Trước khi nội soi dạ dày cần làm gì? Những lưu ý cần chuẩn bị

Nếu bạn được chỉ định nội soi dạ dày để kiểm tra phần trên của hệ thống tiêu hóa, vui lòng đọc kỹ 9 thông tin trước khi nội soi dạ dày cần làm gì dưới đây. Việc chuẩn bị đầy đủ và sẵn sàng mặt sức khỏe cũng như tinh thần trước khi nội soi dạ dày tốt sẽ giúp việc thực hiện thủ thuật nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và an toàn.

Nội soi dạ dày là gì

Nội soi dạ dày là một xét nghiệm để kiểm tra phần trên của hệ tiêu hóa (hay đường tiêu hóa trên – GI). Đường tiêu hóa trên bao gồm khoang miệng và tuyến nước bọt, thực quản, dạ dày và ruột non (tá tràng, hỗng tràng và hồi tràng).

Trong thủ thuật nội soi dạ dày, bác sĩ sẽ đưa ống nội soi mềm có gắn đèn và camera qua miệng hoặc mũi, thực quản và dạ dày cho phép bác sĩ quan sát. Bác sĩ có thể sử dụng kẹp và kéo trên ống nội soi để phẫu thuật hoặc lấy mô để sinh thiết.

Nội soi dạ dày có thể giúp tìm ra nguyên nhân gây ra các triệu chứng tiêu hóa của bạn, chẳng hạn như: đau ở bụng trên, khó nuốt, chứng khó tiêu, nôn và buồn nôn, ợ nóng. Bên cạnh đó, phương pháp này còn giúp chẩn đoán: viêm loét dạ dày, viêm dạ dày, nhiễm trùng dạ dày, Helicobacter pylori (vi khuẩn có thể gây loét, một tình trạng gọi là viêm dạ dày khi niêm mạc dạ dày bị viêm và ung thư), bệnh celiac (khi không thể tiêu hóa một loại protein gọi là gluten), ung thư dạ dày…

Điều quan trọng khi nội soi dạ dày là người bệnh phải chuẩn bị sẵn sàng cả về tâm lý và sức khỏe trước thời đi thực hiện thủ thuật này để đảm bảo quy trình diễn ra suôn sẻ và thuận lợi, tránh xảy ra các biến chứng hoặc rủi ro không mong muốn. Bác sĩ sẽ cung cấp cho bệnh nhân các hướng dẫn cụ thể về cách chuẩn bị cho nội soi, nhưng đây là một số lời khuyên chung có thể giúp đảm bảo người bệnh đã sẵn sàng.

• Tham khảo: Nội soi dạ dày có đau không

Trước khi nội soi dạ dày cần làm gì

Tham vấn chỉ định từ bác sĩ

Việc đầu tiên bệnh nhân cần làm trước khi nội soi dạ dày là thảo luận với bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc có bất kỳ tình trạng sức khỏe nào, chẳng hạn như bệnh tim hoặc ung thư. 

Thông tin này giúp bác sĩ của bạn biết có nên thực hiện bất kỳ biện pháp phòng ngừa cần thiết nào để thực hiện thủ thuật một cách an toàn nhất có thể hay không.

Trước khi nội soi dạ dày bệnh nhân cần thảo luận với bác sĩ về tình trạng sức khỏe và vấn đề y tế mình đang gặp phải.

Kiểm tra tương thích với thuốc

Người bệnh trước khi nội soi dạ dày cũng nên nói với bác sĩ về bất kỳ bệnh dị ứng nào mà bạn mắc phải cũng như về bất kỳ loại thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn nào đang dùng. 

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thay đổi liều lượng hoặc ngừng dùng một số loại thuốc trước khi nội soi. Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong quá trình thực hiện. Những loại thuốc này bao gồm:

• Thuốc chống viêm.
• Warfarin (Coumadin).
• Heparin.
• Aspirin.
• Bất kỳ chất/thuốc làm loãng máu nào: ví dụ như aspirin, clopidogrel, warfarin, rivaroxaban, apixaban, edoxaban và dabigatran.
• Bất kỳ loại thuốc nào gây buồn ngủ đều có thể ảnh hưởng đến thuốc an thần mà thủ thuật sẽ yêu cầu. 
• Thuốc điều trị chứng đau lâu dài (mãn tính) hoặc bệnh tiểu đường.

Một số lưu ý khác về thuốc trước khi nội soi dạ dày là:

• 2 tuần trước nội soi dạ dày: Nếu đang dùng thuốc để giảm lượng axit do dạ dày tiết ra, người bệnh cần ngừng thuốc 2 tuần trước khi nội soi dạ dày. Ví dụ về các loại thuốc này là: omeprazol, esomeprazole, lansoprazole, pantoprazol…
• 7 ngày trước khi nội soi dạ dày: Ngừng dùng sắt, aspirin, các sản phẩm chứa aspirin hoặc Pepto Bismol.
• 5 ngày trước khi nội soi dạ dày: Ngừng dùng thuốc chống viêm không steroid (ví dụ Motrin, Advil (ibuprofen), Feldene, Naprosyn, Nuprin, Celebrex và Vioxx).
• Không dùng bất kỳ thuốc kháng acid hoặc trong ngày thực hiện nội soi hoặc bất kỳ loại thuốc nào được đề cập.
• Thuốc chống lo âu và nhiều loại thuốc chống trầm cảm có thể ảnh hưởng đến phản ứng của bạn với thuốc an thần.
• Nếu bạn dùng insulin hoặc các loại thuốc khác để kiểm soát bệnh tiểu đường, điều quan trọng là phải lập kế hoạch với bác sĩ để lượng đường trong máu của bạn không xuống quá thấp.
• Đừng thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với liều lượng thuốc hàng ngày trừ khi bác sĩ yêu cầu. Không ngừng đột ngột các loại thuốc đang uống nếu bác sĩ không khuyến nghị.

Bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng cũng như tình trạng dị ứng.

Tìm hiểu quy trình trước khi nội soi dạ dày

Quy trình nội soi dạ dày khá nhanh chóng và thường diễn ra trong khoảng 20- 30 phút, người bệnh nên nắm được các bước thực hiện để phối hợp tốt nhất với bác sĩ trong quá trình thực hiện:

• Trong quá trình nội soi dạ dày, bệnh nhân sẽ nằm nghiêng bên trái. 
• Một thiết bị theo dõi sẽ được gắn vào cơ thể bệnh nhân để theo dõi nhịp thở, huyết áp và nhịp tim. 
• Thuốc gây mê (nếu nội soi dạ dày có gây mê) được truyền qua tĩnh mạch ở cánh tay để giúp bệnh nhân thoải mát, không bị đau và khó chịu trong quá trình thực hiện.
• Khi ống nội soi đi qua thực quản và xuống dạ dày, một camera rất nhỏ ở cuối ống nội soi sẽ truyền hình ảnh bên trong ra màn hình bên ngoài. Bác sĩ sẽ nhìn vào các hình ảnh trên màn hình để tìm những bất thường bên trong đường tiêu hóa. Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ chụp ảnh và ghi lại để kiểm tra.
• Có thể không khí sẽ được bơm nhẹ nhàng vào thực quản của bệnh nhân để làm phồng đường tiêu hóa, giúp ống nội soi di chuyển dễ dàng hơn và bác sĩ có thể nhìn rõ hơn các nếp gấp của đường tiêu hóa. Không khí được bơm vào có thể khiến bệnh nhân cảm thấy no hoặc chướng bụng.
• Khi cần thiết, bác sĩ có thể luồn dụng cụ đặc biệt qua ống nội soi để lấy mẫu sinh thiết hoặc thực hiện các thủ thuật điều trị như nong, cắt bỏ polyp, cầm máu… tùy theo bệnh lý đang điều trị. được phát hiện khi nội soi.
• Sau khi nội soi xong, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng rút ống nội soi ra khỏi miệng.
• Tổng thời gian chuẩn bị và nội soi dạ dày thường kéo dài khoảng 20 phút, tùy theo tình trạng bệnh lý của bệnh nhân.

Bệnh nhân nên nắm rõ quy trình thực hiện thủ thuật nội soi dạ dày để có sự chuẩn bị tốt nhất.

Tìm hiểu về các rủi ro có thể gặp phải

Người bệnh nên tìm hiểu và trao đổi với bác sĩ để hiểu những rủi ro của thủ thuật nội soi dạ dày và các biến chứng có thể xảy ra.

Nội soi dạ dày là một thủ thuật an toàn và hiếm khi có biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp ít và hiếm gặp, nội soi dạ dày có thể gây biến chứng nghiêm trọng như:

• Hít thức ăn hoặc chất lỏng vào phổi: Điều này có thể xảy ra nếu bạn ăn hoặc uống trước khi làm thủ thuật. Hãy đảm bảo làm theo hướng dẫn của bác sĩ về việc nhịn ăn để ngăn ngừa biến chứng này.
• Phản ứng bất lợi có thể xảy ra nếu bạn bị dị ứng với một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc an thần mà bạn được dùng để thư giãn trong quá trình thực hiện. Những loại thuốc này cũng có thể ảnh hưởng đến các loại thuốc khác mà bạn đang dùng. Vì vậy, hãy chắc chắn nói với bác sĩ nội soi dạ dày cho bạn về bất kỳ loại thuốc bạn đang dùng.

Đôi khi, ống nội soi được sử dụng trong quá trình thực hiện  có thể làm hỏng lớp niêm mạc của ống dẫn thức ăn, dạ dày hoặc ruột. Tình trạng có thể gây ra:

• Chảy máu: Nguy cơ biến chứng chảy máu sau khi nội soi sẽ tăng lên nếu thủ thuật liên quan đến việc lấy một mảnh mô để xét nghiệm (sinh thiết) hoặc điều trị một vấn đề về hệ tiêu hóa. Trong một số ít trường hợp, chảy máu như vậy có thể phải truyền máu.
• Nhiễm trùng: Hầu hết nội soi bao gồm kiểm tra và sinh thiết, nguy cơ nhiễm trùng thấp. Nguy cơ nhiễm trùng tăng lên khi các thủ tục bổ sung được thực hiện như một phần của nội soi. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng đều nhẹ và có thể được điều trị bằng kháng sinh. Bác sĩ có thể cho bạn thuốc kháng sinh phòng ngừa trước khi làm thủ thuật nếu bạn có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.
• Rách đường tiêu hóa: Một vết rách ở thực quản hoặc một phần khác của đường tiêu hóa trên có thể phải nhập viện và đôi khi phải phẫu thuật để sửa chữa nó. Nguy cơ biến chứng này là rất thấp – nó xảy ra ở khoảng 3 đến 5 trong số 10.000 ca nội soi chẩn đoán trên.

Hiếm khi nội soi dạ dày bị rách ống dẫn thức ăn, dạ dày hoặc ruột. Nếu điều này xảy ra, bệnh nhân có thể cần được truyền máu, nhập viện hoặc phẫu thuật để điều trị vấn đề.

Cũng có một ít khả năng gây tổn hại cho răng của bạn. Điều này có thể xảy ra nếu bạn cắn mạnh vào phần miệng cần thiết để giữ cho miệng mở trong suốt quá trình. Tuy nhiên, rủi ro này rất hiếm gặp.

Các dấu hiệu và triệu chứng có thể chỉ ra một biến chứng bao gồm:

• Sốt.
• Đau ngực.
• Hụt hơi.
• Phân có màu đen hoặc rất sẫm.
• Khó nuốt.
• Đau bụng dữ dội hoặc dai dẳng.
• Nôn mửa.

Hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức hoặc đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào trên đây. Bên cạnh đó, bác sĩ hoặc y tá chuyên khoa sẽ thảo luận với bệnh nhân thực hiện nội soi dạ dày về các rủi ro và biến chứng có thể xảy ra trước khi người bệnh ký vào mẫu đơn đồng ý.

Người bệnh cần hiểu những rủi ro của thủ thuật nội soi dạ dày và các biến chứng có thể xảy ra.

Lựa chọn người thân đi cùng

Người bệnh có thể sẽ được dùng thuốc gây mê và thuốc an thần để giúp thư giãn trong quá trình nội soi (nếu lựa chọn phương pháp nội soi dạ dày có gây mê). Do đó, bạn không nên lái xe sau khi làm thủ thuật vì những loại thuốc này sẽ khiến bạn buồn ngủ. 

Thay vào đó, người bệnh cần sắp xếp để có người đón và đưa về nhà sau khi nội soi dạ dày khoảng 1 giờ. Sau khi về nhà, bạn cần nghỉ ngơi yên tĩnh ở nhà trong 24 giờ đầu sau khi dùng thuốc an thần. Người đi cùng phải ít nhất 18 tuổi. Thủ thuật nội soi dạ dày có thể bị hủy bỏ  nếu bệnh nhân nội soi dạ dày gây mê nhưng không có người đi cùng và đưa về.

Sắp xếp để có người đưa về nhà sau nội soi dạ dày, nhất là với bệnh nhân nội soi dạ dày có gây mê.

Chế độ ăn trước khi nội dạ dày

Trước khi nội soi dạ dày có được ăn không? Đây là câu hỏi của nhiều người khi lần đầu khám nội soi. Bệnh nhân không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vòng 8 giờ trước khi xét nghiệm để đảm bảo dạ dày trống rỗng. Điều này giúp bác sĩ nội soi quan sát bên trong dạ dày rõ ràng và đánh giá tổn thương chính xác hơn.

• 1 ngày trước khi nội soi: Bệnh nhân không ăn bất kỳ thức ăn đặc nào sau nửa đêm vào đêm trước khi làm thủ thuật, bao gồm cả kẹo bạc hà, kẹo cao su. 
• Trong ngày nội soi: Không ăn hoặc uống gì ít nhất 8 giờ trước khi làm thủ thuật. Tránh uống bất cứ loại nước gì có màu đỏ, cam hoặc bất kỳ màu sắc nào khác.

Tuy nhiên, bạn thường có thể uống chất lỏng trong suốt sau nửa đêm cho đến 6 giờ trước khi nội soi nếu thủ thuật của bạn diễn ra vào buổi chiều. Chất lỏng trong suốt bao gồm:

• Nước lọc.
• Nước táo.
• Soda trong suốt. 
• Nước dùng.

Người thực hiện nội soi dạ dày có thể uống từng ngụm nước nhỏ tối đa 2 giờ trước thời điểm diễn ra thủ thuật.

Bệnh nhân không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vòng 8 giờ trước khi xét nghiệm để đảm bảo dạ dày trống rỗng.

Chuẩn bị trang phục trước khi đi khám

Mặc dù bạn sẽ được dùng thuốc để giúp bạn thư giãn nhưng thủ thuật nội soi dạ dày vẫn có thể gây ra một số khó chịu. Hãy đảm bảo mặc quần áo thoải mái và tránh đeo đồ trang sức. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu tháo kính hoặc răng giả trước khi làm thủ thuật.

Bệnh nhân cũng có thể mặc quần áo ngắn tay trong suốt quá trình thực hiện nội soi dạ dày dưới lớp áo của bệnh viện. Phòng làm thủ thuật có thể lạnh nên bệnh nhân cũng có thể mang theo tất.

Nên ăn mặc thoải mái khi đi nội soi dạ dày

Mang theo đủ các giấy tờ cần thiết

Đảm bảo điền vào mẫu chấp thuận và bất kỳ giấy tờ nào khác mà bác sĩ đã yêu cầu. Hãy chuẩn bị tất cả các mẫu đơn vào đêm trước khi làm thủ thuật và cho vào túi để không quên mang theo bên mình.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần mang theo đầy đủ các giấy tờ cần thiết phục vụ cho quá trình khám chữa bệnh và nội soi dạ dày như: thẻ căn cước công dân, chứng minh thư, thẻ bảo hiểm y tế (nếu có)…

Mang theo đủ các giấy tờ cần thiết khi đến bệnh viện thực hiện nội soi dạ dày.

Lên kế hoạch cho thời gian phục hồi sau nội soi dạ dày 

Bạn có thể cảm thấy hơi khó chịu ở cổ họng sau khi thực hiện thủ thuật và thuốc có thể phải mất một thời gian mới hết tác dụng. Vì vậy, người bệnh cần có kế hoạch nghỉ ngơi sau nội soi dạ dày để cơ thể hồi phục hoàn toàn. 

Bệnh nhân không nên ăn hoặc uống bất cứ thứ gì cho đến khi có thể nuốt bình thường trở lại. Quá trình này thường mất khoảng 45 phút. Sau đó bạn có thể ăn uống như bình thường, trừ khi bác sĩ hoặc y tá nói với bạn điều khác.

Những việc bệnh nhân nên và không nên làm trong 24 giờ đầu sau khi dùng thuốc an thần:

• Nên: Nghỉ ngơi yên tĩnh ở nhà, hãy gọi cho bác sĩ nếu bạn gặp vấn đề hoặc lo lắng về bất cứ điều gì.
• Đừng: Không lái xe hoặc đi xe đạp; không vận hành máy móc hoặc làm bất cứ điều gì đòi hỏi kỹ năng hoặc khả năng phán đoán; không được uống rượu; không uống thuốc ngủ; không đi làm; không đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào hoặc ký kết bất kỳ hợp đồng hoặc văn bản pháp luật nào.

Người bệnh cần có kế hoạch nghỉ ngơi sau nội soi dạ dày để cơ thể hồi phục hoàn toàn.

Khi trở về nhà, người bệnh có thể gặp một số dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu nhẹ như: đầy hơi, đau bụng, đau quặn bụng, đau họng. Tuy nhiên, các triệu chứng này sẽ thuyên giảm nhanh chóng nê không cần quá lo lắng.

Bệnh nhân sau khi nội soi dạ dày có thể thực hiện các hoạt động thông thường của mình 24 giờ sau khi kiểm tra. Hãy đến bệnh viện ngay nếu bị:

• Đau bụng dữ dội.
• Nhiệt độ cơ thể tăng cao.
• Cảm thấy nóng hoặc run rẩy.
• Buồn nôn.

Sau khi nội soi dạ dày, bệnh nhân có thể về nhà khi cảm thấy đủ khỏe. Nếu được dùng thuốc an thần, người bệnh cần có người đưa về nhà và nghỉ ngơi yên tĩnh ở nhà trong 24 giờ đầu sau khi dùng thuốc an thần.

Bác sĩ hoặc y tá giải thích kết quả nội soi dạ dày trước khi bệnh nhân rời bệnh viện. Nếu xét nghiệm làm sinh thiết, bạn cần phải chờ kết quả. Người bệnh có một cuộc hẹn tái khám với bác sĩ đã giới thiệu bạn đi xét nghiệm.

Tóm lại, có rất nhiều việc bạn cần chuẩn bị nếu đang thắc mắc trước khi nội soi dạ dày cần làm gì. Cụ thể đó là: thảo luận với bác sĩ về tình trạng sức khỏe hoặc vấn đề y tế; vấn đề ăn uống, loại thuốc đang uống, tình trạng dị ứng cũng như nắm được quy trình, rủi ro cũng như chuẩn bị kế hoạch phục hồi sau nội soi. 

Hy vọng với những thông tin thuốc dạ dày chữ Y về những việc cần làm trước khi nội soi dạ dày ở trên, bạn sẽ có sự chuẩn bị tốt nhất, giúp quá trình thực hiện thủ thuật diễn ra suôn sẻ, thuận lợi, hiệu quả và an toàn.

Để được tư vấn kỹ hơn về sức khỏe dạ dày, bạn vui lòng gọi đến hotline 1800.1125 (miễn phí cước) để gặp trực tiếp dược sĩ của Yumangel nhé.

Tài liệu tham khảo:

https://stanfordhealthcare.org/medical-tests/e/egd/what-to-expect/before-procedure.html

https://www.guysandstthomas.nhs.uk/health-information/gastroscopy/after-gastroscopy

https://www.healthline.com/health/endoscopy#types

https://www.vinmec.com/en/gastroenterology-hepatobiliary/health-news/note-before-endoscopy/

https://myhealth.alberta.ca/Health/aftercareinformation/pages/conditions.aspx?hwid=uf9371

https://www.vinmec.com/en/gastroenterology-hepatobiliary/health-news/note-before-endoscopy/