Bệnh xoắn đại tràng: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Nhiễm trùng huyết, hoại tử, thủng đại tràng… là những biến chứng vô cùng nguy hiểm của xoắn đại tràng nếu không được điều trị kịp thời. Vì thế, đừng quên tìm hiểu khái niệm, nguyên nhân và triệu chứng của xoắn đại tràng để có giải pháp phù hợp bạn nhé!

I – Xoắn đại tràng là gì?

Hình ảnh xoắn đại tràng sigma (xquang xoắn đại tràng sigma).

Bệnh xoắn đại tràng là tình trạng bị xoắn, vòng xoắn có thể lên tới 180 độ đến 540 độ. Bệnh lý này làm quá trình lưu thông dịch tiêu hóa bị tắc nghẽn, đồng thời dòng máu nuôi dưỡng đường ruột cũng bị ngăn cản. Xoắn đại tràng có thể diễn tiến ở 3 hình thức chính là cấp tính, mãn tính và bán tính.

Xoắn đại tràng có thể xảy ra ở nhiều vị trí nhưng phổ biến nhất là xoắn đại tràng xích ma (chiếm khoảng 8% các trường hợp tắc ruột) và xoắn manh tràng (khoảng 1 – 3% các trường hợp tắc ruột).

II – Các loại xoắn đại tràng

1. Xoắn đại tràng Sigma (xích ma)

Đại tràng sigma là một phần quan trọng của đại tràng, nằm ở phía dưới bên trái của bụng, phía trên trực tràng. Khi tuổi tác tăng lên, phần này của đại tràng hoặc các phần đính kèm của nó với thành bụng sẽ căng ra, giống như một quả bóng bay dài, và có thể xoắn lại tạo thành tình trạng bong bóng.

Khi bị xoắn, đại tràng sigma có thể gây tắc nghẽn ruột kết. Ngoài ra, nguồn cung cấp máu của khu vực này có thể bị giảm, dẫn đến tổn thương hoặc chết của mô tế bào. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến thủng đại tràng, thủng ruột, và gây ra sự tràn phân và khí vào ổ bụng.

Nếu xuất hiện lỗ thủng, có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp khẩn cấp. Bệnh xoắn đại tràng thường xảy ra ở người già, đặc biệt là những người bị táo bón mãn tính hoặc sống trong viện dưỡng lão.

Xoắn đại tràng sigma thường gặp ở người trên 50 tuổi và có thể ở cả trẻ em. Nút xoắn đại tràng sigma thường cách bờ hậu môn từ 15 đến 25cm. Đây chính là cơ sở để bác sĩ giúp tháo xoắn đại tràng thông qua nội soi.

( → Xem thêm: phình đại tràng là gì?)

2. Xoắn manh tràng

Xq xoắn manh tràng (xoắn manh tràng x quang).

Xoắn manh tràng là một tình trạng khá phổ biến trong các bệnh lý đường ruột, đặc biệt là ở độ tuổi từ 20-40. Xoắn manh tràng là tình trạng mà manh tràng bị xoắn hoặc gập lại trên chính nó, khiến cho quá trình lưu thông thức ăn bị chậm lại hoặc bị ngưng trệ. Tình trạng này chiếm 1-3% trong số những bệnh nhân mắc chứng tắc nghẽn đường ruột.

Có 2 hình thức xoắn manh tràng là xoắn thực sự và gập góc manh tràng. Trong đó:

• ⅔ là xoắn thực sự: Manh tràng xoay quanh trục của đại tràng lên, có thể dẫn đến hoại tử sớm.
• ⅓ còn lại gập góc manh tràng: Manh tràng sẽ bị gập lên trên và vào giữa theo trục ngang.

III – Nguyên nhân gây xoắn đại tràng 

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây xoắn đại tràng sigma. Nhưng người ta đã tìm thấy mối liên quan giữa xoắn đại tràng sigma với các tình huống sau đây:

• Đại tràng sigma dài bất thường: Đại tràng sigma là phần cuối của đại tràng, nằm ở phía dưới bên trái của ổ bụng. Nếu đại tràng sigma dài bất thường, nó có nhiều khả năng bị xoắn quanh trục của nó. Điều này là do đại tràng sigma dài hơn có thể di chuyển nhiều hơn trong ổ bụng và dễ bị xoắn hơn.
• Đại tràng sigma nằm ở vị trí bất thường trong ổ bụng: Đại tràng sigma có thể nằm ở vị trí bất thường trong ổ bụng do chấn thương, phẫu thuật hoặc các bệnh lý khác. Vị trí bất thường của đại tràng sigma có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn. Ví dụ, nếu đại tràng sigma bị dính vào các cơ quan khác trong ổ bụng, nó có thể khó di chuyển và dễ bị xoắn hơn.
• Dính sau phẫu thuật: Dính là một tình trạng trong đó các mô trong ổ bụng dính vào nhau. Dính có thể xảy ra sau phẫu thuật, và có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng. Điều này là do dính có thể làm cho đại tràng sigma khó di chuyển và dễ bị xoắn hơn.
• Tăng áp lực ổ bụng: Tăng áp lực ổ bụng có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng. Tăng áp lực ổ bụng có thể xảy ra do mang thai, táo bón hoặc các bệnh lý khác. Ví dụ, khi mang thai, tử cung to có thể làm tăng áp lực lên ổ bụng và làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng.
• Chấn thương ở bụng: Chấn thương ở bụng có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng. Điều này là do chấn thương có thể làm rách hoặc tổn thương đại tràng sigma và làm tăng nguy cơ bị xoắn.
• Táo bón lâu ngày: Táo bón lâu ngày có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng. Điều này là do táo bón có thể làm cho đại tràng sigma bị căng và dễ bị xoắn hơn.
• Bệnh phình đại tràng bẩm sinh: Bệnh phình đại tràng bẩm sinh là một tình trạng hiếm gặp trong đó đại tràng sigma có một túi nhỏ ở thành của nó. Túi này có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng.

Ngoài ra, còn có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc xoắn manh tràng đó là: thai kỳ, u vùng chậu, dây dính, khẩu phần ăn quá lớn…

IV – Dấu hiệu xoắn manh tràng, đại tràng

Biểu hiện của xoắn manh tràng 

Mỗi người có nguyên nhân gây bệnh và mức độ bệnh khác nhau nên triệu chứng cũng không giống nhau hoàn toàn. Dưới đây chỉ là một vài biểu hiện thường thấy của bệnh xoắn đại tràng:

• Đau bụng dữ dội: Đau bụng dữ dội là dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh xoắn đại tràng. Đau thường ở vùng dưới bên trái của bụng, nhưng cũng có thể ở các vị trí khác. Đau có thể dữ dội đến mức khiến bạn không thể di chuyển hoặc ngồi dậy.
• Chướng bụng: Chướng bụng là tình trạng bụng bị căng lên, khó chịu. Chướng bụng có thể do khí tích tụ trong ruột hoặc do ruột bị tắc nghẽn.
• Buồn nôn và nôn: Buồn nôn và nôn là những triệu chứng thường gặp của nhiều bệnh lý khác nhau, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh xoắn đại tràng. Nếu bạn bị buồn nôn và nôn kèm theo các triệu chứng khác như đau bụng dữ dội và chướng bụng, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Táo bón hoặc tiêu chảy: Táo bón và tiêu chảy là những triệu chứng khác nhau, nhưng cả hai đều có thể là dấu hiệu của bệnh xoắn đại tràng. Táo bón có thể do ruột bị tắc nghẽn, còn tiêu chảy có thể do ruột bị kích thích.
• Mất nước: Mất nước là tình trạng cơ thể bị thiếu nước. Mất nước có thể do tiêu chảy, nôn mửa hoặc đổ mồ hôi quá nhiều. Nếu bạn bị mất nước, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hoặc đau đầu.
• Sốt: Sốt là một phản ứng của cơ thể đối với nhiễm trùng. Nếu bạn bị sốt kèm theo các triệu chứng khác như đau bụng dữ dội và chướng bụng, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Bụng phình to bất thường cũng là một triệu chứng có thể gặp của xoắn đại tràng.

V – Xoắn đại tràng có nguy hiểm không?

Xoắn đại tràng có nhiều biểu hiện không giống với các bệnh lý thông thường về tiêu hóa. Do đó, bạn cần có hướng xử lý nhanh chóng đối với các triệu chứng bất thường như vậy.

Xoắn đại tràng nếu không được chữa trị sớm sẽ để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Hoại tử ruột: Nếu không được cung cấp đủ máu, ruột có thể bị hoại tử. Hoại tử ruột là một tình trạng đe dọa tính mạng và có thể dẫn đến tử vong.
• Viêm phúc mạc: Viêm phúc mạc là tình trạng viêm màng bụng, lớp lót bên trong ổ bụng. Viêm phúc mạc có thể do vi khuẩn xâm nhập vào ổ bụng do xoắn đại tràng. Viêm phúc mạc là một tình trạng đe dọa tính mạng và có thể dẫn đến tử vong.
• Tắc ruột: Tắc ruột là tình trạng tắc nghẽn đường ruột. Tắc ruột có thể do xoắn đại tràng hoặc các tình trạng khác gây ra. Tắc ruột là một tình trạng nghiêm trọng và có thể cần phẫu thuật.
• Suy thận: Suy thận là tình trạng suy giảm chức năng của thận. Suy thận có thể do mất nước, nhiễm trùng hoặc các tình trạng khác gây ra. Suy thận là một tình trạng nghiêm trọng và có thể cần lọc máu hoặc ghép thận.
• Nhiễm khuẩn đường máu: Nhiễm khuẩn đường máu là tình trạng nhiễm trùng máu. Nhiễm khuẩn đường máu có thể do vi khuẩn xâm nhập vào máu từ ruột do xoắn đại tràng. Nhiễm khuẩn đường máu là một tình trạng nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong.
• Thủng đại tràng: Thủng đại tràng là tình trạng đại tràng bị thủng. Thủng đại tràng có thể do xoắn đại tràng hoặc các tình trạng khác gây ra. Thủng đại tràng là một tình trạng nghiêm trọng và có thể cần phẫu thuật.
• Cơ thể suy yếu: Xoắn đại tràng có thể khiến cơ thể suy yếu do mất nước, nhiễm trùng và các biến chứng khác. Cơ thể suy yếu có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, loãng xương và các vấn đề về miễn dịch.

VI – Cách chữa trị xoắn đại tràng

Sự phát triển của y học đã tìm ra nhiều phương pháp chữa trị xoắn đại tràng an toàn hơn, bình phục nhanh hơn.

Thông thường, các bác sĩ sẽ chụp hình ảnh x quang xoắn đại tràng sigma và xoắn manh tràng hoặc chụp CT để chẩn đoán bệnh rồi mới chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

1. Điều trị xoắn đại tràng chưa hoại tử

Bác sĩ có thể tháo xoắn thông qua nội soi đại tràng hoặc thụt barium. Sau khi tháo xoắn, bác sĩ có thể phẫu thuật để gắn chặt đại tràng vào thành bụng nhằm ngăn chặn bệnh tái phát.

2. Điều trị xoắn đại tràng đã hoại tử

Các trường hợp xoắn đại tràng hoại tử có nguy cơ tử vong cao. Mặc dù phẫu thuật có thể gây biến chứng nhưng cần thực hiện càng sớm càng tốt để cứu mạng sống bệnh nhân.

VII – Cách chữa trị xoắn đại tràng

Xoắn đại tràng là một tình trạng hiếm gặp, nhưng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một số cách để phòng ngừa bệnh xoắn đại tràng:

• Ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc, có thể giúp ngăn ngừa táo bón, một yếu tố nguy cơ của bệnh xoắn đại tràng.
• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước có thể giúp giữ cho ruột mềm và ngăn ngừa táo bón.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và ngăn ngừa táo bón.
• Tránh táo bón: Táo bón là một yếu tố nguy cơ của bệnh xoắn đại tràng. Nếu bạn bị táo bón, hãy nói chuyện với bác sĩ về cách điều trị.
• Điều trị các bệnh lý liên quan: Nếu bạn có các bệnh lý liên quan đến bệnh xoắn đại tràng, chẳng hạn như dính sau phẫu thuật, hãy điều trị các bệnh lý này để giảm nguy cơ mắc bệnh xoắn đại tràng.
• Nhận thức được các triệu chứng: Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của bệnh xoắn đại tràng, chẳng hạn như đau bụng dữ dội, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Để được tư vấn kỹ hơn về bệnh lý xoắn đại tràng hoặc các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, bạn đừng quên gọi đến hotline miễn cước 1800.1125 để được dược sĩ của thuốc dạ dày chữ Y – Yumangel giải đáp trực tiếp nhé!