Nội soi đại tràng được xem là “tiêu chuẩn vàng” để tầm soát ung thư đại trực tràng và các bệnh lý đường tiêu hóa khác. Tuy nhiên, một trong những câu hỏi lớn nhất mà hầu hết mọi người đều thắc mắc sau lần nội soi đầu tiên là: Khoảng cách giữa 2 lần nội soi đại tràng là bao lâu?
Việc xác định đúng tần suất nội soi đại tràng không chỉ giúp phát hiện bệnh sớm, tăng cơ hội điều trị thành công mà còn tránh được các thủ thuật không cần thiết, giúp tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro. Yumangel sẽ cung cấp câu trả lời chi tiết, dựa trên các khuyến nghị y khoa mới nhất, giúp bạn hiểu rõ lịch trình nào là phù hợp nhất với mình.
Mục lục
I. Tại sao cần nội soi đại tràng định kỳ?
Trước khi tìm hiểu về khoảng cách giữa các lần nội soi, điều quan trọng là phải hiểu mục đích của việc làm này. Nội soi đại tràng không chỉ là một bài kiểm tra đơn thuần mà là một công cụ y tế mạnh mẽ với hai mục tiêu chính:
- Tầm soát và phòng ngừa:
- Phát hiện sớm ung thư đại tràng ngay cả khi chưa có triệu chứng, giúp tăng tỷ lệ chữa khỏi lên đến 90% (1).
- Tìm và loại bỏ các tổn thương tiền ung thư (như polyp đại tràng) trước khi chúng có cơ hội phát triển thành ác tính.
- Chẩn đoán và theo dõi:
- Tìm nguyên nhân của các triệu chứng như đau bụng kéo dài, thay đổi thói quen đại tiện, đi ngoài ra máu.
- Theo dõi tiến triển của các bệnh đã biết như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng.
- Kiểm tra hiệu quả của các phương pháp điều trị đang được áp dụng.
Bác sĩ thực hiện nội soi đại tràng cho bệnh nhân
Nội soi đại tràng là phương pháp kiểm tra hiệu quả nhất để tầm soát và chẩn đoán sớm các bệnh lý ở đại tràng.
II. Khoảng cách giữa 2 lần nội soi đại tràng theo từng trường hợp
Không có một con số chung cho tất cả mọi người. Tần suất nội soi lại phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả của lần nội soi trước và các yếu tố nguy cơ cá nhân của bạn. Dưới đây là các kịch bản phổ biến nhất.
1. Trường hợp 1: Kết quả nội soi hoàn toàn bình thường
Đây là tình huống tốt nhất, khi bác sĩ không tìm thấy bất kỳ polyp, khối u hay dấu hiệu bất thường nào.
- Đối tượng: Người có nguy cơ trung bình, không có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng.
- Khoảng cách khuyến nghị: 10 năm. Đây được xem là tiêu chuẩn an toàn được công nhận trên toàn thế giới.
2. Trường hợp 2: Phát hiện và cắt bỏ polyp đại tràng
Đây là lý do phổ biến nhất khiến lịch trình của bạn thay đổi. Làm thế nào để biết khi nào cần nội soi lại sau khi cắt polyp? Điều này phụ thuộc vào số lượng, kích thước và loại polyp được tìm thấy.
| Loại và Số lượng Polyp (Kết quả sinh thiết) | Kích thước Polyp | Khoảng cách nội soi lại được khuyến nghị |
|---|---|---|
| 1-2 polyp tuyến ống (adenoma) | < 10mm | 5 – 10 năm |
| 3-10 polyp tuyến ống (adenoma) | Bất kỳ | 3 năm |
| > 10 polyp tuyến (adenoma) | Bất kỳ | Dưới 3 năm (thường là 1 năm) |
| 1+ polyp tuyến ống (adenoma) | ≥ 10mm | 3 năm |
| Polyp có loạn sản độ cao | Bất kỳ | 3 năm |
| Polyp răng cưa không cuống | ≥ 10mm | 3 năm |
| Chỉ có polyp tăng sản nhỏ ở trực tràng | < 10mm | 10 năm (coi như bình thường) |
3. Trường hợp 3: Có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng
Nếu bạn có người thân trực hệ (bố, mẹ, anh chị em ruột) mắc ung thư đại tràng, bạn thuộc nhóm nguy cơ cao hơn.
- Thời điểm bắt đầu: Nên nội soi lần đầu vào năm 40 tuổi, hoặc sớm hơn 10 năm so với tuổi của người thân trẻ nhất khi được chẩn đoán.
- Khoảng cách khuyến nghị: 5 năm/lần, ngay cả khi kết quả bình thường.
4. Trường hợp 4: Mắc bệnh viêm ruột mạn tính (IBD)
Những người mắc bệnh Crohn hoặc Viêm loét đại tràng có nguy cơ ung thư cao hơn do tình trạng viêm mạn tính.
- Tần suất tầm soát: Bắt đầu nội soi sau 8 năm kể từ khi được chẩn đoán bệnh, và lặp lại mỗi 1-3 năm, tùy thuộc vào mức độ lan rộng và hoạt động của bệnh.
5. Trường hợp 5: Mắc các hội chứng di truyền hiếm gặp
Bệnh nhân có chẩn đoán các hội chứng như Hội chứng Lynch hoặc Đa polyp tuyến gia đình (FAP) có nguy cơ ung thư rất cao và cần theo dõi cực kỳ chặt chẽ.
- Tần suất khuyến nghị: Thường xuyên, mỗi 1-2 năm, và bắt đầu từ độ tuổi rất trẻ (đôi khi từ tuổi vị thành niên).
III. Khi nào cần nội soi lại sớm hơn (Dưới 1 năm)?
Trong một số tình huống đặc biệt, bác sĩ có thể yêu cầu bạn quay lại tái khám chỉ sau 3-6 tháng hoặc 1 năm. Các lý do phổ biến bao gồm:
- Chất lượng chuẩn bị ruột kém: Đây là lý do hàng đầu. Nếu đại tràng không sạch, bác sĩ không thể quan sát toàn bộ niêm mạc, có thể bỏ sót các tổn thương nhỏ.
- Nội soi không hoàn toàn: Do các vấn đề kỹ thuật (đại tràng quá dài hoặc gập góc), ống soi không thể đi đến cuối đại tràng.
- Cắt bỏ polyp lớn hoặc không trọn vẹn: Đối với polyp lớn (>2cm), việc cắt bỏ có thể cần thực hiện nhiều lần hoặc cần kiểm tra lại để đảm bảo không còn mô polyp sót lại.
- Xuất hiện triệu chứng mới đáng báo động: Nếu bạn đột ngột sụt cân không rõ nguyên nhân, đi ngoài ra máu tươi, hoặc đau bụng dữ dội, cần nội soi lại để tìm nguyên nhân ngay lập tức.
Thủ thuật cắt polyp dạ dày
IV. Nội soi đại tràng nhiều lần có an toàn không?
Câu trả lời là có, khi được thực hiện đúng theo chỉ định của bác sĩ. Nội soi đại tràng là một thủ thuật an toàn với tỷ lệ biến chứng rất thấp (ví dụ, nguy cơ thủng ruột chỉ khoảng 4/10.000 ca).
Tuy nhiên, lạm dụng nội soi khi không cần thiết sẽ gây tốn kém chi phí, thời gian và sự khó chịu không đáng có. Mục tiêu không phải là “nội soi càng nhiều càng tốt” mà là “nội soi đúng thời điểm”. Hãy luôn tuân thủ lịch trình mà bác sĩ đã đề ra cho bạn.
V. Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Trong quá trình thăm khám và thực hiện nội soi đại tràng, nhiều bệnh nhân thường có những thắc mắc liên quan đến việc chuẩn bị trước thủ thuật, thời gian chờ kết quả, cũng như mức độ nguy cơ phát triển bệnh. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến và giải đáp chi tiết từ chuyên gia:
1. Trước khi nội soi đại tràng cần nhịn ăn bao lâu?
Để đảm bảo đại tràng sạch hoàn toàn và hình ảnh nội soi rõ nét, bạn cần:
- Nhịn ăn hoàn toàn: Ít nhất 8-12 giờ trước thủ thuật. Nếu nội soi buổi sáng, bạn không nên ăn gì sau bữa tối hôm trước.
- Chế độ ăn lỏng, ít chất xơ: Trong 1-2 ngày trước đó, hãy ăn các món dễ tiêu như cháo, súp, cơm trắng. Tránh các loại rau xanh, trái cây có hạt, ngũ cốc nguyên hạt.
- Ngừng uống nước: Ngừng uống tất cả các loại chất lỏng (kể cả nước lọc) ít nhất 2 giờ trước khi nội soi.
Bạn cần ăn ít chất xơ trong 1-2 ngày trước nội soi
2. Sinh thiết đại tràng bao lâu thì có kết quả?
Thông thường, kết quả sinh thiết đại tràng sẽ có sau 3-7 ngày làm việc. Trong các trường hợp cần phân tích chuyên sâu hơn (như nhuộm hóa mô miễn dịch), thời gian có thể kéo dài hơn. Bác sĩ sẽ thông báo cho bạn khi có kết quả cuối cùng.
3. Polyp đại tràng mất bao lâu để phát triển thành ung thư?
Quá trình này thường diễn ra rất chậm, trung bình từ 10 đến 15 năm. Đây chính là “cửa sổ cơ hội” quý giá để nội soi tầm soát có thể phát hiện và loại bỏ polyp, ngăn chặn ung thư hình thành từ sớm.
4. Có phương pháp nào khác để tầm soát ung thư đại tràng ngoài nội soi không?
Có, các phương pháp ít xâm lấn hơn bao gồm:
- Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân (FIT/FOBT): Thực hiện hàng năm.
- Xét nghiệm DNA trong phân (Cologuard): Thực hiện mỗi 3 năm.
- Chụp CT đại tràng (nội soi ảo): Thực hiện mỗi 5 năm.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là nếu bất kỳ xét nghiệm nào trong số này cho kết quả dương tính, bạn vẫn sẽ cần phải thực hiện nội soi đại tràng để xác nhận chẩn đoán và loại bỏ tổn thương nếu có.
Tóm lại, khoảng cách giữa 2 lần nội soi đại tràng là một chỉ định y khoa được cá nhân hóa cao độ. Việc tuân thủ đúng lịch hẹn tái khám theo khuyến nghị của bác sĩ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn và phòng ngừa hiệu quả ung thư đại trực tràng.
*Bài viết này chỉ cung cấp thông tin tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hoặc tư vấn y khoa chuyên nghiệp. Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế có trình độ về bất kỳ tình trạng sức khỏe nào
Có thể bạn quan tâm:
- Khám đại tràng không cần nội soi có chính xác không?
- Nội soi đại tràng giá bao nhiêu? (Cập nhật 2025)
- Quy trình nội soi đại tràng chuẩn Bộ Y tế diễn ra như thế nào?
Tác giả
Hà Thị Kim Liên
Hà Thị Kim Liên - Tốt nghiệp Học viện Báo chí và Tuyên truyền niên khóa 2010-2014. Cô có 8 năm kinh nghiệm trong vị trí biên tập viên, content, Copywriter tại các lĩnh vực liên quan tới làm đẹp, sức khỏe…
