4 phương pháp khám đại tràng không cần nội soi hiệu quả nhất

Nội soi đại tràng dù hiệu quả nhưng nỗi sợ hãi, sự khó chịu và quy trình chuẩn bị phức tạp đã khiến nhiều người trì hoãn việc tầm soát. Vậy, có cách nào để khám đại tràng mà không cần nội soi không? Câu trả lời là CÓ. Hãy cùng Yumangel tìm hiểu các phương pháp này để có lựa chọn phù hợp nhất cho bản thân.

I. Tại sao nhiều người muốn khám đại tràng không cần nội soi?

Thủ thuật này đòi hỏi phải đưa ống soi vào cơ thể, có thể gây cảm giác đau, khó chịu, đầy bụng. Dù đã có nội soi gây mê, nhiều người vẫn lo lắng về tác dụng phụ của thuốc. Hơn nữa, quy trình chuẩn bị ruột phức tạp (nhịn ăn, dùng thuốc xổ) và nguy cơ biến chứng thủng đại tràng (dù rất hiếm) cũng là những yếu tố gây lo ngại.

Chính những nhược điểm này đã thúc đẩy nhu cầu tìm kiếm các giải pháp tầm soát không xâm lấn, tiện lợi hơn, giúp việc kiểm tra sức khỏe đại tràng trở nên dễ tiếp cận với tất cả mọi người.

Khám đại tràng không cần nội soi có thể gây cảm giác đau, khó chịu, đầy bụng

II. Các phương pháp khám đại tràng không cần nội soi chính xác nhất

Đây là những giải pháp tầm soát không xâm lấn, tiện lợi, giúp việc kiểm tra sức khỏe đại tràng trở nên dễ tiếp cận hơn.

1. Xét nghiệm FIT (Xét nghiệm máu ẩn trong phân)

Xét nghiệm FIT (1) là phương pháp sàng lọc tại nhà được khuyến nghị rộng rãi nhất cho người có nguy cơ trung bình.

• Cách hoạt động: Sử dụng kháng thể để phát hiện một lượng máu siêu nhỏ (không thể thấy bằng mắt thường) trong mẫu phân – một dấu hiệu sớm của polyp hoặc ung thư.
• Ưu điểm:

• • Hoàn toàn không xâm lấn, không đau.

  • Cực kỳ tiện lợi, có thể tự lấy mẫu tại nhà.

  • Không cần nhịn ăn hay chuẩn bị ruột.

  • Chi phí thấp.

• Hạn chế: Không phát hiện được polyp không chảy máu. Nếu kết quả dương tính, bạn vẫn cần nội soi để chẩn đoán xác định.
• Ai nên thực hiện: Người từ 45 tuổi có nguy cơ trung bình.
• Tần suất khuyến cáo: Hàng năm.

2. Chụp CT Đại Tràng Ảo (Virtual Colonoscopy)

Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại, tạo ra hình ảnh 3D chi tiết của toàn bộ đại tràng.

• Cách hoạt động: Máy chụp CT đa lát cắt sẽ quét vùng bụng, sau đó phần mềm máy tính tái tạo lại hình ảnh bên trong lòng đại tràng.
• Ưu điểm:

• • Không xâm lấn (không đưa ống soi vào cơ thể).

  • Nhanh chóng, an toàn, không cần gây mê.

  • Có thể phát hiện các vấn đề khác ngoài đại tràng.

• Hạn chế: Vẫn yêu cầu chuẩn bị ruột (uống thuốc xổ) tương tự nội soi. Bệnh nhân bị phơi nhiễm một lượng nhỏ tia X và không thể cắt polyp hay sinh thiết ngay lập tức.
• Ai nên thực hiện: Người muốn tầm soát nhưng từ chối nội soi xâm lấn.
• Tần suất khuyến cáo: 5 năm một lần.

Chụp CT đại tràng ảo tạo ra hình ảnh 3D chi tiết của toàn bộ đại tràng.

3. Xét nghiệm DNA trong phân (Cologuard®)

Phương pháp tiên tiến này kết hợp tìm máu ẩn và phân tích di truyền từ mẫu phân.

• Cách hoạt động: Tìm kiếm cả máu ẩn và các dấu ấn DNA đột biến do tế bào ung thư hoặc polyp tiền ung thư bong ra.
• Ưu điểm: Độ nhạy phát hiện ung thư rất cao (trên 92%), cao hơn xét nghiệm FIT trong việc tìm polyp lớn.
• Hạn chế: Chi phí cao hơn đáng kể. Có tỷ lệ dương tính giả, và nếu kết quả dương tính, bạn vẫn cần nội soi.
• Ai nên thực hiện: Người có nguy cơ trung bình, muốn một lựa chọn có độ nhạy cao hơn FIT.
• Tần suất khuyến cáo: 3 năm một lần.

4. Xét nghiệm Máu tầm soát (Epi proColon®)

Đây là lựa chọn đơn giản nhất, chỉ cần lấy một mẫu máu duy nhất.

• Cách hoạt động: Phát hiện chất chỉ điểm khối u (m-Septin9) do khối u đại tràng giải phóng vào máu.
• Ưu điểm: Cực kỳ tiện lợi, không cần chuẩn bị ruột hay lấy mẫu phân.
• Hạn chế: Độ nhạy thấp hơn các phương pháp xét nghiệm phân, không được khuyến nghị là công cụ sàng lọc hàng đầu.
• Ai nên thực hiện: Thường là lựa chọn cuối cùng cho những người từ chối mọi hình thức tầm soát khác.

III. So sánh hiệu quả các phương pháp nội soi đại tràng không xâm lấn

Để dễ dàng đưa ra quyết định, bảng so sánh dưới đây sẽ tóm tắt các đặc điểm chính của những phương pháp phổ biến nhất.

IV. Khi nào nội soi đại tràng vẫn là lựa chọn bắt buộc?

Dù có nhiều lựa chọn thay thế, nội soi đại tràng vẫn giữ vai trò không thể thay thế trong một số trường hợp quan trọng:

• Khi kết quả sàng lọc bất thường: Nếu bất kỳ phương pháp khám đại tràng không cần nội soi nào (xét nghiệm FIT, CT ảo…) cho kết quả DƯƠNG TÍNH hoặc nghi ngờ, bạn bắt buộc phải nội soi để chẩn đoán xác định.
• Để chẩn đoán và sinh thiết: Khi có các triệu chứng cảnh báo như đi ngoài ra máu, đau bụng kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, nội soi là phương pháp duy nhất giúp quan sát trực tiếp tổn thương và lấy mẫu mô (sinh thiết) để xét nghiệm.
• Để cắt bỏ polyp: Đây là ưu điểm lớn nhất của nội soi. Việc tìm và cắt bỏ polyp ngay trong quá trình soi là hành động phòng ngừa ung thư trực tiếp và hiệu quả nhất.
• Tầm soát cho nhóm nguy cơ cao: Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng, hoặc mắc các bệnh viêm ruột mạn tính (IBD) như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, cần được nội soi định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.

Hình ảnh minh họa polyp đại tràng

Đọc thêm: Quy trình nội soi đại tràng chuẩn Bộ Y tế

V. Chi phí và địa chỉ khám đại tràng không cần nội soi uy tín

Chi phí và địa điểm thực hiện là hai yếu tố quan trọng người bệnh quan tâm.

• Về chi phí:

• • Xét nghiệm FIT: Rất phải chăng, thường chỉ vài trăm nghìn đồng.
  • Xét nghiệm máu hoặc DNA trong phân: Chi phí cao hơn, có thể từ vài triệu đến hơn chục triệu đồng tùy loại xét nghiệm.
  • Chụp CT đại tràng ảo: Chi phí ở mức trung bình đến cao, thường là vài triệu đồng.

• Về địa điểm thực hiện: Bạn nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín như các bệnh viện công lập lớn (Bệnh viện K, Bệnh viện Đại học Y hoặc tham khảo phương pháp nội soi đại tràng Bệnh viện Chợ Rẫy…) hoặc các bệnh viện, phòng khám tư nhân quốc tế có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa giàu kinh nghiệm. Việc này đảm bảo kết quả chính xác và được tư vấn chuyên sâu.

VI. Giải đáp một số câu hỏi thường gặp

Để bạn hiểu một cách toàn diện nhất về các phương pháp khám đại tràng không cần nội soi, Yumangel đã tổng hợp một số câu hỏi thường gặp sau đây.

1. Bao nhiêu tuổi thì nên bắt đầu tầm soát ung thư đại tràng?

Theo khuyến cáo mới nhất từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), những người có nguy cơ trung bình nên bắt đầu tầm soát định kỳ từ 45 tuổi. Nếu bạn có yếu tố nguy cơ cao hơn (như tiền sử gia đình), hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để bắt đầu sớm hơn.

2. Kết quả xét nghiệm FIT dương tính có chắc chắn là tôi bị ung thư không?

Không. Kết quả FIT dương tính chỉ cho thấy có máu trong phân. Nguyên nhân có thể do polyp (lành tính hoặc tiền ung thư), ung thư, hoặc các tình trạng khác như trĩ, viêm loét, nứt kẽ hậu môn. Do đó, bạn bắt buộc phải nội soi để tìm ra nguyên nhân chính xác.

3. Viêm đại tràng có dẫn đến ung thư không?

Viêm đại tràng đơn thuần thường không trực tiếp gây ung thư. Tuy nhiên, viêm loét đại tràng mạn tính (ulcerative colitis) kéo dài trên 8-10 năm không được kiểm soát tốt có thể làm tăng nguy cơ loạn sản tế bào và tiến triển thành ung thư. Việc theo dõi định kỳ bằng nội soi là rất quan trọng trong trường hợp này.

Sự xuất hiện của polyp đại tràng không được phát hiện và cắt bỏ làm tăng khả năng ung thư.

Khám đại tràng không cần nội soi là một bước tiến quan trọng trong y học dự phòng, mang đến nhiều lựa chọn an toàn, tiện lợi để tầm soát sớm ung thư đại tràng. Các phương pháp như xét nghiệm FIT (1) và chụp CT đại tràng ảo là những công cụ sàng lọc ban đầu rất hiệu quả, giúp giảm bớt rào cản tâm lý cho nhiều người.

VII. Kết luận

Các phương pháp khám đại tràng không cần nội soi là một bước tiến quan trọng, mang đến nhiều lựa chọn an toàn, tiện lợi để tầm soát sớm ung thư đại tràng.

• Đối với người có nguy cơ trung bình, từ 45 tuổi trở lên: Bắt đầu với Xét nghiệm FIT hàng năm là một lựa chọn thông minh, chi phí thấp và dễ thực hiện.
• Nếu bạn muốn một phương pháp không xâm lấn nhưng toàn diện hơn: Chụp CT đại tràng ảo mỗi 5 năm là một giải pháp thay thế tốt.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng nội soi đại tràng vẫn là công cụ duy nhất vừa có thể chẩn đoán chính xác, vừa có thể can thiệp cắt bỏ polyp để ngăn ngừa ung thư ngay từ đầu. Nếu bác sĩ đã chỉ định nội soi dựa trên triệu chứng hoặc kết quả sàng lọc của bạn, hãy thực hiện. Đó là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

*Thông tin trong bài viết do Yumangel cung cấp chỉ mang tính tham khảo và không thay thế cho chẩn đoán hay tư vấn y khoa chuyên nghiệp. Để có lựa chọn phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình, bạn hãy luôn tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Đọc thêm:

• Uống nước gì tốt cho đại tràng? Nên tránh uống gì?
• Thải độc đại tràng bằng nước muối có thực sự hiệu quả?