Tình trạng ăn đồ nóng bị đau bụng xảy ra do thực phẩm nóng và cay khi đi vào dạ dày sẽ gây kích thích niêm mạc, làm tăng tiết axit dịch vị và làm mất cân bằng hệ sinh đường ruột. Bạn có thể khắc phục bằng cách uống sữa, trà hoa cúc, giấm táo, nha đam; ăn bánh mì, chuối, sữa chua. Phương pháp tốt nhất để tránh đau bụng do ăn đồ nóng và cay là tránh tiêu thụ các thực phẩm này, đặc biệt là những người mắc bệnh lý về tiêu hóa và dạ dày.
Mục lục
I. Đồ ăn nóng là thế nào? Tác hại khi ăn quá nhiều
Khi nói đến thực phẩm, thuật ngữ “nóng” và “cay” thường được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng thực tế chúng đề cập đến những cảm giác khác nhau. Hiểu được sự khác biệt giữa hai điều này sẽ giúp bạn biết ăn đúng cách để phát huy tối đa lợi ích và giảm thiểu nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
– Đồ ăn nóng: Khi ai đó mô tả một món ăn là “nóng”, tức là họ đang đề cập đến mức độ nóng hoặc nhiệt độ của thức ăn. Trong thế giới ẩm thực, “nóng” đơn giản có nghĩa là thức ăn được hâm nóng hoặc đun nóng đến một nhiệt độ nhất định.
– Đồ ăn cay nóng: Ngược lại, khi một món ăn được mô tả là “cay”, điều đó có nghĩa là nó chứa các thành phần mang lại cảm giác nóng hoặc cay. Trong đó, vị nóng này thường bắt nguồn từ các loại gia vị như ớt, tiêu đen hoặc gừng. Cảm giác cay là do sự hiện diện của các hợp chất như capsaicin, chất này kích thích các đầu dây thần kinh trong miệng và tạo ra cảm giác nóng rát hoặc ngứa ran.
– Ví dụ cụ thể về đồ ăn nóng và cay nóng: Đồ ăn nóng: Một tô phở gà nóng hổi vừa mới ra khỏi nồi; một miếng thịt nóng hổi được lấy ngay từ vỉ nướng; 1 bát mì vừa nấu xong. Đồ ăn cay nóng: Một đĩa cánh gà cay phủ trong nước sốt cay nồng; một bát ớt được làm từ ớt cay và gia vị…
Tiêu thụ đồ ăn nóng và cay quá mức có thể dẫn đến một số tác hại cho sức khỏe, bao gồm:
1. Đau bụng, đau dạ dày
Đau bụng hoặc đau dạ dày do ăn nhiều đồ nóng và cay thường có triệu chứng như nôn ói, ợ chua, nóng rát dạ dày hoặc trào ngược axit. Ngoài ra, mức độ cay càng mạnh thì tình trạng viêm loét dạ dày- tá tràng càng trở nên nặng.
2. Mất ngủ
Tiêu thụ nhiều đồ ăn nóng và cay, biệt là vào buổi đêm khiến cho nhiệt độ cơ thể tăng lên, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng giấc ngủ.
Nguyên nhân là do thức ăn nóng và cay có thể gây kích ứng các mô nhạy cảm trong miệng, cổ họng và đường tiêu hóa, khiến bạn trằn trọc, khó chịu.
3. Mất cảm giác ngon miệng với thực phẩm tự nhiên
Lạm dụng đồ ăn nóng cay có thể khiến cho vị giác của lưỡi quá tải, dẫn đến việc tiếp nhận các chất trong thực phẩm bị ảnh hưởng, thậm chí làm mất cả khả năng phân biệt vị.
4. Gây nóng trong
Thường xuyên ăn đồ nóng cay với mức độ cay nhiều có thể gây nên tình trạng nóng trong dẫn tới loét miệng, nổi mụn nhọt, nóng rát ở hậu môn và các cơ quan khác…
5. Nổi mụn
Thực phẩm nóng và cay có tính hút ẩm nên nếu ăn quá nhiều có thể khiến da bị khô ráp, kích nổi mụn nhiều hơn.
Phụ nữ mang thai ăn nhiều đồ nóng và có thể gây nên các bệnh dị ứng cho trẻ sau khi sinh hoặc khi trẻ sinh ra dễ bị rôm sảy, nóng trong người.
Ở trong bài viết này, hãy cùng Thuốc dạ dày chữ Y tìm hiểu về lý do tại sao ăn đồ ăn nóng bị đau bụng (bao gồm thức ăn có nhiệt độ nóng và thực phẩm có tính nóng).
II. Tại sao ăn đồ nóng bị đau bụng?
Tại sao ăn đồ nóng bị đau bụng là thắc mắc của rất nhiều người khi gặp phải tình trạng đau bụng sau khi ăn các thức ăn, thực phẩm hoặc gia vị nóng cay. Dưới đây là những thông tin lý giải chi tiết và cụ thể giúp bạn hiểu rõ hơn:
1. Thực phẩm có nhiệt độ nóng
Tiêu thụ thực phẩm có nhiệt độ quá nóng có thể gây đau bụng theo 2 cách sau:
– Kích thích niêm mạc dạ dày: Nhiệt độ thức ăn quá nóng khi ăn vào có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày dẫn tới đau bụng. Thậm chí còn làm nặng thêm tình trạng viêm loét, xuất huyết hoặc làm gia tăng các ổ loét mới trong dạ dày.
– Làm mất cân bằng hệ sinh đường ruột: Trang Cleveland cho hay, nhiệt độ cao thực sự có thể khiến hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng. Các nghiên cứu cho thấy, nhiệt có thể thay đổi thành phần vi khuẩn của đường tiêu hóa và có thể gây đau bụng, đau dạ dày, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy và các vấn đề khác.
Nhiệt độ thức ăn quá nóng khi ăn vào có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày dẫn tới đau bụng.
2. Thực phẩm nóng và cay
Thực phẩm nóng và cay kích thích dạ dày, làm tăng lượng acid trong dạ dày dẫn tới đau bụng kèm ợ chua, nóng rát thượng vị.
Theo trang uhhospitals.org, hợp chất hóa học capsaicin trong các đồ ăn và gia vị cay tạo ra “cảm giác nóng” khi ăn đồ cay. Khi bạn ăn đồ cay, capsaicin sẽ liên kết với một loại thụ thể gây đau (gọi là TRPV1) được tìm thấy trong miệng, trên bề mặt lưỡi và khắp đường tiêu hóa.
Theo các chuyên gia, capsaicin không gây bỏng rát. Thay vào đó, chất này đánh lừa bộ não nghĩ rằng đã xảy ra sự thay đổi nhiệt độ, dẫn đến cảm giác nóng và đau.
Cảm giác miệng bốc cháy thường mất dần sau khoảng 20 phút khi các phân tử capsaicin trung hòa và ngừng liên kết với các thụ thể đau. Khi chất kích thích đi từ miệng vào cổ họng rồi đi dọc theo đường tiêu hóa, nó có thể gây ra các phản ứng sau:
- Tăng sản xuất chất nhầy trong dạ dày và tăng tốc độ trao đổi chất tạm thời, có thể gây co thắt và đau dạ dày.
- Đi đại tiện đau đớn: Capsaicin không bao giờ được tiêu hóa hoàn toàn, do đó một phần sẽ đi qua ruột và kích hoạt nhiều thụ thể đau TRPV1 hơn.
- Cảm giác nóng rát ở ngực khi capsaicin liên kết với các thụ thể gây đau ở thực quản.
- Kích thích dây thần kinh cơ hoành, nơi điều khiển chức năng vận động của cơ hoành, dẫn đến nấc cụt.
- Sưng họng, khó thở và/hoặc gây khàn giọng.
- Có thể dẫn đến tiêu chảy.
- Buồn nôn và nôn: thường chỉ xảy ra khi thức ăn quá cay nóng.
Theo livestrong.com, một số người sau khi ăn đồ nóng cay có thể bị đau bụng và khó chịu, đặc biệt nếu đã bị rối loạn tiêu hóa. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do:
– Capsaicin: Theo Đại học Y tế Michigan , vết loét do hầu hết các loại thực phẩm nóng và cay có thể bắt nguồn từ capsaicin – một chất hóa học tự nhiên được tìm thấy trong ớt. Khi capsaicin tiếp xúc với niêm mạc dạ dày của bạn, nó sẽ bám vào các thụ thể đau, cảnh báo não về cảm giác nóng rát hoặc đau đớn. Trong một số trường hợp, thức ăn cay và capsaicin có thể là nguyên nhân lớn gây khó chịu cho dạ dày, theo Bonnie Taub-Dix, RD, chuyên gia dinh người tạo ra BetterThanDieting.com.
Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm nóng và cay có thể gây ra các tình trạng khác, như loét, trào ngược axit và IBS (hội chứng ruột kích thích). Tất cả đều có thể là nguyên nhân gây đau bụng và đau dạ dày.
– Viêm dạ dày và loét: Trong một số trường hợp, thức ăn cay nóng có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng như viêm dạ dày và loét dạ dày. Chính điều này có thể là nguyên nhân gây đau bụng khiến cơn đau dạ dày trở nên trầm trọng hơn.
– Trào ngược axit: Theo một nghiên cứu vào tháng 7 năm 2017 trên Tạp chí Neurogastroenterology and Motility, ở một số người, thức ăn nóng và cay có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng trào ngược axit. Trào ngược xảy ra khi dịch dạ dày có tính axit trào ngược lên thực quản, gây đau đường tiêu hóa trên và các triệu chứng ợ chua.
– Hội chứng ruột kích thích: Một số nghiên cứu khác lại cho rằng, chất capsaicin trong ớt cũng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng khó chịu liên quan đến hội chứng ruột kích thích (IBS). Thông thường, IBS đi kèm với tình trạng đau dạ dày và đau dạ dày, đây có thể là một lý do khác khiến thức ăn cay khiến bạn đau buồn.
III. Nên làm gì khi bị đau bụng do ăn đồ cay nóng ? Cách làm dịu bụng
Dưới đây là một số biện pháp khắc phục tại nhà cho chứng khó chịu hoặc đau bụng và đau dạ dày sau khi ăn đồ ăn nóng và thực phẩm cay nóng:
1. Khắc phục tại nhà
– Uống nước: Cơ thể cần nước để tiêu hóa và hấp thụ hiệu quả các chất dinh dưỡng từ thực phẩm và đồ uống. Mất nước khiến quá trình tiêu hóa trở nên khó khăn và kém hiệu quả hơn, làm tăng khả năng bị đau bụng. Ngoài ra, uống nước có thể giúp giảm chứng ợ nóng. Vì vậy, bạn cần uống đủ 8 lý nước mỗi ngày.
– Tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa: Khi có cảm giác nóng rát dữ dội và đau bụng do thức ăn cay, bạn có thể uống sữa hoặc các sản phẩm từ sữa để hạ nhiệt đồng thời làm dịu dạ dày. Sở dĩ sữa có tác dụng này vì thực phẩm chứa một loại protein gọi là casein, có thể phân hủy capsaicin – nguyên nhân gây đau bụng do ăn đồ nóng và cay.
– Ăn bánh mì: Theo các chuyên gia, ăn một miếng bánh mì sẽ hấp thụ nước bọt tiết ra do thức ăn và gia vị cay, Bằng cách này, dần dần vị cay sẽ giảm đi, cảm giác nóng rát trong miệng và cơn đau bụng cũng bắt đầu giảm bớt.
– Ăn chuối: Chuối là một phương pháp chữa trị tự nhiên tuyệt vời cho chứng trào ngược axit vì nó có thể làm giảm cảm giác nóng rát trong dạ dày. Chuối cũng giàu chất kháng axit nên khi ăn sẽ giúp giảm đau bụng hiệu quả.
– Uống nước chanh: Một cách khác giúp làm dịu dạ dày của bạn sau khi ăn đồ nóng và cay là uống nước chanh. Tác dụng kiềm của chanh hỗ trợ làm giảm lượng axit dư thừa trong dạ dày.
– Uống sữa lạnh: Sau khi ăn đồ ăn nóng và cay nóng, hãy uống một ly sữa mát để giảm trào ngược axit và ngăn chặn tình trạng ợ chua như một giải pháp giúp làm dịu dạ dày. Sữa lạnh giúp loại bỏ axit bằng cách trung hòa axit dạ dày trong dạ dày. Ngoài ra, sữa còn chứa nhiều chất dinh dưỡng giúp giảm tốc độ sản sinh axit dạ dày.
– Giấm táo: Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng, tiêu thụ nhiều axit hơn sẽ giúp làm dịu axit trong dạ dày của bạn. Tiến sĩ Bilal bin Mukhtar, một trong những bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hàng đầu ở Pakistan nói rằng, giấm táo giúp duy trì sự cân bằng axit trong dạ dày, giảm cảm giác nóng rát và đau bụng hiệu quả. Để sử dụng giấm táo tốt cho dạ dày, bạn nên hòa 1-2 thìa cà phê giấm táo với nước ấm cùng 1 thìa mật ong và uống.
– Gel nha đam (lô hội): Gel lô hội có chứa Anthraquinone có tác dụng nhuận tràng trong, tăng lượng nước trong ruột và cho phép phân di chuyển tự nhiên hơn. Điều này giúp bạn giảm bớt cảm giác nóng rát trong dạ dày và đau bụng.
– Bạc hà: Lá bạc hà có chứa tinh dầu bạc hà, giúp làm dịu dạ dày và giúp giảm chứng khó tiêu. Loại lá thảo dược này cũng làm giảm đau bằng cách giảm co thắt cơ ở ruột. Khi bị đau bụng do ăn đồ ăn nóng cay, bạn có thể sử dụng lá bạc hà sống hoặc nấu chín. Bạn cũng có thể dùng chúng để pha trà với bạch đậu khấu hoặc pha với các loại đồ uống khác.
– Dùng gừng: Gừng đã được sử dụng để điều trị cảm lạnh thông thường , buồn nôn, đau và nôn từ thời cổ đại. Thảo dược này chứa các chất được gọi là gingerols và shogaols có thể hỗ trợ đẩy nhanh quá trình co bóp của dạ dày, từ đó làm giảm đau bụng. Bạn thể nhai trực 1 vài lát gừng tươi hoặc đun nước, pha trà lấy nước uống.
– Quế: Các chuyên gia tại Bệnh viện Hameed Latif cho biết, cơn đau bụng và dạ dày sau khi ăn đồ nóng cay có thể thuyên giảm nhờ quế. Linalool, cinnamaldehyde và eugenol là những chất chống oxy hóa được tìm thấy trong quế không chỉ giúp giảm đau bụng mà còn hỗ trợ tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, trợ điều trị đầy hơi, buồn nôn và đầy bụng. Nếu bị đau bụng do ăn đồ nóng và cay, bạn hãy pha 1 thìa bột quế với 250ml nước ấm và uống.
– Hạt thì là: Khi bạn cần giảm bớt cơn đau bụng sau khi ăn đồ nóng và cay, hạt thì là là một trong những lựa chọn tuyệt vời. Loại hạt này có thể hỗ trợ giảm tình trạng tăng tiết axit, chướng và đau bụng. Hãm 2 thìa cà phê hạt thì là, một nắm dừa khô và 2 tép tỏi với nước và uống, ngay lập tức làm dịu đi cảm giác khó chịu ở dạ dày sau khi ăn đồ nóng.
– Trà cam thảo: Các sản phẩm có chứa rễ cam thảo có thể giúp giảm các triệu chứng tiêu hóa. Người bị đau bụng do ăn đồ nóng và cay có thể thử uống trà rễ cam thảo vài lần mỗi ngày cho đến khi các triệu chứng được cải thiện.
– Sữa chua: Theo các bác sĩ, sữa chua là thực phẩm tốt cho người bị đau bụng do ăn đồ nóng vì nó có thể giúp tăng cường vi khuẩn tốt trong hệ tiêu hóa. Sữa chua chứa men vi sinh có thể làm tăng khả năng chống lại vi khuẩn có hại của cơ thể. Không chỉ vậy, sữa chua giàu vi khuẩn tốt còn có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm trào ngược dạ dày thực quản. Vì vậy, khi cơn đau bụng xuất hiện, bạn có thể ăn ngay 1 hộp sữa chua.
– Baking soda: Một số chuyên gia chăm sóc sức khỏe cho rằng, baking soda có thể giúp giảm chứng ợ nóng và khó tiêu bằng cách giảm độ axit trong dạ dày. Mặc dù phương pháp điều trị tại nhà này có thể giúp giảm đau bụng nhưng nó có thể không có mùi vị dễ chịu.
– Húng quế: Húng quế có chứa các chất có thể làm giảm khí. Lá của nó cũng chứa hàm lượng axit linoleic cao, có đặc tính chống viêm.
– Nước rau củ: Sau khi ăn đồ ăn nóng và cay, bạn nên uống 1 ly 200ml nước ép rau củ tươi để giảm tình trạng khó chịu cho dạ dày. Một số loại nước ép rau củ như mùi tây, tía tô, nha đam, cà rốt, táo, chuối, dưa hấu,… có tính mát, chứa nhiều vitamin, giúp kiểm soát tốt axit dạ dày nên giảm đau hiệu quả.
2. Gặp bác sĩ
Nếu cơn đau bụng do ăn đồ nóng và cay không thuyên giảm sau khi áp dụng những cách trên hoặc có dấu hiệu trở nặng hơn, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế càng sớm càng tốt.
Bác sĩ sau khi thăm khám có thể giúp bạn tìm ra kế hoạch điều trị và chế độ ăn uống tốt nhất cho sức khỏe của bạn.
IV. Tư vấn cách ăn đồ nóng và cay nóng tránh bị đau bụng
Phương pháp tốt nhất để tránh đau bụng do ăn đồ nóng và cay nóng là tránh tiêu thụ các thực phẩm này. Tuy nhiên, nếu không thể kiêng hoàn toàn thực phẩm này, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:
1. Nhiệt độ thức ăn vừa phải
Thay vì ăn thức ăn có nhiệt độ quá nóng, bạn nên ăn thức ăn ấm với mức nhiệt độ tốt cho dạ dày là 40 đến 50 độ C.
2. Đối tượng cẩn trọng
Một số đối tượng dưới đây nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc cần tránh/hạn chế ăn ăn đồ ăn nóng cay để tránh tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn:
- Người đang gặp bệnh lý về hệ tiêu hóa, dạ dày.
- Người mắc hội chứng ruột kích thích.
- Người bị viêm dạ dày.
- Người bị đau dạ dày.
- Người bị viêm loét dạ dày.
- Người bị viêm ruột.
- Người bị khó tiêu.
- Người bị trào ngược axit/bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
- Người bị viêm túi mật.
- Người bị sỏi mật.
- Người bị sỏi thận.
- Người bị huyết áp cao.
- Người mắc bệnh viêm ruột (IBD): bao gồm viêm loét đại tràng và bệnh Crohn.
- Người mắc bệnh Celiac/bệnh đường ruột do gluten.
- Người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS).
3. Làm quen từ từ
Nếu bạn không quen với đồ ăn nóng và cay, hãy bắt đầu với những lựa chọn nhẹ nhàng sau đó dần dần chuyển sang những món ăn cay hơn.
4. Lượng ăn vừa đủ, tần suất hợp lý
Tiêu thụ đồ ăn nóng và cay ở mức độ vừa đủ không chỉ giúp tránh đau bụng mà còn đem lại nhiều lợi ích bất ngờ cho sức khỏe. Vì vậy, bạn nên ăn cay 2-3 lần/tuần và ăn với tần suất ngắt quãng.
Nếu không mắc các bệnh lý cần kiêng ăn đồ nóng và cay, bạn có thể thêm gia vị cay vào bữa ăn hàng ngày để giúp:
- Hỗ trợ hệ tim mạch.
- Thúc đẩy trao đổi chất.
- Giảm cân.
Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích này, bạn cần chú ý thì khi ăn đồ cay nóng, với lượng và tần suất hợp lý, tuyệt đối không lạm dụng ăn với lượng nhiều.
5. Tránh ăn khi bụng đang đói
Ăn thức ăn nóng và cay khi bụng đói không chỉ gây đau bụng, đau dạ dày mà còn có thể gây hại và khó chịu cho niêm mạc dạ dày. Dạ dày của bạn theo đó có gặp vấn đề về tiêu hóa.
6. Không ăn trước khi ngủ
Thức ăn nóng và có thể dẫn đến các triệu chứng khó tiêu và trào ngược, làm ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây khó ngủ, ngủ không sâu giấc và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
Nguyên nhân là do thức ăn nóng và cay có thể gây kích ứng các mô nhạy cảm trong miệng, cổ họng và đường tiêu hóa, khiến bạn trằn trọc, khó chịu.
Tóm lại, ăn đồ nóng bị đau bụng có thể xảy ra khi bạn lạm dụng ăn quá nhiều và thường xuyên hoặc đang mắc các bệnh lý về tiêu hóa cũng như dạ dày. Bạn có thể phòng ngừa tình trạng đau bụng sau khi ăn đồ nóng bằng cách ăn với lượng vừa phải và tần suất 2-3 lần/tuần, ăn thức ăn có mức nhiệt tốt cho hoạt động tiêu hóa từ 40 đến 50 độ C.
Tài liệu tham khảo:
https://www.wkyc.com/article/news/health/hot-temperatures-impact-your-gut-microbiome/95-784d7de8-4e77-4f2f-8ac5-fdffb9a83dec#:~:text=Studies%20show%20heat%20can%20change,wreck%20your%20immune%20system%20too.
https://www.uhhospitals.org/blog/articles/2022/06/spicy-food-challenges-harmful-or-healthy#:~:text=Increased%20production%20of%20mucus%20in,the%20food%20is%20very%20spicy).
https://www.nytimes.com/2023/05/05/well/eat/spicy-food-body-health.html#:~:text=It%20can%20cause%20gastrointestinal%20distress,to%20heartburn%2C%20stomachaches%20or%20diarrhea.
https://health.clevelandclinic.org/does-milk-help-with-spicy-food
https://recipes.net/articles/what-is-hot-vs-spicy/#:~:text=Hot%20foods%20are%20those%20that,or%20pungency%20in%20the%20mouth.
https://www.wkyc.com/article/news/health/hot-temperatures-impact-your-gut-microbiome/95-784d7de8-4e77-4f2f-8ac5-fdffb9a83dec
https://healthwire.pk/healthcare/what-should-you-do-to-get-relief-from-eating-spicy-foods/
https://www.medicalnewstoday.com/articles/322047#home-remedies
Chưa có bình luận!