[Giải đáp]: Bị trĩ sau sinh có hết không?

Bị trĩ sau sinh có hết không là nỗi băn khoăn chung của rất nhiều mẹ bỉm, bởi tình trạng này không chỉ gây đau rát, khó chịu mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày. Để giải đáp thắc mắc đó, Yumangel sẽ cùng bạn tìm hiểu rõ hơn về bệnh lý này cũng như những giải pháp chăm sóc an toàn, hiệu quả giúp mẹ sớm lấy lại sự thoải mái.

I. Trĩ sau sinh là gì?

Trĩ sau sinh là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng trực tràng – hậu môn giãn nở, phình to tạo thành búi trĩ, thường xuất hiện do áp lực ổ bụng trong thai kỳ và quá trình rặn đẻ khi sinh thường. Sau sinh, sự thay đổi nội tiết tố, táo bón kéo dài và thói quen ít vận động khiến bệnh dễ khởi phát hoặc tiến triển nặng hơn. Mặc dù không nguy hiểm tính mạng, trĩ gây đau rát, chảy máu, ngứa ngáy, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Thực tế, trĩ sau sinh là tình trạng bệnh khá phổ biến. Nhiều nghiên cứu ghi nhận có tới 40 – 50% phụ nữ mang thai và sau sinh gặp các triệu chứng của bệnh ở những mức độ khác nhau. Tỉ lệ này cao hơn ở nhóm sinh thường do áp lực rặn đẻ, đặc biệt ở những mẹ từng bị táo bón trong thai kỳ, ít uống nước hoặc thiếu chất xơ. 

Điều đó cho thấy đây là tình trạng thường gặp, nhưng nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách thì đa số trường hợp có thể cải thiện tốt.

II. Tại sao nhiều sản phụ bị trĩ sau sinh?

Trĩ sau sinh hình thành do sự tác động đồng thời của nhiều yếu tố trong và sau thai kỳ. Các thay đổi về sinh lý, nội tiết và thói quen sinh hoạt khiến tĩnh mạch vùng hậu môn chịu áp lực lớn, lâu ngày dẫn đến giãn phồng và tạo thành búi trĩ. Cụ thể:

1. Tăng áp lực ổ bụng trong thai kỳ và khi sinh nở

Trong suốt thai kỳ, tử cung phát triển ngày càng lớn, tạo áp lực trực tiếp lên ổ bụng và các tĩnh mạch vùng chậu – hậu môn. Dòng máu lưu thông kém đi khiến tĩnh mạch bị giãn và dễ hình thành búi trĩ. Khi sinh thường, áp lực này còn tăng đột ngột do quá trình rặn đẻ, máu bị dồn mạnh xuống hậu môn, làm cho búi trĩ dễ sa ra ngoài hoặc sưng to hơn.

2. Táo bón kéo dài do thay đổi nội tiết

Sự thay đổi hormone, đặc biệt là progesterone, khiến nhu động ruột của mẹ sau sinh hoạt động chậm lại. Hậu quả là nhiều sản phụ bị táo bón kéo dài, việc đi ngoài trở nên khó khăn và phải rặn nhiều hơn bình thường. Tình trạng này làm tăng áp lực trong lòng trực tràng, gây tổn thương và khiến búi trĩ phát triển nhanh hơn.

3. Quá trình rặn đẻ làm dồn máu xuống vùng hậu môn

Đối với những ca sinh thường, mẹ phải dùng sức rặn nhiều lần trong thời gian dài. Mỗi lần rặn, lượng máu lớn dồn xuống vùng hậu môn khiến tĩnh mạch nơi đây bị căng phồng quá mức. Điều này lý giải vì sao nhiều phụ nữ sau sinh thường nhận thấy búi trĩ xuất hiện rõ rệt ngay trong những ngày đầu hậu sản.

4. Thói quen kiêng khem, ít vận động sau sinh

Sau khi sinh, nhiều mẹ thường ăn uống kiêng khem quá mức hoặc chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước. Cùng với đó, việc ít vận động, nằm nhiều để nghỉ ngơi càng khiến nhu động ruột hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến táo bón. Chính sự kết hợp của chế độ ăn uống thiếu hợp lý và thói quen ít vận động này góp phần khiến tình trạng trĩ trở nên phổ biến hơn ở phụ nữ sau sinh.

III. Dấu hiệu bị trĩ sau sinh là gì?

Sau khi sinh, cơ thể người mẹ có nhiều thay đổi cả về nội tiết lẫn thói quen sinh hoạt. Chính điều này khiến bệnh trĩ dễ xuất hiện hoặc trở nên rõ rệt hơn. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp mẹ chủ động xử lý, tránh để bệnh tiến triển nặng gây ảnh hưởng đến sức khỏe và quá trình chăm sóc em bé.

• Chảy máu khi đi ngoài: Lúc đầu chỉ thấy máu dính giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân, nặng hơn có thể nhỏ giọt, bắn tia, dễ gây thiếu máu sau sinh.
• Đau rát, ngứa hậu môn: Búi trĩ sưng viêm gây đau rát khi đại tiện; dịch tiết khiến vùng hậu môn ẩm ướt, ngứa ngáy.
• Sa búi trĩ ra ngoài hậu môn: Lúc đầu, búi trĩ chỉ sa ra khi đi đại tiện và tự co lại. Nhưng theo thời gian, chúng phình to hơn, mẹ phải dùng tay đẩy vào, thậm chí có trường hợp búi trĩ thường xuyên nằm ngoài hậu môn, gây vướng víu.
• Cảm giác nặng tức, cộm ở hậu môn:  Mẹ có thể cảm thấy như có “vật cản” trong hậu môn, đặc biệt khi ngồi lâu hoặc vận động mạnh. Đây là do búi trĩ to lên, chèn ép và cản trở lưu thông máu.
• Táo bón kéo dài, đi ngoài khó khăn: Nhiều mẹ sau sinh gặp tình trạng táo bón do ít vận động, thay đổi nội tiết và chế độ ăn thiếu chất xơ. Khi phân khô cứng, mẹ phải rặn nhiều, vừa gây đau vừa làm trĩ ngày càng nặng.
• Dịch nhầy hậu môn tăng: Một số mẹ thấy hậu môn thường xuyên ẩm ướt hoặc dính dịch nhầy. Đây là dấu hiệu cho thấy trĩ đang tiến triển nặng, làm niêm mạc hậu môn bị kích thích và tiết dịch nhiều hơn.

Như vậy, dấu hiệu trĩ sau sinh không chỉ dừng lại ở chảy máu hay sa búi trĩ, mà còn bao gồm táo bón kéo dài và tiết dịch nhầy. Điều này nếu không được xử lý sớm có thể khiến mẹ khó chịu, mệt mỏi và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sau sinh.

IV. Bị trĩ sau sinh có tự hết không?

Sau sinh, nhiều mẹ hy vọng bệnh trĩ sẽ tự biến mất theo thời gian. Tuy nhiên, thực tế còn phụ thuộc vào mức độ bệnh và cách chăm sóc hằng ngày.

1. Trường hợp trĩ nhẹ có thể tự thuyên giảm

Với những mẹ chỉ bị trĩ mức độ nhẹ (búi trĩ nhỏ, chỉ sa ra khi rặn và tự co lại, ít chảy máu), bệnh có thể cải thiện dần theo thời gian. Nếu mẹ kết hợp chế độ ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước, vận động nhẹ nhàng và giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ, búi trĩ có thể co nhỏ lại và triệu chứng giảm rõ rệt.

2. Trường hợp trĩ nặng thường khó tự khỏi

Với những mẹ bị trĩ nặng (búi trĩ to, thường xuyên sa ra ngoài, chảy máu nhiều, kèm đau rát), việc tự khỏi gần như không xảy ra. Lúc này, các biện pháp chăm sóc tại nhà chỉ giúp giảm bớt khó chịu, không thể phục hồi hoàn toàn. Nếu kéo dài, trĩ có thể gây thiếu máu, viêm nhiễm hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Tóm lại, trĩ sau sinh chỉ có thể tự hết khi bệnh còn nhẹ và mẹ biết chăm sóc đúng cách. Ngược lại, với trường hợp nặng, mẹ cần thăm khám sớm để được bác sĩ tư vấn phương pháp điều trị an toàn, tránh biến chứng và giúp mau hồi phục sức khỏe.

V. Khi nào bị trĩ sau sinh cần đi khám bác sĩ?

Không phải trường hợp nào bị trĩ sau sinh cũng cần điều trị y tế ngay. Tuy nhiên, nếu gặp các dấu hiệu sau, mẹ nên đến bệnh viện để được thăm khám kịp thời:

• Búi trĩ sa thường xuyên, không tự co lại: Dấu hiệu bệnh tiến triển nặng, gây đau, vướng víu và dễ viêm nhiễm.
• Đau rát dữ dội, chảy máu nhiều: Nguy cơ thiếu máu, suy nhược, cần được kiểm tra sớm để tránh biến chứng.
• Có dấu hiệu viêm nhiễm: Hậu môn sưng đỏ, chảy dịch, kèm sốt, cho thấy trĩ đã viêm, có thể lan rộng nếu không xử lý.
• Điều trị tại nhà không cải thiện: Sau nhiều tuần áp dụng các biện pháp tự chăm sóc mà bệnh vẫn dai dẳng, có thể trĩ đã nặng hơn và cần can thiệp y tế.

Nếu gặp những dấu hiệu trên, mẹ sau sinh không nên chủ quan mà cần đi khám sớm. Việc thăm khám kịp thời giúp chẩn đoán chính xác, điều trị đúng cách và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

VI. Cách chăm sóc và điều trị trĩ sau sinh an toàn

Để kiểm soát và cải thiện tình trạng trĩ sau sinh, các mẹ cần kết hợp nhiều biện pháp từ thay đổi lối sống đến can thiệp y tế. Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp giảm triệu chứng khó chịu mà còn hạn chế nguy cơ bệnh nặng hơn. Đồng thời đảm bảo an toàn cho sức khỏe mẹ và việc nuôi con bằng sữa mẹ.

1. Thay đổi lối sống, hỗ trợ tự hồi phục

Việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày là nền tảng quan trọng:

• Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung chất xơ, giúp phân mềm và dễ đi ngoài.
• Uống 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm, hạn chế táo bón.
• Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga sau sinh, tránh đứng hoặc ngồi quá lâu làm tăng áp lực lên hậu môn.
• Đi vệ sinh đúng giờ, không rặn mạnh khi đi ngoài để giảm tổn thương vùng trực tràng.

2. Biện pháp hỗ trợ

• Ngâm hậu môn bằng nước ấm: Ngâm hậu môn trong nước ấm khoảng 15-20 phút, 2-3 lần/ngày có thể giúp làm dịu cảm giác đau, ngứa và giảm sưng. Mẹ có thể thêm một chút muối ăn vào nước ấm để tăng hiệu quả sát khuẩn.
• Dùng thuốc bôi hoặc đặt hậu môn theo chỉ định bác sĩ: Một số loại kem bôi, thuốc mỡ hoặc viên đặt có thể giúp giảm đau, chống viêm và co búi trĩ. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo thuốc an toàn cho mẹ đang cho con bú.
• Bổ sung thuốc làm mềm phân khi cần thiết: Trong trường hợp táo bón nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc làm mềm phân để hỗ trợ quá trình đi đại tiện. Các loại thuốc này thường an toàn và không gây ảnh hưởng đến em bé.

3. Điều trị y tế

Các phương pháp can thiệp y tế thường chỉ được áp dụng khi các biện pháp trên không hiệu quả hoặc khi trĩ đã ở giai đoạn nặng.

3.1. Sử dụng thủ thuật

• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Đây là phương pháp phổ biến, bác sĩ sẽ dùng một vòng cao su nhỏ thắt chặt chân búi trĩ, làm máu không lưu thông được và búi trĩ sẽ tự rụng sau vài ngày.
• Tiêm xơ: Bác sĩ sẽ tiêm một loại dung dịch vào búi trĩ để làm xơ hóa và teo nhỏ chúng.

3.2. Phẫu thuật

Cắt trĩ là phương pháp cuối cùng và chỉ được chỉ định khi trĩ đã ở cấp độ nặng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Phẫu thuật cắt trĩ có thể được thực hiện khi sức khỏe của mẹ đã ổn định hoàn toàn sau sinh.

VII. Một số câu hỏi thường gặp

1. Trĩ sau sinh bao lâu thì hết?

Trĩ sau sinh có thể tự cải thiện trong vài tuần nếu búi trĩ nhỏ và mẹ chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, với trường hợp búi trĩ lớn, sa thường xuyên thì tình trạng có thể kéo dài, cần can thiệp y tế.

• Trĩ nhẹ: có thể giảm sau 1–2 tháng nhờ chế độ ăn, uống đủ nước, vận động.
• Trĩ nặng: khó tự khỏi, thường phải điều trị theo chỉ định bác sĩ.

2. Đẻ xong bao lâu thì cắt trĩ được?

Việc phẫu thuật cắt trĩ chỉ được xem xét khi các biện pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả. Bác sĩ thường khuyên chờ ít nhất 2–3 tháng sau sinh, khi sức khỏe mẹ ổn định và không còn nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, để hạn chế ảnh hưởng đến việc chăm con và cho con bú.

3. Làm sao để hết sưng búi trĩ?

Để giảm sưng búi trĩ, mẹ có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà như ngâm hậu môn bằng nước ấm, chườm lạnh, ăn nhiều rau xanh và uống đủ nước. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc đặt theo hướng dẫn của bác sĩ để cải thiện nhanh hơn.

4. Bà bầu bị sa búi trĩ phải làm sao?

Trong thai kỳ, nếu bị sa búi trĩ, mẹ nên ưu tiên các phương pháp an toàn như thay đổi chế độ ăn nhiều chất xơ, vận động nhẹ nhàng, tránh ngồi lâu và ngâm hậu môn bằng nước muối ấm. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ để tránh ảnh hưởng đến thai nhi.

5. Bị lòi trĩ sau sinh phải làm sao?

Khi gặp tình trạng lòi trĩ sau sinh, mẹ cần theo dõi mức độ bệnh. Với trường hợp nhẹ, búi trĩ có thể co lại khi nghỉ ngơi và chăm sóc tại chỗ. Nếu búi trĩ thường xuyên sa ra ngoài, gây đau rát hoặc chảy máu nhiều, mẹ nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị phù hợp.

Như vậy, vấn đề bị trĩ sau sinh có hết không phụ thuộc vào mức độ bệnh và cách chăm sóc. Trĩ nhẹ có khả năng tự cải thiện, trong khi trĩ nặng đòi hỏi sự hỗ trợ y khoa. Do đó, mẹ cần chủ động theo dõi và thăm khám sớm khi có dấu hiệu bất thường.