Bị rò hậu môn có tự lành không?

Rò hậu môn khiến nhiều người gặp tình trạng đau rát, chảy dịch ở vùng hậu môn, rất khó chịu. Và điều được quan tâm hàng đầu là rò hậu môn có tự lành không và liệu có thể chỉ cần chăm sóc tại nhà mà không cần can thiệp y tế. Bài viết dưới đây, Yumangel sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề trên.

I. Rò hậu môn là bị gì?

Rò hậu môn là một bệnh lý thuộc nhóm rối loạn vùng hậu môn – trực tràng, hình thành khi có một đường hầm bất thường nối từ trong ống hậu môn hoặc trực tràng thông ra ngoài da. Đường rò này thường xuất phát từ tình trạng áp-xe hậu môn không được điều trị triệt để, khiến ổ mủ vỡ ra và tạo thành lối thông. Đây là bệnh lý mạn tính, khó tự khỏi và có xu hướng tái phát nhiều lần nếu không can thiệp đúng cách.

Người mắc rò hậu môn thường gặp những biểu hiện rõ ràng, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày, bao gồm:

• Chảy dịch mủ có mùi hôi: dịch mủ rỉ ra liên tục hoặc từng đợt, gây ẩm ướt, ngứa ngáy và khó chịu. Đây là triệu chứng phổ biến và đặc trưng nhất của bệnh.
• Đau rát, khó chịu vùng hậu môn: cơn đau tăng lên khi đi lại, ngồi lâu hoặc khi đại tiện, khiến người bệnh e ngại trong sinh hoạt.
• Xuất hiện lỗ rò hoặc đường rò nhỏ ngoài da: có thể quan sát thấy lỗ rò quanh hậu môn, khi ấn vào có thể thấy mủ chảy ra.
• Dễ tái phát nhiều lần: ngay cả khi triệu chứng tạm thời giảm, tình trạng rò hậu môn vẫn có nguy cơ tái phát, khiến bệnh nhân phải chịu đựng dai dẳng, ảnh hưởng cả về thể chất lẫn tinh thần.

Nhìn chung, rò hậu môn không chỉ gây mất vệ sinh, phiền toái trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu chậm trễ điều trị.

II. Tại sao bị rò hậu môn?

1. Nguyên nhân chính

• Nhiễm trùng và áp-xe hậu môn không được điều trị triệt để: đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi tuyến hậu môn bị viêm nhiễm, mủ sẽ tích tụ tạo thành áp-xe. Nếu không xử lý kịp thời hoặc chỉ được dẫn lưu mà không loại bỏ hết ổ nhiễm trùng, áp-xe có thể vỡ ra và hình thành đường rò nối từ ống hậu môn ra ngoài da.
• Viêm tuyến hậu môn: vùng hậu môn có nhiều tuyến nhỏ giúp tiết dịch bôi trơn. Khi các tuyến này bị tắc nghẽn và viêm nhiễm, mủ sẽ ăn lan vào mô mềm xung quanh, lâu dần tạo nên đường rò.

2. Yếu tố nguy cơ

Ngoài nguyên nhân trực tiếp, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc rò hậu môn bao gồm:

• Bệnh Crohn, viêm loét đại tràng: đây là những bệnh lý viêm ruột mạn tính, dễ gây loét, áp-xe và tạo thành đường rò.
• Tiền sử phẫu thuật hoặc chấn thương vùng hậu môn: can thiệp ngoại khoa, thủ thuật hoặc chấn thương mạnh có thể làm tổn thương mô, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và hình thành rò.
• Hệ miễn dịch suy yếu, nhiễm trùng kéo dài: những người có sức đề kháng kém, chẳng hạn như bệnh nhân tiểu đường, HIV, hoặc người dùng thuốc ức chế miễn dịch, sẽ khó chống lại vi khuẩn. Điều này khiến viêm nhiễm vùng hậu môn dễ trở thành mạn tính và phát triển thành rò.

Tóm lại, rò hậu môn thường xuất phát từ nhiễm trùng kéo dài và áp-xe không được điều trị dứt điểm. Những người có bệnh nền đường ruột hoặc sức đề kháng yếu càng dễ mắc bệnh và tái phát nhiều lần.

III. Rò hậu môn có tự lành không?

Trên thực tế, rò hậu môn hầu như không thể tự khỏi. Đây là bệnh lý mạn tính, chỉ có thể xử lý dứt điểm bằng can thiệp ngoại khoa. Việc chần chừ điều trị rò hậu môn không chỉ khiến bệnh kéo dài mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm lan rộng, áp-xe tái phát: nhiễm trùng có thể lan ra các vùng mô lân cận, tạo thêm ổ mủ mới. Người bệnh thường xuyên đau nhức, sốt, khó chịu.
• Hình thành nhiều đường rò phức tạp: nếu để lâu, đường rò ban đầu có thể phân nhánh thành nhiều đường rò ngoằn ngoèo. Lúc này, phẫu thuật sẽ trở nên khó khăn, nguy cơ tái phát sau mổ cao.
• Nguy cơ rối loạn cơ thắt, đại tiện không tự chủ: khi đường rò ăn sâu vào cơ thắt hậu môn, phẫu thuật cắt bỏ có thể làm tổn thương cơ, khiến người bệnh mất khả năng kiểm soát đại tiện.
• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống: bệnh nhân luôn trong tình trạng đau rát, ẩm ướt, mất tự tin trong sinh hoạt, công việc và đời sống vợ chồng. Nhiều trường hợp rơi vào căng thẳng, mặc cảm kéo dài.

Có thể khẳng định, rò hậu môn không thể tự lành và việc chậm trễ điều trị chỉ làm bệnh thêm trầm trọng. Người bệnh nên chủ động thăm khám sớm để được xử lý kịp thời, tránh biến chứng đáng tiếc.

IV. Khi nào người bị rò hậu môn cần đi khám bác sĩ?

Việc thăm khám sớm có vai trò quan trọng trong điều trị rò hậu môn, bởi bệnh không thể tự khỏi và có xu hướng tiến triển nặng dần theo thời gian. Người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế ngay khi có những dấu hiệu sau:

1. Triệu chứng bất thường

• Đau rát, chảy dịch kéo dài ở hậu môn: tình trạng dịch mủ rỉ ra liên tục, kèm mùi hôi khó chịu, gây ngứa ngáy và ẩm ướt. Đây là dấu hiệu điển hình của rò hậu môn, tuyệt đối không nên chủ quan.
• Có lỗ nhỏ rỉ mủ quanh hậu môn: khi quan sát thấy lỗ rò hoặc đường rò nhỏ, đôi khi khi ấn vào thấy mủ chảy ra, thì đó là bằng chứng rõ ràng cho thấy bệnh đã hình thành.
• Sốt, sưng tấy, đau dữ dội: đây là dấu hiệu nhiễm trùng lan rộng hoặc áp-xe tái phát. Nếu không được dẫn lưu kịp thời, ổ mủ có thể lan sâu vào mô và gây biến chứng nặng.
• Mất máu, suy nhược, sụt cân bất thường: biểu hiện này cho thấy bệnh đã tiến triển lâu dài, ảnh hưởng đến toàn trạng cơ thể. Người bệnh cần được khám ngay để tránh nguy cơ rối loạn cơ thắt hoặc nhiễm trùng máu.

2. Khi bệnh tái phát nhiều lần

Nhiều người lựa chọn cách vệ sinh, dùng thuốc giảm đau hoặc mẹo dân gian. Tuy nhiên, các biện pháp này chỉ làm giảm triệu chứng tạm thời mà không loại bỏ được đường rò. Nếu bệnh tái đi tái lại, việc trì hoãn điều trị chuyên khoa sẽ khiến tình trạng phức tạp hơn, khó xử lý triệt để.

V. Các phương pháp phẫu thuật điều trị rò hậu môn

Khi rò hậu môn đã hình thành và không thể tự lành, phẫu thuật là phương pháp duy nhất giúp điều trị dứt điểm. Tùy vào mức độ và vị trí đường rò, bác sĩ sẽ lựa chọn kỹ thuật phù hợp. Dưới đây là các phương pháp phổ biến:

1. Phẫu thuật cắt đường rò (Fistulotomy)

Phẫu thuật cắt đường rò (Fistulotomy) là kỹ thuật phổ biến nhất, thường áp dụng cho đường rò đơn giản. Bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ đường rò, loại bỏ ổ viêm và để vết thương tự liền. Đây là phương pháp triệt để, giúp giảm nguy cơ tái phát, nhưng nếu đường rò đi qua nhiều cơ thắt hậu môn, người bệnh có thể bị giảm kiểm soát đại tiện, nên bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.

• Ưu điểm: xử lý triệt để, tỷ lệ tái phát thấp
• Nhược điểm: nguy cơ ảnh hưởng kiểm soát đại tiện nếu đường rò phức tạp

2. Kỹ thuật đặt seton

Đối với những đường rò phức tạp, bác sĩ có thể áp dụng kỹ thuật đặt seton. Đây là một dây mềm hoặc chỉ đặc biệt được luồn qua đường rò nhằm giữ đường rò mở, giúp dịch mủ thoát ra ngoài và giảm nhiễm trùng trước khi thực hiện phẫu thuật triệt để sau này. Kỹ thuật này giúp người bệnh giảm đau, kiểm soát nhiễm trùng và chuẩn bị vết thương tốt hơn cho các bước xử lý tiếp theo.

• Ưu điểm: giảm đau, kiểm soát nhiễm trùng
• Nhược điểm: chỉ là bước chuẩn bị, không loại bỏ đường rò hoàn toàn

3. Phẫu thuật khâu cơ thắt (Advancement Flap)

Một lựa chọn khác là phẫu thuật khâu cơ thắt (Advancement Flap), thích hợp khi bác sĩ muốn bảo tồn cơ thắt hậu môn và giảm nguy cơ mất kiểm soát đại tiện. Trong phương pháp này, lỗ trong ống hậu môn sẽ được che phủ bằng một mảnh niêm mạc hoặc mô cơ từ vùng lân cận, đồng thời loại bỏ đường rò. Đây là kỹ thuật phức tạp, yêu cầu bác sĩ có kinh nghiệm nhưng mang lại hiệu quả tốt về mặt chức năng hậu môn.

• Ưu điểm: bảo tồn cơ thắt, giảm nguy cơ biến chứng đại tiện
• Nhược điểm: kỹ thuật phức tạp, chi phí cao

4. Các kỹ thuật mới, ít xâm lấn

Hiện nay, các kỹ thuật mới, ít xâm lấn như laser, keo sinh học hay nút đường rò cũng được áp dụng, giúp đóng hoặc tiêu hủy đường rò mà không cắt bỏ hoàn toàn mô cơ. Những phương pháp này mang lại trải nghiệm nhẹ nhàng hơn cho người bệnh: ít đau, ít chảy máu và thời gian hồi phục nhanh, giúp bạn sớm trở lại sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, chi phí cao và hiệu quả còn tùy thuộc vào mức độ phức tạp của đường rò và tay nghề bác sĩ.

• Ưu điểm: ít đau, hồi phục nhanh
• Nhược điểm: chi phí cao, hiệu quả phụ thuộc vào tay nghề và mức độ đường rò

VI. Phòng ngừa rò hậu môn tái phát sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật rò hậu môn, việc chăm sóc đúng cách là yếu tố quan trọng giúp vết mổ hồi phục nhanh và hạn chế nguy cơ tái phát. Bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

1. Vệ sinh hậu môn sạch sẽ

Để vết mổ nhanh lành và ngăn viêm nhiễm, bạn nên:

• Rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm sau khi đi vệ sinh, tránh dùng xà phòng mạnh hoặc các chất tẩy rửa có mùi.
• Lau khô vùng hậu môn bằng khăn mềm hoặc giấy vệ sinh sạch, không chà xát mạnh.
• Thường xuyên thay băng nếu cần, giữ vùng mổ luôn khô ráo và thoáng khí.

2. Chế độ ăn uống hợp lý

Thức ăn ảnh hưởng trực tiếp đến áp lực lên hậu môn và tốc độ lành vết mổ. Bạn nên:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây và chất xơ để giúp phân mềm, dễ đi tiêu.
• Uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 1,5–2 lít) để tránh táo bón.
• Hạn chế rượu bia, đồ cay nóng, thực phẩm chiên xào vì chúng có thể kích thích hậu môn, làm vết mổ khó lành hơn.

3. Thói quen sinh hoạt lành mạnh

Cách bạn vận động và đi vệ sinh cũng ảnh hưởng đến hiệu quả phục hồi:

• Đi vệ sinh đúng giờ, không nhịn, tránh căng thẳng hoặc rặn mạnh.
• Vận động nhẹ nhàng, đi bộ hoặc tập các bài tập tăng cường lưu thông máu, giúp mô hồi phục tốt.
• Hạn chế ngồi lâu, đặc biệt trên ghế cứng, để giảm áp lực lên vùng hậu môn.

4. Tái khám định kỳ và theo dõi vết mổ

Để đảm bảo vết mổ hồi phục tốt và ngăn ngừa rò hậu môn tái phát, bạn nên tuân thủ lịch tái khám mà bác sĩ đã đề ra. Đồng thời, hãy tự theo dõi vết mổ mỗi ngày, chú ý nếu thấy sưng, đỏ, đau nhiều hoặc chảy dịch hôi, bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ. Việc phát hiện sớm bất thường sẽ giúp can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng và rút ngắn thời gian hồi phục.

VII. Một số câu hỏi thường gặp

1. Rò hậu môn để lâu có sao không?

Nếu bạn nghĩ rằng rò hậu môn chỉ là một vết thương nhỏ và có thể tự hết thì đó là một sai lầm. Thực tế, càng để lâu, tình trạng càng trở nên phức tạp:

• Đường rò lan rộng, tạo nhiều ngóc ngách, khiến việc điều trị khó khăn hơn.
• Viêm nhiễm mạn tính, dễ gây đau nhức, chảy dịch, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày.
• Thời gian phẫu thuật và hồi phục cũng sẽ kéo dài, đồng nghĩa với chi phí điều trị cao hơn.

Vì vậy, nếu bạn đang chần chừ, hãy đi khám sớm để tránh biến chứng đáng tiếc.

2. Vết mổ rò hậu môn bao lâu thì lành?

Nhiều người sau phẫu thuật thường lo lắng không biết bao lâu mới hồi phục. Thông thường, vết mổ cần 4–8 tuần để lành hẳn. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào:

• Cơ địa của bạn, khả năng liền thương nhanh hay chậm.
• Độ phức tạp của đường rò (đơn giản hay nhiều ngóc ngách).
• Cách chăm sóc sau mổ: vệ sinh, chế độ ăn uống, nghỉ ngơi.

Nếu bạn tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, vết thương sẽ liền nhanh và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát.

3. Làm sao biết rò hậu môn đang lành?

Trong quá trình hồi phục, bạn có thể tự theo dõi cơ thể mình để biết vết mổ hồi phục tốt hay không. Những dấu hiệu lành thương gồm:

• Vết thương khô dần, không còn chảy dịch mủ nhiều.
• Cảm giác đau giảm rõ rệt theo từng ngày.
• Mô xung quanh se lại, hồng hào và không sưng đỏ.

Ngược lại, nếu bạn thấy đau nhiều hơn, vết thương sưng to hoặc chảy dịch hôi, đó là tín hiệu bất thường, cần tái khám ngay để xử lý kịp thời.

4. Rau diếp cá trị rò hậu môn có hiệu quả không?

Có lẽ bạn đã từng nghe nhiều người khuyên dùng rau diếp cá để chữa rò hậu môn. Loại rau này có tác dụng thanh nhiệt, kháng viêm nhẹ, giúp làm dịu phần nào triệu chứng. Tuy nhiên, bạn cần hiểu rõ rau diếp cá chỉ có vai trò hỗ trợ, không thể làm lành đường rò. 

Nếu chỉ dựa vào mẹo dân gian, bệnh sẽ kéo dài và nguy cơ nhiễm trùng nặng hơn. Phẫu thuật mới là phương pháp duy nhất giúp loại bỏ hoàn toàn đường rò. Bạn có thể bổ sung rau diếp cá trong chế độ ăn, nhưng tuyệt đối không nên coi đây là cách chữa chính.

Qua những thông tin trên, chắc hẳn bạn đã có câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi “rò hậu môn có tự lành không?”. Điều quan trọng cần nhớ là căn bệnh này không thể tự khỏi. Vì vậy, việc tìm đến sự hỗ trợ y tế kịp thời là cách duy nhất để giải quyết dứt điểm rò hậu môn và tránh những biến chứng nguy hiểm.