[Giải đáp]: Nội soi dạ dày có cần nhịn ăn không?

Nội soi dạ dày có cần nhịn ăn không” là vấn đề quan trọng liên quan đến độ an toàn và hiệu quả của thủ thuật. Việc dạ dày rỗng giúp hạn chế buồn nôn, giảm nguy cơ trào ngược trong quá trình nội soi. Bài viết sẽ trình bày rõ ràng các yêu cầu để người bệnh chuẩn bị đúng.

I. Nội soi dạ dày là gì?

Nội soi dạ dày là phương pháp quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa. Nhờ kỹ thuật này, bác sĩ có thể phát hiện sớm viêm, loét, polyp, xuất huyết hoặc các dấu hiệu bất thường khác. Từ đó, giúp đưa ra phác đồ điều trị chính xác và kịp thời. Đây được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh dạ dày.

Quá trình nội soi thực hiện bằng cách đưa một ống soi mềm, nhỏ có gắn camera và ánh sáng qua miệng hoặc mũi vào dạ dày. Hình ảnh từ camera hiển thị trực tiếp trên màn hình, giúp bác sĩ quan sát niêm mạc và có thể lấy mẫu sinh thiết hoặc xử lý polyp nhỏ ngay khi cần. Phương pháp này an toàn, nhanh chóng và mang lại kết quả chính xác.

II. Nội soi dạ dày có cần nhịn ăn không?

Để trả lời chính xác câu hỏi “nội soi dạ dày có cần nhịn ăn không”, câu trả lời là bắt buộc. Người bệnh phải nhịn ăn từ 6-8 giờ trước khi nội soi. Đây là nguyên tắc nhằm đảm bảo dạ dày rỗng, giúp quá trình thăm khám diễn ra an toàn và hiệu quả. Việc không tuân thủ có thể khiến thủ thuật không thực hiện được.

1. Vì sao phải nhịn ăn trước khi nội soi?

Nhịn ăn không chỉ là yêu cầu, mà là bước quan trọng có cơ sở y khoa rõ ràng. Cụ thể:

• Giúp dạ dày rỗng hoàn toàn: Khi không còn thức ăn, bác sĩ có thể quan sát toàn bộ thành dạ dày một cách rõ nét, phát hiện viêm, loét, polyp hay tổn thương nhỏ mà không bị cản trở.
• Giảm nguy cơ buồn nôn và trào ngược: Khi ống nội soi đi qua họng, phản xạ nôn có thể xảy ra. Nếu dạ dày có thức ăn, người bệnh dễ nôn ói, dẫn đến trào ngược dịch vị vào đường thở.
• Tăng độ chính xác trong chẩn đoán: Bề mặt niêm mạc sạch giúp bác sĩ đánh giá tổn thương chính xác hơn, đặc biệt khi cần lấy mẫu sinh thiết để tìm vi khuẩn H. pylori.
• Đảm bảo an toàn nếu nội soi gây mê: Trong trường hợp gây mê, nhịn ăn lại càng quan trọng để hạn chế nguy cơ hít sặc.
  

2. Nội soi dạ dày nhịn ăn bao lâu?

Thời gian nhịn ăn có thể thay đổi tùy từng trường hợp, nhưng đa số bệnh viện khuyến cáo:

• Nhịn ăn hoàn toàn 6-8 giờ trước nội soi
• Có thể uống nước lọc trước 2 giờ

IV. Hướng dẫn chuẩn bị trước khi nội soi dạ dày

Nhiều người khi được chỉ định nội soi dạ dày vẫn còn rất hoang mang. Dưới đây là những hướng dẫn quan trọng bạn mà cần tuân thủ.

1. Thực phẩm và đồ uống cần tránh trước khi nội soi

• Tránh hoàn toàn thức ăn đặc trong 6-8 giờ trước nội soi: Các loại thức ăn giàu đạm, dầu mỡ hoặc khó tiêu như thịt đỏ, đồ chiên rán, đồ nếp khiến dạ dày mất nhiều thời gian làm trống. 
• Không sử dụng đồ uống có màu hoặc chứa ga: Nước ngọt, nước có màu cam, đỏ, coca… có thể để lại cặn hoặc bọt khí, gây che khuất niêm mạc khi nội soi.
• Tránh sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa và chế phẩm có độ nhớt cao, bám vào thành dạ dày, khiến việc quan sát khó khăn hơn.
• Tránh rượu bia và chất kích thích: Chúng có thể làm tăng tiết acid, gây khó chịu khi nội soi và ảnh hưởng đến khả năng đánh giá tình trạng niêm mạc.

2. Những điều được phép trước khi nội soi

2.1. Có thể uống ít nước lọc nếu bác sĩ cho phép

Tối đa 100-150 ml nước lọc, trước nội soi 2 giờ, giúp cơ thể không bị mất nước mà vẫn đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, nếu nội soi gây mê, bác sĩ có thể yêu cầu nhịn uống hoàn toàn.

2.2. Dùng thuốc đang điều trị nhưng cần trao đổi với bác sĩ

Một số thuốc có thể tiếp tục dùng như thường lệ, nhưng một số loại cần điều chỉnh:

• Thuốc chống đông máu: có thể phải ngừng trước 3-5 ngày.
• Thuốc trị đái tháo đường: đặc biệt là insulin hoặc thuốc uống gây hạ đường huyết, cần được điều chỉnh theo bữa ăn giảm đi do nhịn ăn.
• Thuốc dạ dày nhóm ức chế bơm proton (PPI): đôi khi cần ngưng tạm thời nếu nội soi nhằm phát hiện H. pylori.

2.3. Chuẩn bị tâm lý thoải mái

Lo lắng hoặc căng thẳng có thể làm tăng cảm giác buồn nôn. Bạn nên ngủ đủ, hít thở sâu và trao đổi trước với bác sĩ để hiểu rõ quy trình.

3. Lưu ý cho người có bệnh lý đặc biệt

3.1. Người bệnh tiểu đường

Do phải nhịn ăn trước nội soi, việc kiểm soát đường huyết cần được điều chỉnh.

• Người sử dụng insulin cần giảm liều hoặc thay đổi thời điểm tiêm theo hướng dẫn bác sĩ.
• Tránh hạ đường huyết bằng cách mang theo kẹo hoặc nước đường để dùng sau khi nội soi.

3.2. Người cao tuổi hoặc bệnh nền tim mạch, hô hấp

Cần được đánh giá kỹ tình trạng trước thủ thuật.

• Hạn chế sử dụng thuốc an thần nếu không thật sự cần thiết.
• Theo dõi sát các triệu chứng khó thở, đau ngực.

3.3. Người từng phẫu thuật dạ dày – thực quản

Bác sĩ có thể yêu cầu thời gian nhịn ăn lâu hơn hoặc nội soi với kỹ thuật đặc biệt để đảm bảo an toàn.

IV. Lưu ý quan trọng sau nội soi dạ dày

Sau khi nội soi, niêm mạc và vùng hầu họng có thể còn nhạy cảm trong một thời gian ngắn. Việc chăm sóc đúng sau thủ thuật giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn, hạn chế khó chịu và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Dưới đây là những lưu ý quan trọng cần tuân thủ.

1. Không ăn ngay lập tức sau nội soi

Do thuốc tê họng hoặc thuốc an thần vẫn còn tác dụng, bạn có thể cảm thấy tê cổ họng hoặc nuốt khó. Vì vậy:

• Chỉ nên ăn uống sau 30-60 phút, khi cảm giác nuốt đã trở lại bình thường.
• Nếu nội soi gây mê, thời gian chờ có thể lâu hơn theo hướng dẫn của bác sĩ gây mê.
• Tránh ăn nhanh hoặc nuốt vội để phòng nguy cơ sặc.

2. Lựa chọn thực phẩm dễ tiêu trong 24 giờ đầu

Niêm mạc dạ dày có thể nhạy hơn sau khi được bơm hơi và thao tác trong quá trình nội soi. Người bệnh nên:

• Ưu tiên các món mềm, loãng, dễ tiêu như cháo trắng, súp, bánh mì mềm, khoai nghiền.
• Tránh thức ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ, đồ chua hoặc có tính acid cao (cam, chanh, dứa).
• Tránh rượu bia, cà phê và các đồ uống có ga để hạn chế kích ứng dạ dày.

3. Theo dõi các triệu chứng bất thường

Sau nội soi, một số dấu hiệu nhẹ là bình thường nhưng cần đặc biệt chú ý những triệu chứng cảnh báo:

• Dấu hiệu bình thường: đầy hơi, khó chịu nhẹ vùng họng, buồn nôn nhẹ (thường hết sau vài giờ).
• Dấu hiệu bất thường:
  • Đau bụng dữ dội, bụng chướng tăng dần
  • Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen
  • Sốt > 38,5 độ C
  • Khó thở, đau ngực
  • Chảy máu kéo dài tại vị trí sinh thiết
    

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trong nhóm cảnh báo, cần liên hệ ngay cơ sở y tế.

4. Hạn chế lái xe sau khi nội soi gây mê

Nếu bạn sử dụng thuốc mê hoặc thuốc an thần:

• Không lái xe trong vòng 8-12 giờ sau thủ thuật.
• Nên có người thân đưa về và hỗ trợ trong một vài giờ đầu.
• Tránh làm việc tại độ cao hoặc hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao.

V. Câu hỏi thường gặp

1. Nội soi dạ dày giá bao nhiêu?

Chi phí nội soi dạ dày thay đổi tùy kỹ thuật và cơ sở y tế. Thông thường, giá sẽ khác nhau giữa nội soi thường, nội soi gây mê hay khi cần sinh thiết. Người bệnh có thể tham khảo mức giá phổ biến:

• Nội soi dạ dày thường: 1.000.000 – 1.800.000đ
• Nội soi gây mê: 1.800.000 – 3.000.000đ
• Nội soi có nhuộm màu, NBI hoặc sinh thiết: 2.000.000 – 4.000.000+đ

Mỗi bệnh viện có bảng giá riêng, vì vậy bạn nên liên hệ trực tiếp để được tư vấn chính xác.

2. Nội soi dạ dày có đau không?

Phần lớn người bệnh không cảm thấy đau, nhưng có thể thấy khó chịu nhẹ khi đưa ống soi qua họng. Cảm giác này chỉ kéo dài vài chục giây và sẽ giảm dần khi bạn thả lỏng. Nếu muốn thoải mái hơn, bạn có thể chọn nội soi gây mê.

• Nội soi thường: có thể buồn nôn, hơi khó chịu
• Nội soi gây mê: hầu như không cảm thấy gì
• Sau nội soi: có thể đau họng nhẹ hoặc đầy hơi, tự hết trong vài giờ

3. Nội soi dạ dày có phải uống thuốc xổ không?

Không. Nội soi dạ dày không yêu cầu uống thuốc xổ, bởi bác sĩ chỉ cần quan sát từ thực quản, dạ dày, tá tràng, không liên quan đến đại tràng. Bạn chỉ cần nhịn ăn đúng hướng dẫn. Thuốc xổ chỉ được sử dụng khi:

• Nội soi đại tràng
• Nội soi tiêu hóa dưới
• Các thủ thuật cần làm sạch ruột

Qua những thông tin trên, bạn đã hiểu rõ “nội soi dạ dày có cần nhịn ăn không” và tầm quan trọng của việc chuẩn bị đúng. Tuân thủ thời gian nhịn ăn giúp đảm bảo an toàn và mang lại kết quả chẩn đoán tối ưu. Nếu còn thắc mắc, hãy liên hệ bác sĩ điều trị để được tư vấn cụ thể.