Top 5 thuốc xổ nội soi đại tràng được dùng nhiều nhất hiện nay

Thuốc xổ là bước chuẩn bị không thể thiếu trước khi nội soi đại tràng. Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều loại thuốc xổ với thành phần và cách sử dụng khác nhau, tuy nhiên không phải sản phẩm nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Trong bài viết này, Yumangel sẽ giới thiệu đến bạn 5 loại thuốc xổ nội soi đại tràng đang được sử dụng phổ biến. Cùng tìm hiểu!

1. Tại sao nên uống thuốc xổ nội soi đại tràng?

Việc uống thuốc xổ để làm sạch đại tràng là một bước bắt buộc và cực kỳ quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho thủ thuật nội soi đại tràng. Thuốc xổ giúp làm sạch đường ruột và tạo điều kiện thuận lợi để bác sĩ quan sát rõ niêm mạc bên trong. Dưới đây là những lý do chính giải thích tại sao bạn cần uống thuốc xổ:

• Đảm bảo tầm nhìn rõ ràng cho bác sĩ: Mục đích chính của nội soi đại tràng là để bác sĩ có thể quan sát toàn bộ niêm mạc bên trong đại tràng. Nếu đại tràng còn chứa phân hoặc chất thải, tầm nhìn sẽ bị cản trở. Khi đó, bác sĩ khó lòng phát hiện được các tổn thương nhỏ như polyp, vết viêm loét, khối u, hoặc các dấu hiệu ung thư sớm.
• Tăng độ chính xác của chẩn đoán: Nếu đại tràng không sạch, có thể dẫn đến chẩn đoán sai hoặc bỏ sót bệnh lý nghiêm trọng, khiến người bệnh phải nội soi lại, gây tốn kém thời gian, chi phí và ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Giảm nguy cơ biến chứng: Phân và chất thải còn sót lại trong đại tràng không chỉ cản trở tầm nhìn mà còn có thể gây nhiễm trùng nếu bác sĩ thực hiện các thủ thuật như cắt polyp hoặc sinh thiết. Làm sạch đại tràng giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng khác trong và sau quá trình nội soi.
• Rút ngắn thời gian nội soi: Khi đại tràng sạch, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật nhanh chóng và hiệu quả hơn. Điều này giúp giảm bớt sự khó chịu cho bệnh nhân và đẩy nhanh thời gian thực hiện.
• Tránh phải nội soi lại: Nếu đại tràng không được làm sạch đầy đủ, bác sĩ có thể yêu cầu bạn phải hoãn lịch và thực hiện lại quá trình chuẩn bị, bao gồm cả việc uống thuốc xổ. Điều này không chỉ gây mất thời gian, công sức mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh.

Tóm lại, việc uống thuốc xổ nội soi đại tràng là một phần bắt buộc không thể thiếu để đảm bảo an toàn, chính xác và hiệu quả cao nhất cho thủ thuật này.

2. Tiêu chí lựa chọn thuốc xổ nội soi đại tràng

Hiện nay có nhiều loại thuốc xổ hỗ trợ chuẩn bị trước nội soi đại tràng. Tuy nhiên, không phải loại nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Việc lựa chọn thuốc xổ cần dựa vào các tiêu chí sau để đảm bảo hiệu quả và an toàn:

• Hiệu quả làm sạch tốt: Thuốc xổ cần có khả năng làm sạch toàn bộ đại tràng, đặc biệt là các đoạn khó tiếp cận như đại tràng sigma hay manh tràng. 
• An toàn cho người sử dụng: Thuốc cần hạn chế tối đa tác dụng phụ như buồn nôn, mất nước, rối loạn điện giải, đau quặn bụng. 
• Dễ uống: Một số loại thuốc xổ có vị khó uống hoặc yêu cầu uống lượng nước quá lớn, dễ gây buồn nôn và bỏ dở giữa chừng. Vì vậy, nên ưu tiên loại có vị dễ chịu, dễ pha, liều lượng phù hợp để bệnh nhân dễ tuân thủ.
• Được khuyến cáo bởi bác sĩ hoặc cơ sở y tế uy tín: Không nên tự ý chọn thuốc xổ. Bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe, tuổi tác và bệnh lý nền của từng người.
• Có hướng dẫn sử dụng rõ ràng: Sản phẩm thuốc xổ cần có hướng dẫn cụ thể về cách dùng, thời điểm uống (trước nội soi bao lâu), lượng nước cần bổ sung, chế độ ăn uống kèm theo để đạt hiệu quả tối ưu.

3. Top 5 các loại thuốc xổ nội soi đại tràng

Một đại tràng được làm sạch tốt sẽ giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc ruột, phát hiện các tổn thương nhỏ và đưa ra chẩn đoán chính xác. Có nhiều loại thuốc xổ được sử dụng để đạt được mục đích này. Dưới đây là thông tin chi tiết về các loại thuốc xổ phổ biến:

3.1. Thuốc xổ làm sạch ruột Fortrans

Fortrans là một trong những loại thuốc làm sạch đại tràng phổ biến nhất, chứa hoạt chất Polyethylene Glycol (PEG). PEG là một chất thẩm thấu, không được hấp thu vào cơ thể mà giữ nước trong lòng ruột, làm mềm phân và kích thích nhu động ruột, giúp tống xuất chất thải ra ngoài.

• Cơ chế hoạt động: PEG tạo áp suất thẩm thấu cao trong lòng ruột, kéo nước vào ruột, làm tăng thể tích phân và kích thích nhu động ruột.
• Cách dùng:
  • Thường được pha với một lượng lớn nước (ví dụ: 1 gói pha với 1 lít nước).
  • Bệnh nhân cần uống từ 2 đến 4 lít dung dịch trong khoảng thời gian nhất định (thường là 2-4 giờ vào buổi chiều hoặc tối hôm trước nội soi, hoặc chia làm 2 lần vào buổi tối và sáng ngày nội soi).
  • Lưu ý quan trọng: Bệnh nhân cần uống từ từ, từng ngụm nhỏ để tránh cảm giác buồn nôn. Có thể làm lạnh dung dịch hoặc thêm một lát chanh để dễ uống hơn.
• Ưu điểm: Hiệu quả làm sạch cao, an toàn cho hầu hết bệnh nhân, ít gây mất cân bằng điện giải.
• Nhược điểm: Lượng dung dịch phải uống lớn, có thể gây khó chịu, buồn nôn, đầy bụng.

3.2. Dung dịch làm sạch đại tràng Fleet Phospho-Soda

Fleet Phospho-Soda chứa các hoạt chất Sodium Phosphate và Biphosphate. Đây là các muối phosphate có tác dụng thẩm thấu mạnh, kéo nước vào ruột và kích thích nhu động ruột.

• Cơ chế hoạt động: Các muối phosphate không được hấp thu, tạo áp suất thẩm thấu cao, giữ nước trong lòng ruột, gây ra tiêu chảy mạnh.
• Cách dùng:
  • Thường được chia làm 2 liều, mỗi liều pha với một lượng nước nhỏ (ví dụ: 45ml pha với 120ml nước) và uống cách nhau vài giờ.
  • Bệnh nhân cần uống thêm nhiều nước hoặc chất lỏng trong suốt quá trình chuẩn bị để tránh mất nước và mất cân bằng điện giải.
• Ưu điểm: Lượng dung dịch phải uống ít hơn so với PEG.
• Nhược điểm:
  • Nguy cơ cao gây rối loạn điện giải nghiêm trọng (tăng phosphate máu, hạ canxi máu, hạ kali máu), đặc biệt ở bệnh nhân có bệnh thận, tim mạch hoặc đang dùng một số loại thuốc.
  • Không được khuyến cáo sử dụng cho bệnh nhân suy thận, suy tim sung huyết, bệnh gan nặng, hoặc người cao tuổi.
  • Đã có báo cáo về các trường hợp tổn thương thận cấp tính liên quan đến việc sử dụng loại thuốc này.

3.3. Thuốc làm sạch đại tràng MoviPrep

MoviPrep là một loại thuốc làm sạch đại tràng dạng Polyethylene Glycol (PEG) kết hợp với các chất điện giải (như sodium sulfate, sodium chloride, potassium chloride) và các chất làm mềm phân (sodium ascorbate và ascorbic acid). Sự kết hợp này giúp tăng cường hiệu quả làm sạch và giảm nguy cơ mất cân bằng điện giải.

• Cơ chế hoạt động: Tương tự như Fortrans, PEG tạo áp suất thẩm thấu kéo nước vào ruột. Các chất điện giải đi kèm giúp duy trì cân bằng điện giải trong cơ thể.
• Cách dùng:
  • Thường được cung cấp trong hai gói bột riêng biệt (gói A và gói B) cho mỗi liều. Mỗi liều được pha với 1 lít nước.
  • Bệnh nhân thường uống tổng cộng 2 lít dung dịch MoviPrep, chia làm hai lần. Ví dụ, uống 1 lít vào tối hôm trước và 1 lít vào sáng ngày nội soi.
  • Sau mỗi liều MoviPrep, bệnh nhân cần uống thêm 500ml chất lỏng trong hoặc nước lọc để đảm bảo làm sạch hiệu quả.
• Ưu điểm: Hiệu quả làm sạch tốt, lượng dung dịch phải uống ít hơn so với các loại PEG truyền thống như Fortrans, có các chất điện giải giúp giảm nguy cơ mất cân bằng.
• Nhược điểm: Mùi vị có thể khó chịu với một số người, có thể gây đầy hơi, buồn nôn.

3.4. Thuốc rửa ruột nội soi đại tràng Picoprep

Picoprep (hoặc Picosalax) là một thuốc làm sạch ruột kết hợp giữa Sodium Picosulfate (một thuốc nhuận tràng kích thích), Magnesium Oxide và Citric Acid (các chất thẩm thấu).

• Cơ chế hoạt động:
  • Sodium Picosulfate: Được chuyển hóa bởi vi khuẩn đường ruột thành chất có hoạt tính, kích thích niêm mạc ruột và tăng nhu động ruột.
  • Magnesium Oxide và Citric Acid: Phản ứng với nhau tạo ra Magnesium Citrate, một chất nhuận tràng thẩm thấu, kéo nước vào ruột.
• Cách dùng:
  • Thường được pha với một lượng nước nhỏ (ví dụ: 1 gói pha với 150ml nước).
  • Uống 2 liều cách nhau 6-8 giờ, kèm theo việc uống thêm một lượng lớn nước lọc hoặc chất lỏng trong suốt quá trình chuẩn bị.
• Ưu điểm: Lượng dung dịch phải uống tương đối ít, hiệu quả tốt.
• Nhược điểm: Có thể gây đau quặn bụng, đầy hơi. Vẫn cần uống thêm nhiều nước để bù điện giải và tăng hiệu quả làm sạch.

3.5. Thuốc thụt tháo đại tràng Microclismi

Microclismi là một loại thuốc thụt tháo được sử dụng để làm sạch phần cuối của đại tràng (trực tràng và đại tràng sigma). Đây không phải là một thuốc làm sạch toàn bộ đại tràng như các loại trên.

• Cơ chế hoạt động: Thường chứa glycerin hoặc natri citrat và natri lauryl sulfoacetate. Các chất này hoạt động như chất làm mềm phân và kích thích nhu động ruột tại chỗ, giúp tống phân ra ngoài nhanh chóng.
• Cách dùng: Được đưa vào trực tràng qua đường hậu môn dưới dạng dung dịch nhỏ. Thường được sử dụng khoảng 15-30 phút trước khi cần đi tiêu.
• Ưu điểm: Tác dụng nhanh, tiện lợi, ít gây khó chịu toàn thân.
• Nhược điểm: Chỉ làm sạch được phần cuối của đại tràng, không đủ để chuẩn bị cho nội soi toàn bộ đại tràng. Do đó, Microclismi thường chỉ được sử dụng cho các thủ thuật như soi trực tràng sigma, hoặc như một biện pháp bổ sung nếu quá trình làm sạch đại tràng bằng thuốc uống chưa đủ.

4. Cảnh báo lạm dụng thuốc xổ khi nội soi đại tràng

Việc sử dụng thuốc xổ để làm sạch đại tràng trước khi nội soi là bắt buộc và rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc xổ hoặc sử dụng không đúng cách, nó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

4.1. Rối loạn điện giải nghiêm trọng

Các loại thuốc xổ, đặc biệt là thuốc xổ thẩm thấu hoặc thuốc xổ muối, hoạt động bằng cách kéo nước vào lòng ruột hoặc giữ nước trong ruột, làm tăng khối lượng phân và kích thích nhu động ruột. Quá trình này đồng thời có thể gây mất một lượng lớn nước và các ion quan trọng trong cơ thể như kali, natri, magie và canxi.

Rối loạn điện giải, đặc biệt là hạ kali máu nặng, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như:

• Rối loạn nhịp tim: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể gây ngừng tim đột ngột.
• Yếu cơ, chuột rút: Do cơ bắp không nhận đủ điện giải để hoạt động bình thường.
• Tê bì chân tay, co giật.
• Rối loạn chức năng thận.

4.2. Mất nước và suy thận cấp

Việc đi ngoài liên tục và mất nước qua đường ruột do tác dụng của thuốc xổ nếu không được bù đủ nước sẽ dẫn đến tình trạng mất nước toàn thân.

Mất nước nghiêm trọng có thể gây giảm thể tích tuần hoàn máu, làm giảm lưu lượng máu đến thận, dẫn đến suy thận cấp. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm ở những người đã có tiền sử bệnh thận hoặc người cao tuổi.

4.3. Tổn thương niêm mạc đại tràng

Một số loại thuốc xổ có chứa các thành phần kích thích mạnh hoặc khi sử dụng với liều lượng quá cao có thể gây ra tình trạng viêm hoặc tổn thương niêm mạc đại tràng. Việc đi ngoài quá nhiều và mạnh cũng làm tăng nguy cơ tổn thương. Hậu quả:

• Viêm đại tràng do thuốc xổ: Gây đau bụng, tiêu chảy kéo dài, buồn nôn, và khó chịu.
• Loét hoặc thủng ruột: Dù hiếm gặp, nhưng là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt ở những người có bệnh lý đường ruột tiềm ẩn (như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn) hoặc người cao tuổi có thành ruột mỏng yếu.

4.4. Rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột

Thuốc xổ làm sạch đại tràng bằng cách “quét sạch” cả vi khuẩn có lợi và có hại. Việc này phá vỡ cân bằng tự nhiên của hệ vi sinh vật đường ruột. Rối loạn hệ vi sinh vật có thể dẫn đến:

• Tiêu chảy kéo dài sau khi nội soi.
• Đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng Clostridium difficile (một loại vi khuẩn gây tiêu chảy nặng, khó điều trị), đặc biệt ở những bệnh nhân có sử dụng kháng sinh.

4.5. Phản ứng dị ứng và tương tác thuốc

Một số người có thể có phản ứng dị ứng với các thành phần trong thuốc xổ, từ nhẹ như nổi mề đay, ngứa đến nặng như sốc phản vệ. Ngoài ra, thuốc xổ có thể tương tác với các loại thuốc đang dùng của bệnh nhân, làm giảm hiệu quả của các thuốc đó hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ. Từ đó, gây nguy hiểm cho sức khỏe do phản ứng dị ứng hoặc làm mất kiểm soát các bệnh lý nền.

Tuyệt đối không tự ý sử dụng hoặc điều chỉnh liều lượng thuốc xổ nội soi đại tràng. Luôn tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ về loại thuốc, liều lượng và cách dùng. Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng và bất kỳ tình trạng sức khỏe mãn tính nào để đảm bảo quá trình chuẩn bị nội soi diễn ra an toàn và hiệu quả nhất.

5. Một số câu hỏi thường gặp

5.1. Uống thuốc xổ Fortrans bao lâu thì đi ngoài?

Thông thường, sau khi bắt đầu uống thuốc xổ Fortrans khoảng 1–2 giờ, bạn sẽ bắt đầu có cảm giác muốn đi ngoài. Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi tùy vào từng người, chế độ ăn trước đó và thể trạng hệ tiêu hóa.

• Với người có tiêu hóa tốt, nhu động ruột mạnh: có thể đi ngoài sớm hơn, sau 30–60 phút.
• Với người thường bị táo bón: có thể mất đến 2–3 giờ mới bắt đầu đi ngoài.

5.2. Uống thuốc xổ Fortrans vẫn không đi ngoài?

Nếu đã uống đủ liều lượng thuốc xổ Fortrans mà vẫn không đi ngoài sau 3–4 tiếng, có thể do các nguyên nhân sau:

• Chế độ ăn trước đó chưa đúng: Vẫn ăn thực phẩm khó tiêu, nhiều chất xơ, dầu mỡ trước ngày uống thuốc.
• Cơ địa táo bón lâu ngày: Nhu động ruột yếu, ruột bị lắng đọng phân cứng lâu ngày.
• Không uống đủ nước: Fortrans cần được pha loãng đúng hướng dẫn và uống kèm nhiều nước để phát huy tác dụng.

Cách xử lý:

• Đi lại nhẹ nhàng, xoa bụng theo chiều kim đồng hồ.
• Uống thêm nước ấm hoặc nhâm nhi một chút nước chanh ấm để kích thích nhu động ruột.
• Nếu vẫn không cải thiện sau 4–5 tiếng, nên liên hệ bác sĩ để được hỗ trợ, có thể cần can thiệp bằng thụt tháo.

5.3. Cách uống thuốc xổ trước khi nội soi đại tràng?

Để đạt hiệu quả làm sạch đại tràng tốt nhất trước nội soi, cần uống thuốc xổ đúng cách:

Chuẩn bị trước ngày nội soi (Từ 1 ngày trước):

• Ăn thức ăn dễ tiêu, ít xơ, tránh rau xanh, trái cây, sữa, nước có màu đỏ hoặc tím.
• Uống nhiều nước lọc (trên 2 lít/ngày).

Cách pha và uống thuốc xổ (Ví dụ riêng với thuốc xổ Fortrans)

• 1 gói Fortrans pha với 1 lít nước lọc.
• Liều lượng thường là 3–4 gói, tùy chỉ định của bác sĩ.
• Uống mỗi ly 250ml cách nhau 15–20 phút, không uống quá nhanh.
• Uống hết liều trong vòng 3–4 tiếng, tốt nhất là từ 16h đến 20h tối hôm trước.

Lưu ý khi uống:

• Uống từng ngụm nhỏ, có thể uống kèm chút nước chanh để dễ uống hơn.
• Chuẩn bị sẵn nhà vệ sinh, vì bạn sẽ đi ngoài nhiều lần sau khi uống.
  Không ăn thêm sau khi bắt đầu uống thuốc xổ.

Việc lựa chọn thuốc xổ nội soi đại tràng phù hợp rất quan trọng trong việc đảm bảo kết quả nội soi chính xác. Top 5 loại thuốc xổ trong bài viết được đánh giá cao về sự hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân, từ đó đảm bảo quá trình chuẩn bị nội soi diễn ra thuận lợi và đạt kết quả tốt nhất.