Bao lâu thì nên nội soi dạ dày 1 lần?

Việc xác định bao lâu thì nên nội soi dạ dày 1 lần đóng vai trò quan trọng trong tầm soát và phát hiện sớm các bệnh lý tiêu hóa. Nội soi giúp đánh giá tình trạng niêm mạc, hỗ trợ phát hiện viêm loét, polyp hay dấu hiệu tiền ung thư.

I. Nội soi dạ dày là gì?

Nội soi dạ dày là kỹ thuật sử dụng một ống mềm nhỏ có gắn camera và nguồn sáng ở đầu để quan sát trực tiếp bên trong thực quản, dạ dày và tá tràng. Phương pháp này cho phép bác sĩ đánh giá chi tiết tình trạng niêm mạc, phát hiện sớm các tổn thương như viêm loét, xuất huyết, polyp, khối u hoặc dấu hiệu trào ngược. 

Trong quá trình nội soi, bác sĩ cũng có thể thực hiện sinh thiết mô để kiểm tra vi khuẩn HP hoặc hỗ trợ chẩn đoán bệnh lý chính xác hơn. Với độ an toàn cao và khả năng cho hình ảnh rõ nét, nội soi dạ dày được xem là tiêu chuẩn vàng trong tầm soát và chẩn đoán các bệnh lý đường tiêu hóa trên.

II. Bao lâu thì nên nội soi dạ dày một lần?

Để trả lời cho câu hỏi bao lâu thì nên nội soi dạ dày 1 lần, còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Ví dụ như tuổi tác, triệu chứng, tiền sử bệnh lý và các yếu tố nguy cơ. Việc biết bản thân thuộc nhóm nào sẽ giúp bạn chủ động tầm soát và phát hiện sớm các tổn thương.

1. Người khỏe mạnh

Nếu bạn không gặp các triệu chứng như đau thượng vị, đầy hơi, ợ nóng hay buồn nôn, bạn thuộc nhóm khỏe mạnh. Nhiều tổn thương dạ dày có thể diễn tiến âm thầm, vì vậy nội soi định kỳ vẫn cần thiết để phát hiện sớm.

Tần suất nội soi:

• 3-5 năm/lần

2. Người có triệu chứng kéo dài 

Nếu bạn thường xuyên ợ chua, đầy hơi, nóng rát ngực hoặc đau vùng thượng vị, dạ dày có thể đang viêm loét hoặc trào ngược. Nội soi giúp xác định mức độ tổn thương và điều trị kịp thời.

Tần suất nội soi:

• Ngay khi đi khám
• Tái nội soi: 1-2 năm nếu triệu chứng tiếp tục

3. Người từng nhiễm hoặc đang điều trị vi khuẩn HP

Những người đã được chẩn đoán nhiễm H. pylori hoặc đang trong phác đồ diệt HP thuộc nhóm có nguy cơ viêm loét tái phát và xuất hiện tổn thương niêm mạc. Nội soi giúp kiểm tra hiệu quả điều trị và đánh giá khả năng phục hồi niêm mạc.

Tần suất nội soi:

• Sau điều trị HP: 6-12 tháng
• Nếu từng bị loét dạ dày: khoảng 6 tháng

4. Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng mạn tính

Nếu bạn gặp triệu chứng đau âm ỉ, khó tiêu, nóng rát tái phát theo đợt, đặc biệt khi ăn uống thất thường hoặc dùng thuốc giảm đau nhóm NSAID, bạn thuộc nhóm viêm loét mạn tính. Nhóm này dễ tái phát và có nguy cơ tiến triển thành tổn thương sâu hơn nếu không theo dõi định kỳ.

Tần suất nội soi:

• 1-2 năm/lần

5. Người bị trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)

Những người thường xuyên ợ nóng, đau ngực sau ăn hoặc ho kéo dài liên quan đến trào ngược dạ dày cần nội soi để đánh giá tổn thương thực quản. Trào ngược kéo dài có thể dẫn đến Barrett thực quản, tình trạng tiền ung thư.

Tần suất nội soi:

• Triệu chứng nhẹ, đáp ứng thuốc: 2-3 năm/lần
• Triệu chứng nặng, khó kiểm soát: nội soi sớm theo chỉ định

6. Người được chẩn đoán Barrett thực quản

Barrett thực quản có thể tiến triển thành tế bào ác tính nếu không kiểm soát sát sao. Nội soi định kỳ là bắt buộc để phát hiện kịp thời các tổn thương tiền ung thư.

Tần suất nội soi:

• 1 năm/lần hoặc theo chỉ định chuyên khoa

7. Người có tiền sử gia đình ung thư dạ dày

Nếu cha, mẹ hoặc anh chị em ruột từng mắc ung thư dạ dày, bạn thuộc nhóm nguy cơ cao. Việc tầm soát sớm và định kỳ giúp phát hiện tổn thương từ giai đoạn sớm, tăng khả năng điều trị thành công.

Tần suất nội soi:

• 1-2 năm/lần

8. Người từng phẫu thuật hoặc can thiệp dạ dày

Những người đã từng cắt polyp, can thiệp loét chảy máu hoặc phẫu thuật dạ dày cần theo dõi nguy cơ tái phát hoặc biến chứng. Nội soi định kỳ giúp đánh giá quá trình phục hồi và phòng ngừa bệnh tái phát.

Tần suất nội soi:

• 6-12 tháng/lần theo hẹn bác sĩ

9. Dấu hiệu cần nội soi khẩn cấp

Bất cứ ai gặp các triệu chứng sau cần nội soi ngay để phát hiện tổn thương nghiêm trọng hoặc biến chứng nguy hiểm:

• Nôn ra máu
• Đi ngoài phân đen
• Đau bụng dữ dội, đột ngột
• Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân
• Nuốt nghẹn tăng dần

Khi gặp những dấu hiệu này, đừng chần chừ, việc thăm khám sớm giúp bảo vệ sức khỏe dạ dày của bạn một cách tốt nhất.

III. Nội soi dạ dày thường xuyên có sao không?

Nhiều người lo lắng rằng nội soi dạ dày thường xuyên có thể gây hại. Thực tế, đây là một thủ thuật an toàn, ít xâm lấn và được thực hiện dưới hướng dẫn của bác sĩ. 

Nội soi không gây tổn thương lâu dài cho niêm mạc nếu thực hiện đúng kỹ thuật. Thủ thuật sử dụng một ống mềm gắn camera để quan sát bên trong dạ dày, không làm thay đổi cấu trúc mô. Một số người có thể cảm thấy buồn nôn, khó chịu vùng họng hoặc chướng bụng tạm thời, nhưng những triệu chứng này thường hết sau vài giờ.

Tuy nhiên, nội soi quá dày đặc không cần thiết có thể mang lại rủi ro nhất định, ví dụ:

• Tăng nguy cơ phản ứng với thuốc an thần (nếu sử dụng sedation)
• Chấn thương nhẹ đường tiêu hóa do thao tác ống soi, mặc dù rất hiếm
• Lo lắng hoặc căng thẳng tâm lý kéo dài do phải chuẩn bị và thực hiện thủ thuật nhiều lần
  

Vì vậy, nội soi cần dựa trên chỉ định y khoa: tần suất nên cân nhắc theo nhóm đối tượng, yếu tố nguy cơ và triệu chứng, không nên lặp lại quá thường xuyên khi không có lý do. Đối với người khỏe mạnh, nội soi định kỳ 3-5 năm/lần là đủ. Với  người có triệu chứng hoặc nguy cơ cao sẽ được bác sĩ tư vấn lịch nội soi phù hợp.

IV. Câu hỏi thường gặp

1. Khám trào ngược dạ dày có cần nội soi không?

Trong nhiều trường hợp, trào ngược có thể được chẩn đoán dựa vào triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, nội soi vẫn quan trọng khi bệnh kéo dài hoặc nghi ngờ biến chứng.

Bạn cần nội soi khi:

• Điều trị thuốc nhưng không cải thiện sau 2-4 tuần
• Có dấu hiệu cảnh báo: nuốt nghẹn, nôn ra máu, sụt cân nhanh
• Nghi ngờ loét, viêm nặng hoặc Barrett thực quản
• Trào ngược kéo dài nhiều năm và tái phát thường xuyên

2. Trào ngược dạ dày bao lâu thì bị ung thư?

Trào ngược không gây ung thư ngay nhưng tình trạng axit trào lên thực quản kéo dài có thể gây biến chứng Barrett thực quản.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tiến triển ung thư:

• Trào ngược mạn tính kéo dài nhiều năm
• Không điều trị hoặc điều trị không đúng phác đồ
• Hút thuốc, uống rượu, béo phì
• Có Barrett thực quản nhưng không được theo dõi định kỳ

Khám định kỳ và kiểm soát lối sống sẽ giúp giảm nguy cơ đáng kể.

3. Tại sao dạ dày không bị axit ăn mòn?

Mặc dù chứa axit mạnh, dạ dày không bị ăn mòn nhờ có lớp niêm mạc dày được bảo vệ bởi chất nhầy và bicarbonate. 

Lớp bảo vệ này tạo thành “lá chắn” ngăn axit tiếp xúc trực tiếp với mô dạ dày. Khi lớp niêm mạc bị tổn thương do stress, vi khuẩn HP, thuốc giảm đau… Người bệnh dễ gặp viêm loét hoặc đau dạ dày. Vì vậy, việc bảo vệ niêm mạc và phát hiện sớm tổn thương là rất quan trọng.

4. Khi nào nên nội soi gấp, không cần chờ đến lịch định kỳ?

Một số dấu hiệu cảnh báo có thể cho thấy tổn thương nghiêm trọng, cần nội soi ngay để tránh biến chứng. Cần nội soi khẩn cấp khi:

• Nôn ra máu hoặc chất nôn giống bã cà phê
• Đi ngoài phân đen, hôi
• Đau bụng dữ dội, dai dẳng
• Sụt cân nhanh không rõ lý do
• Nuốt nghẹn, khó nuốt ngày càng tăng
• Trào ngược nặng, kéo dài và không đáp ứng thuốc

Nhìn chung, việc xác định bao lâu thì nên nội soi dạ dày 1 lần cần dựa trên tình trạng sức khỏe, triệu chứng và yếu tố nguy cơ của từng người. Thực hiện nội soi định kỳ giúp phát hiện sớm tổn thương và ngăn ngừa biến chứng. Người bệnh nên tham khảo tư vấn bác sĩ để được hướng dẫn tần suất phù hợp.