạ dày tái phát. Cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ sau để ngăn ngừa tái phát:
- Hút thuốc.
- Rượu bia.
- Nhiễm trùng vi khuẩn H. Pylori.
- Căng thẳng tâm lý không được điều trị.
- Thói quen ăn uống không điều độ.
- Tăng cường sử dụng NSAID (thuốc giảm đau).
IV. Biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm viêm loét dạ dày do HP
Không phải lúc nào cũng rõ vi khuẩn HP lây truyền từ người này sang người khác như thế nào. Nhưng một số biện pháp dưới đây có thể giảm nguy cơ lây nhiễm viêm loét dạ dày do vi khuẩn HP:
– Vệ sinh cá nhân tốt là một cách giúp giảm nguy cơ lây nhiễm. Rửa tay kỹ lưỡng và thường xuyên là rất quan trọng, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn hoặc nấu nướng.
– Bạn cũng nên đảm bảo thực phẩm của mình sạch sẽ và được chuẩn bị và nấu chín đúng cách.
– Tương tự như vậy, hãy đảm bảo nước uống của bạn an toàn và sạch sẽ. Tốt nhất nên đun sôi nước trước khi uống.
– Đảm bảo an toàn thực phẩm, chẳng hạn như rửa trái cây và rau quả đúng cách hoặc để thịt sống, hải sản và trứng tránh xa các thực phẩm khác
– Tránh sử dụng chung đồ cá nhân (khăn mặt, cốc, bát, đũa, bàn chải đánh răng…) với người khác.
– Bỏ thói quen gắp thức ăn cho nhau, người lớn mớm thức ăn cho trẻ nhỏ…
– Nếu bạn sống với người bị viêm loét dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP, hãy giúp đảm bảo rằng họ hoàn thành chương trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Một người vẫn có khả năng lây nhiễm cho đến khi họ kết thúc đợt điều trị bằng kháng sinh và các xét nghiệm cho thấy tình trạng nhiễm trùng đã biến mất.
Hãy đặc biệt chú ý đến các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn HP ở trên nếu bạn dành thời gian ở một nơi trên thế giới nơi vệ sinh công cộng là một thách thức, nguồn nước uống và thực phẩm sạch khan hiếm.
Tóm lại, viêm loét dạ dày có lây không, về bản chất đây là bệnh lý không lây nhiễm. Nguy cơ lây nhiễm chỉ xảy ra khi nguyên nhân gây viêm loét dạ dày là do nhiễm trùng vi khuẩn HP- loại vi khuẩn này dễ lây lan qua nước bọt và tiếp xúc cá nhân gần gũi hoặc qua thực phẩm, nước bị ô nhiễm. Để phòng ngừa lây nhiễm viêm loét dạ dày do HP, bạn nên chú ý vệ sinh tốt trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.
Tài liệu tham khảo:
https://www.pharmacity.vn/viem-loet-da-day-lay-khong.htm
https://www.rileychildrens.org/health-info/peptic-ulcers-gastritis-helicobacter-pylori#:~:text=An%20ulcer%20in%20the%20stomach,to%20fecal%20matter%20or%20vomit.
https://www.healthline.com/health/h-pylori-contagious
https://www.medicalnewstoday.com/articles/is-h-pylori-contagious#is-it-contagious
https://www.quora.com/Is-a-stomach-ulcer-transferable
https://tytphuonghoathanh.medinet.gov.vn/chuyen-muc/viem-loet-da-day-co-lay-khong-lay-qua-nhung-duong-nao-cmobile8142-77769.aspx
https://www.pharmacity.vn/viem-loet-da-day-lay-khong.htm
https://soyte.hanoi.gov.vn/kham-chua-benh-pho-bien-kien-thuc-y-hoc/-/asset_publisher/4IVkx5Jltnbg/content/viem-loet-da-day-co-lay-khong-?_101_INSTANCE_4IVkx5Jltnbg_viewMode=view
