Ung thư dạ dày là một trong những bệnh lý ung thư phổ biến và nguy hiểm, thường tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Do đó, việc phát hiện sớm có ý nghĩa quan trọng trong điều trị và cải thiện tiên lượng sống. Trong các phương pháp kiểm tra dạ dày, nội soi được xem là công cụ quan trọng. Vậy nội soi dạ dày có phát hiện ung thư không? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
Mục lục
I – Thông tin cơ bản về nội soi dạ dày
Nội soi dạ dày là phương pháp chẩn đoán sử dụng một ống mềm có gắn camera đưa vào thực quản, dạ dày và tá tràng để quan sát niêm mạc bên trong. Đây là phương pháp giúp phát hiện tổn thương, viêm loét, polyp, thậm chí là ung thư.
Các phương pháp nội soi dạ dày phổ biến:
– Nội soi dạ dày thường: Dùng ống nội soi đi qua miệng hoặc mũi để kiểm tra dạ dày.
– Nội soi dạ dày gây mê: Người bệnh được gây mê nhẹ để giảm cảm giác khó chịu khi nội soi.
– Nội soi dạ dày có sinh thiết: Bác sĩ lấy một mẫu mô từ khu vực nghi ngờ để xét nghiệm mô bệnh học.
– Nội soi phóng đại, nội soi nhuộm màu: Giúp phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư giai đoạn sớm.
II – Vậy nội soi dạ dày có phát hiện ung thư không?
Nội soi dạ dày có thể phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ của ung thư, nhưng để chẩn đoán xác định, cần thực hiện sinh thiết mô bệnh học. Nội soi giúp phát hiện:
– Phát hiện sớm: Nội soi giúp phát hiện những dấu hiệu bất thường sớm, tổn thương viêm loét không lành. Từ đấy, giúp đưa ra chẩn đoán kịp thời.
Nội soi dạ dày là phương pháp để phát hiện ung thư dạ dày, đặc biệt nếu có kèm sinh thiết mô.
– Khối u sùi, chảy máu, niêm mạc bất thường: Những dấu hiệu này cần được sinh thiết để kiểm tra tế bào ung thư.
– Polyp dạ dày: Một số polyp có nguy cơ tiến triển thành ung thư.
Như vậy, nội soi dạ dày có vai trò quan trọng trong việc phát hiện ung thư dạ dày, giúp bác sĩ quan sát trực tiếp nhưng chẩn đoán ung thư có hay không cần dựa trên kết quả tổng hợp từ nội soi, sinh thiết và các xét nghiệm liên quan khác.
III – Dấu hiệu mắc ung thư dạ dày qua nội soi
Khi tiến hành nội soi dạ dày, bác sĩ sẽ chú ý đến những dấu hiệu bất thường trên niêm mạc dạ dày mà có thể gợi ý về sự hiện diện của ung thư. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
1. Khối u hoặc tổn thương bất thường
– Trong quá trình nội soi, nếu bác sĩ phát hiện một khối u nhô lên từ bề mặt niêm mạc dạ dày hoặc một vùng tổn thương không đồng đều, đó có thể là dấu hiệu của ung thư. Các khối u có thể có dạng polyp (u nhỏ có cuống hoặc không cuống), hoặc các mảng gồ ghề, dễ chảy máu khi chạm vào.
– Màu sắc của khối u có thể thay đổi so với vùng niêm mạc xung quanh, thường có màu đỏ sẫm, tím hoặc trắng đục bất thường.
– Một số khối u ung thư có bề mặt loét, không lành dù đã được điều trị bằng thuốc.
2. Loét dạ dày mãn tính không lành
Loét dạ dày thông thường có thể lành lại sau khi điều trị bằng thuốc kháng acid hoặc thuốc ức chế tiết axit dạ dày.
Tuy nhiên, nếu một vết loét vẫn tồn tại sau nhiều tuần hoặc tái phát liên tục, đặc biệt có bờ không đều và đáy loét sần sùi, đây có thể là dấu hiệu của ung thư dạ dày. Vết loét ung thư thường có bờ gồ ghề, không trơn láng như loét lành tính.
Loét dạ dày mãn tính nếu không được điều trị đúng cách có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày
3. Dày niêm mạc bất thường hoặc biến dạng cấu trúc dạ dày
– Một vùng niêm mạc bị dày lên bất thường, cứng và không đàn hồi khi bơm hơi vào dạ dày, có thể là dấu hiệu của ung thư thâm nhiễm.
– Những vùng dạ dày bị xơ hóa hoặc mất khả năng co bóp có thể do ung thư xâm lấn vào thành dạ dày. Dạ dày có thể bị biến dạng, hẹp lại hoặc mất đi hình dạng bình thường.
4. Xuất huyết hoặc dễ chảy máu
Khi bác sĩ nội soi chạm vào vùng niêm mạc bất thường và thấy chảy máu tự nhiên hoặc chỉ cần chạm nhẹ đã chảy máu, đây là dấu hiệu nghi ngờ ung thư. Một số vùng ung thư có thể bị loét sâu, làm tổn thương mạch máu, gây xuất huyết tiêu hóa (chảy máu trong dạ dày).
5. Sự thay đổi bất thường của niêm mạc
Niêm mạc dạ dày bình thường có màu hồng nhạt, mịn màng. Ở bệnh nhân ung thư dạ dày, bác sĩ có thể quan sát thấy các vùng mất màu, trắng bệch hoặc thâm đen do hoại tử mô. Có thể xuất hiện các đường rãnh bất thường hoặc mất đi nếp gấp niêm mạc.
6. Tăng sinh mạch máu bất thường
Bác sĩ có thể phát hiện sự tăng sinh mạch máu mới, là hiện tượng các mạch máu nhỏ xuất hiện dày đặc quanh vùng tổn thương. Các mạch máu này có thể dễ vỡ, gây chảy máu nhỏ lẻ hoặc xuất huyết nặng trong dạ dày.
7. Hẹp môn vị hoặc dạ dày giãn bất thường
Nếu ung thư phát triển ở khu vực môn vị (vùng nối giữa dạ dày và tá tràng), có thể gây hẹp môn vị, khiến thức ăn bị ứ đọng trong dạ dày lâu hơn, gây đầy bụng, nôn mửa. Ngược lại, khi ung thư làm mất trương lực dạ dày, dạ dày có thể bị giãn bất thường, không co bóp hiệu quả.
Hẹp môn vị hay dạ dày giãn bất thường là dấu hiệu nghi ngờ của bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng, trong đó có ung thư dạ dày
8. Sự mất nhu động dạ dày
Bình thường, dạ dày co bóp nhịp nhàng để tiêu hóa thức ăn. Khi có ung thư, đặc biệt là thể thâm nhiễm lan tỏa (như ung thư thể Linitis Plastica), thành dạ dày trở nên cứng, mất nhu động hoàn toàn, làm dạ dày mất chức năng co bóp.
Lưu ý:
– Nếu bác sĩ phát hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào trong quá trình nội soi, họ sẽ tiến hành sinh thiết (lấy mẫu mô) để xét nghiệm giải phẫu bệnh.
– Sinh thiết là tiêu chuẩn vàng để xác định chính xác xem tổn thương có phải ung thư hay không.
IV – Khi nào nên nội soi dạ dày để kiểm tra ung thư?
Ung thư dạ dày thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm, vì vậy nội soi dạ dày là một phương pháp quan trọng giúp phát hiện bệnh kịp thời. Dưới đây là các trường hợp bạn nên nội soi dạ dày để kiểm tra ung thư:
1. Khi có triệu chứng nghi ngờ ung thư dạ dày
Nếu bạn gặp một hoặc nhiều triệu chứng dưới đây kéo dài mà không rõ nguyên nhân, hãy đi nội soi sớm:
– Đau bụng vùng thượng vị (trên rốn) kéo dài, đau âm ỉ hoặc từng cơn, không giảm dù dùng thuốc.
– Ợ chua, ợ nóng, trào ngược dạ dày thực quản liên tục trong thời gian dài.
– Đầy bụng, khó tiêu, chán ăn dù không thay đổi chế độ ăn uống.
Nếu có các dấu hiệu này, đặc biệt kéo dài không rõ nguyên nhân, cần đi khám ngay.
– Cảm giác no nhanh dù chỉ ăn một lượng nhỏ thức ăn.
– Sút cân không rõ nguyên nhân, giảm hơn 5% trọng lượng cơ thể trong thời gian ngắn.
– Buồn nôn hoặc nôn thường xuyên, đặc biệt là nôn ra máu.
– Đi ngoài phân đen, có thể do xuất huyết tiêu hóa.
– Thiếu máu không rõ nguyên nhân, thường kèm theo da xanh xao, mệt mỏi.
2. Khi có yếu tố nguy cơ cao
Nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao, ngay cả khi chưa có triệu chứng, bạn cũng nên nội soi định kỳ để phát hiện sớm ung thư dạ dày.
2.1. Người có tiền sử bệnh dạ dày mãn tính
– Viêm loét dạ dày – tá tràng lâu năm.
– Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP)
– Trào ngược dạ dày – thực quản kéo dài.
– Polyp dạ dày: Một số loại polyp có nguy cơ tiến triển thành ung thư.
2.2. Người có tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày
– Nếu trong gia đình có người thân (bố, mẹ, anh chị em) bị ung thư dạ dày, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn bình thường. Trong trường hợp này, nội soi tầm soát ung thư dạ dày sớm là rất cần thiết.
2.3. Người trên 40 tuổi, đặc biệt là nam giới
Tỷ lệ ung thư dạ dày tăng cao ở những người trên 40 tuổi, đặc biệt là nam giới. Những người trên 40 tuổi có triệu chứng tiêu hóa bất thường nên nội soi ngay.
Chế độ ăn uống và lối sống có tác động lớn đến nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
2.4. Người có thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh
Thường xuyên ăn đồ muối chua, thịt hun khói, thực phẩm chế biến sẵn. Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều hay làm việc căng thẳng, thức khuya kéo dài.
Như vậy nội soi dạ dày có phát hiện ung thư không? Câu trả lời là có. Nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, việc nội soi định kỳ sẽ giúp chẩn đoán kịp thời và nâng cao hiệu quả điều trị. Vì vậy, đừng chần chừ, hãy đi nội soi ngay nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu đáng ngờ nào!
Tài liệu tham khảo:
https://www.asge.org/docs/default-source/guidelines/asge-guideline-on-endoscopic-submucosal-dissection-for-the-management-of-early-esophageal-and-gastric-cancers-summary-and-recommendations.pdf
https://www.annalsofoncology.org/article/S0923-7534%2822%2901851-8/fulltext
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/den.13684
https://gut.bmj.com/content/68/9/1545
https://www.uptodate.com/contents/gastric-cancer-screening
