Ung thư manh tràng là gì? Sống được bao lâu? Các cách điều trị

Ung thư manh tràng là bệnh lý phổ biến và vô cùng nguy hiểm nhưng lại có rất ít thông tin về căn bệnh này để có thể chủ động phòng tránh bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp chi tiết và đầy đủ thông tin về bệnh ung thư manh tràng.

I. Ung thư manh tràng là gì?

Manh tràng là vị trí tiếp giáp giữa đại tràng và hồi tràng (ruột non). Manh tràng cũng được xem là đoạn ruột bắt đầu của ruột già.

Ung thư manh tràng là bệnh lý ung thư xảy ra ở bộ phận manh tràng, là đoạn to nhất và ngắn nhất đại tràng. Không chỉ phát triển và xâm lấn ở manh tràng, các tế bào ung thư ở manh tràng còn có thể di căn sang các bộ phận, cơ quan khác trong cơ thể.

II. Nguyên nhân gây ung thư manh tràng 

Dù hiện nay y học vẫn chưa tìm ra được cơ chế và nguyên nhân gây ung thư manh tràng, tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ gây bệnh gồm:

• Yếu tố di truyền: Khối u ác tính tại manh tràng xuất hiện khi có sự biến đổi của một số gene nhất định, liên quan tới một số hội chứng di truyền như: hội chứng ung thư đại tràng di truyền không polyp (HNPCC hoặc hội chứng Lynch); bệnh đa polyp đại tràng gia đình (FAP)…
• Các tổn thương tiền ung thư: Bệnh Crohn, viêm đại tràng chảy máu, Polyp đại tràng…
• Yếu tố dinh dưỡng: Chế độ ăn quá nhiều mỡ động vật, thịt; ít chất xơ và thiếu vitamin hoặc thực phẩm có chứa nitrosamin…

Đến nay,  y học hiện đại vẫn chưa tìm ra được cơ chế và nguyên nhân gây đột biến gen. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng bị ung thư manh tràng gồm:

• Thừa cân hoặc béo phì: Tình trạng này xảy ra ở cả hai giới, nhưng nguy cơ ở nam giới sẽ cao hơn nữ giới.
• Không hoặc ít vận động: Lối sống thiếu khoa học, càng ít vận động và hoạt động thể chất càng tăng nguy cơ bị manh tràng.
• Thường xuyên hút thuốc lá: Những người thường xuyên hút thuốc lá trong thời gian dài có nguy cơ mắc và tử vong do ung thư cao hơn những người không hút thuốc. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng liên quan đến việc tăng nguy cơ hình thành u tuyến đại tràng.
• Uống nhiều rượu bia: Việc lạm dụng quá nhiều rượu bia sẽ làm tăng nguy cơ bị ung thư manh tràng. Lượng rượu bia được khuyến nghị là ≥ 2 cốc/ngày đối với nam giới và 1 cốc/ngày đối với nữ giới.
• Có tiền sử mắc các bệnh lý: Nguy cơ bị ung thư tăng nếu người bệnh có tiền sử dị ung thư đại tràng, polyp tuyến nguy cơ cao, ung thư buồng trứng; viêm loét đại tràng…

III. Biểu hiện bệnh ung thư manh tràng

Ở giai đoạn đầu, bệnh ung thư manh tràng thường không có triệu chứng và biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh chủ quan không đi thăm khám. Thông thường ung thư manh tràng có các biểu hiện sau:

• Đầy hơi và chướng bụng: Bệnh nhân ung thư manh tràng có thể bị đầy hơi, chướng bụng nhưng thường không đặc hiệu.
• Đau bụng: Cơn đau bụng có thể được ghi nhận ở khu vực được biết đến với cơn đau do viêm ruột thừa. Đau bụng có thể lan tỏa và khó xác định.
• Buồn nôn và nôn: Các khối u lớn ở bên phải manh tràng có thể khiến thức ăn trào ngược vào ruột non và dạ dày, gây ra hiện tượng nôn mửa. Dịch nôn thường có màu vàng hoặc vàng nhạt.
• Phân sẫm màu, đen: Khi chảy máu xảy ra ở manh tràng, khi người bệnh đi ngoài phân thường sẫm màu hoặc có màu đen.
• Giảm cân: Giảm cân đột ngột và bất thường, thường là giảm từ 5% trọng lượng cơ thể trở lên mà không cố gắng trong khoảng thời gian từ 6 -12 tháng.
• Thiếu máu: Tình trạng chảy  máu ở manh tràng không được xử lý khiến người bệnh bị thiếu máu gây mệt mỏi, khó thở, suy nhược, nhịp tim nhanh.
• Các triệu chứng khác: Gồm rối loạn tiêu hóa kéo dài (tiêu chảy, táo bón); thói quen đại tiện thay đổi (đi cầu lắt nhắt); có thể sờ thấy khối u ở vùng bụng; chảy máu ở hậu môn…

IV. Ung thư manh tràng có nguy hiểm không? Sống được bao lâu? 

Ung thư manh tràng là bệnh lý ung thư nguy hiểm có nguy cơ gây tử vong cao. Tùy từng mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bệnh nhân có tỷ lệ và thời gian sống sót khác nhau.

Cụ thể, với ung thư manh tràng tại chỗ (chưa di căn) thì tỷ lệ sống 5 năm là hơn 90%; manh tràng xâm lấn là 70% và manh tràng di căn chỉ còn 14-15%.

Trường hợp sau 5 năm bệnh ung thư manh tràng không tái phát trở lại thì được xem đã triệt căn. Việc phát hiện và điều trị sớm giúp tăng hiệu quả điều trị và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

V. Chẩn đoán bệnh ung thư manh tràng 

Bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng bằng cách ghi nhận các thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh lý của bệnh nhân, tiền sử bệnh lý gia đình,… Nếu nghi ngờ có khối u ác tính xuất hiện ở manh tràng, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh được chính xác hơn.

• Siêu âm ổ bụng: Kỹ thuật này giúp phần phát hiện các dấu hiệu cảnh báo gián tiếp như thành đại tràng dày, tắc ruột,…
• Xét nghiệm máu trong phân: Máu trong phân có thể gặp khi có polyp, ung thư hoặc một số bệnh lý khác của đại tràng.
• Chụp CT cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ MRI: Nhằm phát hiện đặc điểm hình dạng, kích thước và mức độ xâm lấn của khối. Đồng thời phát hiện sự lây lan của  ung thư đến các cơ quan khác trong cơ thể.
• Nội soi đại tràng: Quan sát bên trong lòng manh tràng, có thể quan sát thấy polyp, vùng mô bất thường hoặc ung thư. Thông qua nội soi, bác sĩ thiết bị để có thể lấy mẫu mô bất thường để làm sinh thiết.
• Sinh thiết: Mẫu mô hoặc tế bào bất thường được bác sĩ giải phẫu bệnh quan sát dưới kính hiển vi để tìm tế bào ác tính.

VI. Cách điều trị bệnh ung thư manh tràng 

Tùy theo giai đoạn bệnh, loại tế bào ung thư và thể trạng sức khỏe của bệnh nhân mà bác sĩ có thể chỉ định 1 phương pháp điều trị hoặc kết hợp nhiều phương pháp chữa trị khác nhau nằm đạt hiệu quả cao nhất. Các phương pháp điều trị bệnh ung thư manh tràng có thể được chỉ định gồm:

1. Phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật được chỉ định ở hầu hết các giai đoạn của ung thư manh tràng. Sau khi thực hiện phẫu thuật xong, người bệnh vẫn có thể tiếp xúc điều trị xạ trị hay hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót. Mục đích của việc phẫu thuật là để bỏ khối u ở manh tràng, các mô và một số hạch bạch huyết lân cận.

Hiện đang có 2 phương pháp phẫu thuật là mổ mở và mổ nội soi, bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân để có chỉ định phù hợp.

2. Hóa trị

Hóa trị là phương pháp dùng  thuốc để tiêu diệt và ngăn chặn các tế bào ung thư phát triển. Thuốc chữa ung thư manh tràng có thể được đưa vào cơ thể thông qua đường uống hoặc tiêm. Với từng bệnh nhân bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc và liều lượng phù hợp.

3. Xạ trị

Xạ trị trong điều trị ung thư manh tràng là phương pháp dùng tia X có năng lượng cao chiếu trực tiếp vào khu vực manh tràng có khối u để tiêu diệt tế bào ung thư.

Đối với khối u ác tính ở manh tràng, phương pháp xạ trị chỉ được bác sĩ chỉ định sử dụng trong trường hợp các khối u di căn đến xương, não…

VII. Ung thư manh tràng nên ăn gì và kiêng gì?

Trong chế độ ăn uống và dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư manh tràng sẽ có những thực phẩm tốt nên ăn và thực phẩm nên kiêng ăn vì có thể khiến tình trạng bệnh viêm trọng hơn. Cụ thể:

1. Thực phẩm nên ăn

• Bổ sung nhiều rau củ quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt: Chất thải tích tụ chính là nguyên nhân hình thành polyp, lâu ngày phát triển thành các tế bào ung thư. Nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ sẽ giúp đào thải chất thải ra bên ngoài, làm giảm đi 40% nguy cơ bị polyp đại tràng.
• Bổ sung axit folic từ thực vật: Axit folic có trong các loại hoa quả họ cam như cam, bưởi, quýt… được chứng minh làm giảm nguy cơ bị ung thư đại tràng.
• Các thực phẩm khác như: sản phẩm chế biến từ sữa; nước ép hoa quả, các loại quả màu đỏ vàng (cà rốt, đu đủ, cà chua).. Người bệnh nên ăn thức ăn lỏng, mềm dễ tiêu hóa, ít mặn, ít chất béo; uống đủ nước; chia nhỏ bữa ăn…

2. Thực phẩm nên kiêng

• Tránh các thức ăn nhiều dầu mỡ: Bệnh nhân ung thư manh tràng cần hạn chế các thức ăn nhiều dầu mỡ vì sẽ sản sinh ra axit trong đại tràng, khiến khối u phát triển nhanh.
• Món ăn lên men như cà muối, dưa muối; đồ ăn cay nóng (tiêu, ớt, mù tạt); các loại thịt đỏ (thịt dê, ngựa, trâu, bò); thức ăn khô cứng khó tiêu hóa; không hút thuốc, uống bia rượu, nước ngọt có ga… không tốt cho tất cả cac người bệnh ung thư

VIII. Cách phòng tránh ung thư manh tràng

Ung thư manh tràng nguy hiểm nhưng bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh bằng cách thay đổi lối sống sinh hoạt và chế độ ăn uống hàng ngày. Cụ thể:

• Bỏ hút thuốc lá.

• Hạn chế các đồ uống có cồn, chất kích thích: bia, rượu, cà phê…
• Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh bị thừa cân hoặc béo phì.
• Tuân thủ chế độ ăn nhiều chất xơ, giàu vitamin; chế biến thức ăn khoa học; hạn chế ăn các thức ăn giàu chất béo.
• Tập thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày, nếu quá bận hãy cố gắng tập 2 – 3 lần/tuần.
• Bổ sung đầy đủ canxi (700 – 800 mg canxi/ngày) giúp giảm tới 40 – 50% nguy cơ mắc bệnh ung thư manh tràng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần.

Ung thư manh tràng nếu phát hiện muộn có tỷ lệ sống sót thấp và thời gian sống ngắn. Vì vậy, mỗi người cần chú trọng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách có chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học lành lạnh. Đồng thời nên thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm giúp làm tăng cơ hội điều trị thành công và giảm nguy cơ tử vong do ung thư manh tràng.